Σύνδεση συνδρομητών

Απλά μαθήματα εφαρμοσμένου τραμπισμού

Πέμπτη, 15 Δεκεμβρίου 2022 15:50
Ο Σων Σπάισερ, ο πρώτος εκπρόσωπος Τύπου του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ως χορευτής. Η προσπάθειά του να παρελκύσει από τα γεγονότα, γέννησαν έναν όρο: «εναλλακτικά στοιχεία». Ο χορός του άλλοτε εκπροσώπου είναι εναλλακτικό στοιχείο της ταυτότητάς του, που τον παρουσιάζει ευχάριστο. Αλλά αυτή η όψη του άλλοτε εκπροσώπου δεν ήταν εναλλακτικό στοιχείο. Απλώς, ήταν ψεύτικη.
ΑΒC
Ο Σων Σπάισερ, ο πρώτος εκπρόσωπος Τύπου του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ως χορευτής. Η προσπάθειά του να παρελκύσει από τα γεγονότα, γέννησαν έναν όρο: «εναλλακτικά στοιχεία». Ο χορός του άλλοτε εκπροσώπου είναι εναλλακτικό στοιχείο της ταυτότητάς του, που τον παρουσιάζει ευχάριστο. Αλλά αυτή η όψη του άλλοτε εκπροσώπου δεν ήταν εναλλακτικό στοιχείο. Απλώς, ήταν ψεύτικη.

Ας ανασηκώσω μόνο μιαν ακρούλα από τον βαρύ, βορβορώδη και σάπιο μανδύα του τραμπισμού. Συνέβη ενωρίς στη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, όταν ήταν μια λαμπρή κρύα μέρα του Γενάρη του 2017 και τα ρολόγια σήμαναν δεκατρείς. Ο Σων Σπάισερ, φρέσκος εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, ξεκίνησε την πρώτη του ενημέρωση στους διαπιστευμένους συντάκτες στις 21 Ιανουαρίου, μια μόλις μέρα μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ. Ο Σπάισερ επιτέθηκε δριμύτατα και αδιακρίτως στα ΜΜΕ κατηγορώντας τα ότι σκόπιμα υποτίμησαν το μέγεθος του πλήθους (για το πάθος δεν αναφέρθηκε) στην τελετή ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ.  Δεν έδειξαν καμία αφοσίωση στην πατρίδα.

Ο πορτ παρόλ ισχυρίστηκε ότι «η τελετή είχε προσελκύσει το μεγαλύτερο πλήθος που είχε παραστεί ποτέ σε τελετή ορκωμοσίας —τελεία». Εντούτοις, τα δεδομένα αποδείκνυαν ότι οι ισχυρισμοί και οι κατηγορίες του Σπάισερ ήταν απλώς ψευδείς. Μπορείς να βασανίσεις τα δεδομένα μέχρι να ομολογήσουν, αλλά ψέματα δεν μπορούν να πουν. Οι φωτογραφίες της ορκωμοσίας έδειχναν μία αλωπεκία – τεράστιες κενές εκτάσεις σε μια απόσταση από το Καπιτώλιο. Ακόμη πιο πειστικά ήταν τα συγκριτικά στοιχεία κίνησης από τα μαζικά μέσα μεταφοράς. Στην ορκωμοσία του Ομπάμα, το 2009, είχαν μετακινηθεί 1.120.000 άτομα, ενώ στην ορκωμοσία του Τραμπ μόνον 570.000 άτομα, δηλαδή το μισό, όσο δηλαδή φαινόταν και στις φωτογραφίες. Τα ΜΜΕ (εκτός από τα εξαιρετικά φίλια) άρχισαν να βάλλουν πυρ ομαδόν εναντίον του Σπάισερ.

Σε βοήθεια του Σπάισερ προσέτρεξε την επομένη η Κελιάν Κόνγουεϊ, σύμβουλος του Τραμπ σε θέματα στρατηγικής. Όταν σε μια συνέντευξη ο δημοσιογράφος την πίεσε να εξηγήσει γιατί ο Σπάισερ «θα ξεστόμιζε κάτι αποδεδειγμένα ψευδές», η Κόνγουεϊ δήλωσε ότι ο Σπάισερ έδινε «εναλλακτικά στοιχεία». Τότε ο δημοσιογράφος την κεραυνοβόλησε:  «Κοιτάξτε, τα εναλλακτικά στοιχεία δεν είναι γεγονότα. Είναι ψέματα».

Η φράση «εναλλακτικά στοιχεία» πέτρωσε και έμεινε στην Ιστορία. Είναι χαρακτηριστική περίπτωση «διπλής σκέψης» –της ικανότητας δηλαδή να διατηρείς δύο αντιφατικές πεποιθήσεις στο μυαλό σου ταυτόχρονα και να αποδέχεσαι και τις δύο– της οργουελιανής Νέας Ομιλίας, όπως δήλωσαν οργισμένα έγκριτοι δημοσιογράφοι. Στο 1984, το δυστοπικό βιβλίο του Όργουελ, ένα αυταρχικό κράτος περιορίζει την ελευθερία της σκέψης, δημιουργώντας μία δική της γλώσσα, τη «Νέα Ομιλία», με σαφή στόχο: να υποβαθμίσει τη γλώσσα σε απλουστευτικές έννοιες, οι οποίες θα ενίσχυαν την απολυταρχική κυριαρχία του κράτους. Λέξεις με αρνητικό περιεχόμενο σβήστηκαν και αντικαταστάθηκαν από άλλες πιο ουδέτερες, όπως το κακό που έγινε «Μηκαλό». «Στο τέλος όλη η θεωρία του καλού και του κακού θα καλύπτεται από έξι λέξεις μόνο, στην πραγματικότητα από μία και μόνη», ανέπτυσσαν οι θεωρητικοί του αυταρχισμού.

