Αυτή η κόρη Εβραίων μεταναστών από την Ευρώπη (η μητέρα της, η Χάνα Μέγιερς καταγόταν από το Λονδίνο· ο πατέρας της, ο Ιζιντόρ Γκόρντιμερ είχε δραπετεύσει από την Λεττονία στην εφηβεία του, για να ξεφύγει από τα πογκρόμ και τη φτώχεια”) που γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη αδαμαντωρύχων της Νότιας Αφρικής και αφοσιώθηκε στο γράψιμο από πολύ νωρίς, υπήρξε η φωνή της αριστεράς στον τόπο της, η συγγραφέας που δεν δίστασε σε μια εποχή διώξεων και λογοκρισίας να γράψει για τα δεινά που επιφύλαξε στους μαύρους η ρατσιστική διακυβέρνηση των λευκών.
Το ηθικό πλαίσιο της δουλειάς της Ναντίν Γκόρντιμερ απαντάται στη δεκαετία του ’50, την εποχή που η σιδερένια γροθιά του απαρντχάιντ σημάδευε ανεξίτηλα όλα αδιακρίτως τα μέλη της νοτιαφρικανικής κοινωνίας. Εκείνο ακριβώς τον καιρό η νεαρή συγγραφέας πρωτοδιάβασε Σαρτρ και Καμύ. «Υπό την επίδραση αυτών των αναγνώσεων υιοθέτησε τον ρόλο καταγραφέα και μάρτυρα της μοίρας της Νότιας Αφρικής», σημειώνει ο Κουτσί, θυμίζοντας την σαρτρική ρήση περί της λειτουργίας του συγγραφέα ως αφυπνιστή, ως εκείνου που μαστιγώνει τις εφησυχασμένες συνειδήσεις έτσι ώστε «κανείς πια να μη μπορεί να ισχυριστεί ότι αγνοεί όσα συμβαίνουν στον κόσμο, άρα είναι και αθώος». Τα διηγήματα και τα μυθιστορήματά της είναι εποικισμένα με λευκούς, κυρίως, Νοτιοαφρικανούς ήρωες, που ζουν σε μιαν ατμόσφαιρα τυπικά σαρτρικής άγνοιας και αδιαφορίας, υποδυόμενοι ότι δεν ξέρουν τι συμβαίνει· «το καθήκον που έθεσε στον εαυτό της ήταν να τους φέρει, απερίφραστα, αντιμέτωπους με την πραγματικότητα, προκειμένου να διαρρήξει τα ζωτικά τους ψεύδη», έγραφε ο Κουτσί. Ωστόσο, όπως έχει πει η ίδια, κάθε λευκός νοτιοαφρικανός είναι ανάγκη να γεννηθεί δύο φορές – και την δεύτερη να έχει επίγνωση του βαθύτατου ρατσισμού, μέσα στον οποίο βρέθηκε να ζει στην πρώτη του ενσάρκωση. “Το επαίσχυντο χάσμα του φράγματος που αποτελεί το χρώμα”, έγραψε, ήταν εκείνο που την έμαθε να γράφει, εκείνο που ήταν “σαν να της έδωσε μια σπρωξιά και να την προσγείωσε κάτω από την επιφάνεια της λευκής νοτιοαφρικάνικης ζωής”.
*H πλήρης παρουσίαση της Ναντίν Γκόρντιμερ στο τεύχος 46 του Books' Journal, Αύγουστος 2014, που κυκλοφορεί σε λίγες μέρες.
