Κατά την ιστορική συνάντηση με τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Παρίσι (6/9/2002), ο τότε πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης προέβη σε δύο στρατηγικές παραχωρήσεις οι οποίες άνοιξαν τον δρόμο προς τη λύση (Σχέδιο Ανάν). Πώς; Δέχθηκε την «παρθενογένεση» και μια μορφή «κυριαρχικής ισότητας». Χωρίς να αλλοιώνεται η ουσία, άλλαξε απλώς η οπτική εμφάνιση. Το Σχέδιο Ανάν, όπως διαμορφώθηκε μετά τη συνάντηση, προνοούσε την εγκαθίδρυση μιας «νέας κατάστασης πραγμάτων», ενός «νέου συνεταιρισμού» σε ένα ομοσπονδιακό κράτος στο οποίο οι δύο «συνιστώσες πολιτείες», «μέσα στα όρια του συντάγματος», θα ασκούσαν «κυριαρχικά» τις εξουσίες που τους εκχωρούσε το σύνταγμα. Η ασάφεια αναφορικά με τη διαδικασία περάσματος από την Κυπριακή Δημοκρατία ως ενιαίο κράτος στην Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία ως Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία –ο όρος ήταν «εποικοδομητική ασάφεια»– οδήγησε σχολιαστές του Σχεδίου Ανάν στην επινόηση του όρου «παρθενογένεση» (παιδί αδήλωτων γονέων) που υποδήλωνε αυτό το φαινόμενο στη γένεση της Ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ωστόσο, επί της ουσίας, κατά τη στιγμή της λύσης, η Κυπριακή Δημοκρατία παρέμενε κράτος μέλος των Ηνωμένων Εθνών, παρέμεναν σε ισχύ οι διμερείς και οι διεθνείς συνθήκες που ως κυρίαρχο κράτος είχε υπογράψει, όπως παρέμενε σε ισχύ η μέχρι τότε διαπραγματευτική διαδικασία για ένταξη της Κύπρου ως συνόλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναφορικά δε με την «κυριαρχική ισότητα» του Ντενκτάς, η ισότιμη κυριαρχία των δύο συνιστωσών πολιτειών στην άσκηση των εξουσιών που τους εκχωρούσε το σύνταγμα ουδόλως υποκαθιστούσε και με κανένα τρόπο δεν αμφισβητούσε τη μία και μοναδική διεθνώς αναγνωρισμένη κυριαρχία της Ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα ασκείτο «μέσα στα όρια του συντάγματος» και θα αφορούσε μόνο τις εκ του συντάγματος απορρέουσες αρμοδιότητές των. Οι παραχωρήσεις Κληρίδη επέτρεπαν τη λεκτική ικανοποίηση της τουρκικής πλευράς just to save face. Παράλληλα, η από πριν αποδοχή από μέρους του Κληρίδη της «πολιτικής ισότητας» και της «αποτελεσματικής συμμετοχής», όπως αυτές οι έννοιες ορίζονταν στο ψήφισμα 716 του Συμβουλίου Ασφαλείας (11/10/1991), άφηναν ελεύθερο το πεδίο για ξεπέρασμα των διαφορών.
Σήμερα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που εν πολλοίς προσομοιάζει στις προ του 2002 συνθήκες. Οι ενδείξεις που αφήνει ο Ερντογάν για εστίαση στην «κυριαρχική ισότητα» αντί στη «λύση δύο κρατών», στην οποία επέμενε μετά το Κραν Μοντανά και ώς πριν τις εκλογές, αφήνει περιθώρια ερμηνείας σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της «κυριαρχικής ισότητας». Ο Γλαύκος Κληρίδης έδειξε το δρόμο το 2002. Η συγκυρία, όπως και τότε (και όπως και το 2017), ευνοεί θετικές win-win προσεγγίσεις. Ερντογάν και Μητσοτάκης δείχνουν να έχουν πάρει το μήνυμα για τα ελληνοτουρκικά. Μια λύση στο Κυπριακό είναι πολύ πιο ώριμη από τα περίπλοκα προβλήματα στο Αιγαίο. Και θα συνέβαλλε αφάνταστα στην ειρήνευση σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Θα μπορέσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης να συμβάλει –κατά τον τρόπο του Γλαύκου Κληρίδη– στην εξεύρεση φόρμουλας που, στην εφαρμογή, θα «λειαίνει» εξουδετερώνοντάς την, όπως έγινε το 2002, την «κυριαρχική ισότητα» του Τατάρ; Επιπλέον, θα βρει τη δύναμη να απαγκιστρωθεί από τα ψευδοδιλήμματα που επινόησε ο Αναστασιάδης από το Κραν Μοντανά και μετά αναφορικά με την πολιτική ισότητα και την αποτελεσματική συμμετοχή; Τέλος, θα βρει το πολιτικό θάρρος να δεχθεί –χωρίς αστερίσκους– το Πλαίσιο Γκουτέρες ώστε, αρχίζοντας από εκεί που μείναμε, να φτάσουμε αισίως στο τέρμα;
