Ανατροπή ή Ρεαλισμός;

Τις προάλλες, ο κύριος Τσίπρας χαρακτήρισε «ανοησίες» το δίλημμα «ρήξη ή ρεαλισμός» κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του νέου βιβλίου του καταξιωμένου οικονομολόγου Γιάνη Βαρουφάκη. Χωρίς να καταλαβαίνει ότι η ανοησία δεν έγκειται στο συγκεκριμένο δίλημμα αλλά σε κάθε ψευτοδίλημμα που υπεραπλουστεύει την περίπλοκη πολιτική πραγματικότητα, συνέχισε ακάθεκτος για να προτείνει τελικά το δικό του ψευτοδίλημμα: «ενσωμάτωση ή ανατροπή». 

Για την ανάλυση της πολιτικής πραγματικότητας το δίλημμα «ενσωμάτωση ή ανατροπή» μπορεί να αποτελεί ένα εύηχο ρητορικό τέχνασμα. Οι περιπτώσεις αντίστοιχων ψευτοδιλημμάτων έχουν όμως δείξει ότι πολλοί πολίτες αντιμετωπίζουν ένα τέτοιο τέχνασμα σαν να εκφράζει ένα πραγματικό διακύβευμα. Αυτό μας λέει πολλά για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τα πράγματα.

Για κάποιους αριστερούς υπάρχουν πράγματι δύο δρόμοι στη ζωή: ή θα ενσωματωθούν σε ένα διεφθαρμένο σύστημα ή θα το ανατρέψουν. Ενδιάμεση οδός δεν υπάρχει. Στη συνείδησή τους, δεν υπάρχει η περίπτωση να παλέψουν εντός του συστήματος για το καλύτερο δυνατό. Γιατί άλλωστε καλούν τον κόσμο να αντισταθεί στους δρόμους; Γιατί, απλούστατα, δεν πιστεύουν στο δημοκρατικό πολίτευμα. Δεν πιστεύουν ότι με την ψήφο αλλάζουν τα πράγματα ή ότι οι εκπρόσωποί τους θα μπορέσουν να κάνουν σημαντικές αλλαγές. Ισχυρίζονται ακραιφνώς ότι «αν η ψήφος μπορούσε να αλλάξει κάτι, θα ήταν απαγορευμένη». Μόνη λύση η ανατροπή με αγώνα στους δρόμους, η επανάσταση!

Έστω λοιπόν ότι η ανατροπή γίνεται πραγματικότητα. Μέσα από μαζικά συλλαλητήρια και βίαιους αγώνες, παραλύει η χώρα και ανατρέπεται η κυβέρνηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαλύει τη Βουλή και εγκαθιδρύει τη δικτατορία του προλεταριάτου. Παίρνει τον έλεγχο των μέσων παραγωγής από τους καπιταλιστές και κυβερνά εξ ονόματος του λαού.

Αποτελεί ένα τέτοιο σενάριο τη σωτηρία των πολιτών της χώρας; Όποτε έγινε κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν, η αλήθεια είναι ότι η ανθρωπότητα γνώρισε τα απολυταρχικά καθεστώτα των πρώην Σοβιετικών χωρών, της Κίνας ή της Κούβας. Εντάξει, εκεί μπορεί να μην πέτυχαν, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται ότι θα είναι ο πρώτος στην παγκόσμια ιστορία που θα τιμήσει τον κομμουνισμό. Με δεδομένο, όμως, ότι οι άλλες χώρες είχαν ένα Λένιν, έναν Μάο, έναν Κάστρο να τις διοικεί, η αίσθησή μου είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα τιμήσει αυτούς τους ισχυρισμούς, παρά μάλλον θα τα πάει ακόμη χειρότερα. Η εγκαθίδρυση ενός κομμουνιστικού καθεστώτος θα μας πάει πολύ πίσω - πολύ πιο πίσω από την τρέχουσα μνημονιακή Ελλάδα.

Ίσως, θα μου πείτε, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιδιώκει τέτοια ριζική ανατροπή. Ίσως απλά θέλει να πάρει την εξουσία δημοκρατικά, να διώξει την τρόικα και να υπερφορολογήσει τους πλουσίους, για παράδειγμα τους εφοπλιστές. Βεβαίως, αν δεν τους φυλακίσει και αν δεν δεσμεύσει τα υπάρχοντά τους, οι εφοπλιστές θα πάρουν τα πλοία τους και θα πάνε σε άλλη χώρα σε περίπτωση υπερφορολόγησης. Είδατε πώς ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ άλλαξε υπηκοότητα για να μη φορολογηθεί; Σίγουρα το κεφάλαιο θα εφεύρει αντίστοιχα αποδοτικούς τρόπους. Αν λοιπόν δεν επιβάλλει δικτατορία, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να παίξει με τους κανόνες της παγκόσμιας αγοράς και να εφαρμόσει μέτρα που πραγματικά θα αποδώσουν.

Εντάξει, θα μου πείτε και πάλι, δεν είναι τόσο άσχετοι στον ΣΥΡΙΖΑ. Προφανώς τα ξέρουν αυτά. Έχουν και κάνα δυο καλούς οικονομολόγους, τον Μηλιό και τον Δραγασάκη. Αν χρειαστεί, θα ρωτήσουν και τον Βαρουφάκη. Ξέρουν τις επιπτώσεις στην οικονομία από την εφαρμογή τέτοιων ριψοκίνδυνων πολιτικών. Επομένως, θα φροντίσουν οι αλλαγές στο φορολογικό σύστημα να μην είναι τόσο οξείες. Αναγνωρίζουν επίσης την ανάγκη της εξωτερικής χρηματοδότησης οπότε θα φροντίσουν να τα έχουν καλά με την τρόικα. Κανείς δεν έχει σκοπό να διακινδυνεύσει την ανάκαμψη της χώρας.

Αν αυτό όμως αληθεύει, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει σκοπό να κάνει ουσιαστικές ανατροπές. Αντίθετα, τα μέλη του είναι αρκετά ρεαλιστές για να καταλάβουν ότι τα περιθώρια ελιγμών είναι στενά και η ριζική ανατροπή μπορεί να φέρει μόνο την καταστροφή. Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν θα προσπαθήσουν να δώσουν ένα πιο ανθρώπινο και προοδευτικό πρόσωπο στην ελεύθερη οικονομία και στην προοπτική οικονομικής ανάκαμψης της χώρας. Κάτι τέτοιο σίγουρα δε συνιστά ανατροπή και αποτελεί θεμελιώδες αίτημα πολλών προοδευτικών δυνάμεων του τόπου.
Αν όντως ισχύει αυτή η ανάλυση, αναρωτιέμαι πώς τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ απαντούν στο νέο ψευτοδίλημμα, που εγείρεται αβίαστα με τη σύντμηση των άλλων δύο διλημμάτων που συζήτησε ο πρόεδρός τους: Ανατροπή ή Ρεαλισμός;