Πού ανήκουν η ΕΜΥ και το Αστεροσκοπείο

Περισσότερο θέλω να πω για το Αστεροσκοπείο. Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) είναι μια υπηρεσία που υπάγεται στο υπουργείο Άμυνας, ενώ το Αστεροσκοπείο είναι ερευνητικό κέντρο και έτσι, όπως όλα τα ερευνητικά κέντρα, βρίσκεται (κατά καιρούς) υπό την ενιαία πολιτική ομπρέλα είτε του υπουργείου Ανάπτυξης είτε του υπουργείου Παιδείας, ενώ υπήρχε και ξεχωριστό υπουργείο Έρευνας πριν από 40 χρόνια. Πάντα υπήρχε η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) και αυτή εντασσόταν υπό την πολιτική ευθύνη υφυπουργού ή υπουργού.

Οι επιστημονικές περιοχές στις οποίες δραστηριοποιείται το Αστεροσκοπείο εν μέρει μόνο ακουμπάνε την Πολιτική Προστασία (πρόγνωση καιρού και σεισμοί), ενώ τα άλλα πεδία δεν έχουν σχέση (αστρονομία, ιονόσφαιρα κ.λπ.). Όμως, έτσι κι αλλιώς, ακόμη και στα πεδία που ακουμπούν στην πολιτική προστασία, το βασικό τους έργο είναι η έρευνα, και όχι μόνο η «εφαρμοσμένη», που θα βοηθούσε την πολιτική προστασία ευθέως. Στο θέμα των σεισμών, αφού δεν μιλάμε για πρόγνωση, τα υπόλοιπα περί πολιτικής προστασίας αφορούν τον ΟΑΣΠ και όχι το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Βέβαια, υπάρχει το μέγα θέμα της εκτίμησης για την πορεία μιας σεισμικής δραστηριότητας και αυτό έχει σχέση με τις καταγραφές του δικτύου σεισμογράφων. Δηλαδή, αν κάθε φορά έχουμε τον κύριο σεισμό, αν είναι προσεισμός, αν ήταν ο κύριος μετασεισμός κ.λπ. Η Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου ασχολείται με θέματα «πρόγνωσης σεισμών», εκ των πραγμάτων χωρίς αντικείμενο, αφού (βραχείας διάρκειας) πρόγνωση σεισμών δεν γίνεται ενώ, με κατάλληλες προσαρμογές και θέσπιση μιας δεοντολογίας, θα μπορούσε να καλύψει τα κρίσιμα αυτά θέματα που πράγματι είναι θέματα πολιτικής προστασίας. Εμπλοκή σε αυτές τις διαδικασίες θα είχαν σίγουρα και  επιστήμονες πέραν του Γεωδυναμικού.

Από εκεί και πέρα, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών είναι ένα ερευνητικό ινστιτούτο με ευρεία γκάμα επιστημονικών θεμάτων που δεν άπτονται ευθέως της πολιτικής προστασίας.

Στο θέμα της πρόγνωσης του καιρού, εκτός από την ΕΜΥ της οποίας είναι το κύριο αντικείμενο, στο Αστεροσκοπείο αυτή η πρόγνωση γίνεται από ολιγομελή επιστημονική ομάδα (που κάνει μια πολύ σημαντική εργασία) εντός του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ), το ερευνητικό έργο του οποίου επεκτείνεται σε πολλά πεδία πέραν της πρόγνωσης του καιρού.

Στο Αστεροσκοπείο, εκτός από τα δύο προαναφερθέντα ινστιτούτα, υπάρχει και το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, πρακτικά άσχετο με την πολιτική προστασία.   

«Ποσοτικά», λοιπόν, ένα μικρό μέρος του έργου του Αστεροσκοπείου άπτεται ευθέως της πολιτικής προστασίας, ενώ, «ποιοτικά», το σύνολο του ερευνητικού του έργου θα βρεθεί έξω από τον ενιαίο ερευνητικό χώρο των ελληνικών ερευνητικών κέντρων, αλλά και το ενιαίο νομικό καθεστώς που διέπει τη λειτουργία τους. 

Κατανοώντας τα θέματα συντονισμού σε κρίσιμους τομείς της πολιτικής προστασίας φοβάμαι πως αυτή η ιδέα είναι μια λύση εν θερμώ και θέλει πολλή μελέτη για να αποδώσει τα μέγιστα χωρίς να «χαλάσει» λειτουργίες που βρίσκονται σε έναν κάποιο δρόμο.

Παρ’ όλο που, αν γίνει η μεταφορά, θα αφορά αλλαγή εποπτείας, χωρίς πολιτικές προεκτάσεις, ελέγχεται όμως η αποδοτικότητά της σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Όλα αυτά με την επιφύλαξη του τελικού σχεδίου που αναμένεται.