Μέσα σε τέσσερις μέρες από τη συνέντευξη της Κόνγουει, οι πωλήσεις του 1984 εκατονταπλασιάστηκαν στο Amazon: ένα βιβλίο που γράφτηκε το 1948 εκτοξεύτηκε στην πρώτη θέση των μπεστ σέλερ του 2017. Η Penguin γρήγορα ανατύπωσε 75.000 αντίτυπα για να αντεπεξέλθει στη ζήτηση. Ήταν το απαραίτητο εγχειρίδιο για την κατανόηση της Νέας Ομιλίας του τραμπισμού.

Εναλλακτικά στοιχεία όμως δεν φύονται μόνο στην τραμπική Αμερική. Ευδοκιμούν σε όλα τα μέρη του κόσμου, εκεί όπου το έδαφος είναι γόνιμο. Ακολουθεί, με ελάχιστο σχολιασμό, μια λίστα εγχώριων περιπτώσεων όπου είναι πιθανόν να σερβιρίστηκαν εναλλακτικά στοιχεία, δηλαδή ψεύδη, αμπαλαρισμένα μέσα στη Νέα Ομιλία:

    1. Το Μάτι (όπου τα εναλλακτικά στοιχεία μάλλον βγάζουν μάτι): τόσο οι συσκέψεις, υψηλού επιπέδου, όσο και οι συνεντεύξεις στα ΜΜΕ δείχνουν μια πραγματικότητα που κατανοείται καλά μόνο με ένα λεξικό της Νέας Ομιλίας ανά χείρας.
    2. Το δημοψήφισμα του 2015. Το ψηφοδέλτιο (συντεταγμένο με όρους Νέας Ομιλίας —μην ξεχνάμε ότι «η άγνοια είναι δύναμη») και η τελική έκβαση όπου η διπλή σκέψη ήταν έκδηλη στο μυαλό των κυβερνώντων.
    3. https://www.naftemporiki.gr/politics/1170600/al-tsipras-apeleftherosame-ti-chora-apo-ta-mnimonia-sosame-ti-makedonia/%23!">Σας σώσαμε και θα σας σώσουμε ξανά. Άνευ ετέρου σχολίου.
    4. Οι μουσαμάδες της Θεσσαλονίκης. Δεν πρόκειται για αυστηρά «εναλλακτικά στοιχεία», αλλά ας επιτρέψουμε μια διασταλτική ερμηνεία του όρου, προκειμένου να αποφύγουμε μια διασταλτική ερμηνεία της πραγματικότητας.
    5. Το σκάνδαλο Νovartis, όπου ακόμη και η λέξη «σκάνδαλο» σε αυτή την περίπτωση έχει χαρακτηριστικά διπλής σκέψης. Ο λόγος εδώ είναι πολιτικά γλοιώδης και τοξικά υπαινικτικός.
    6. Το δαγκωμένο από σκορπιό μη-κοριτσάκι στον Έβρο, όπου ακόμη και όταν παρουσιάστηκαν συντριπτικά στοιχεία ότι επρόκειτο για μη γεγονός (συγγνώμη, ψευδές και ανύπαρκτο γεγονός), σερβιρίζονταν –μετ΄ επιτάσεως και με γνήσιο γνοιάξιμο– εναλλακτικά στοιχεία.
    7. Η Εύα Καϊλή ως Δούρειος Ίππος της ΝΔ: όπως εκτυλίσσονται τα γεγονότα, ο κοινός θνητός είναι δύσκολο να ξεχωρίσει αν οι δηλώσεις του ανδρός οφείλονται σε πολιτικό αισθητήριο σκακιστικού βεληνεκούς που βλέπει πέντε κινήσεις μπροστά, σε απέλπιδα προσπάθεια κατασκευής εναλλακτικών στοιχείων αποστασιοποίησης, ή σε ατόφια αβελτηρία. (Ο συνδυασμός των δυο τελευταίων δεν αποκλείεται).

«Κάθε χρόνο οι ορίζοντες της συνείδησης ολοένα και θα στενεύουν», παρατηρεί θριαμβευτικά στο 1984 ο συντάκτης του λεξικού της Νέας Ομιλίας. «Η καταστροφή των λέξεων είναι υπέροχο πράγμα».

Γιώργος Ναθαναήλ

Έχει σπουδάσει στο Yale και στο New York University, επί  προέδρων Τζέραλντ Φόρντ, Τζίμι Κάρτερ και Ρόναλντ Ρέιγκαν. Αφότου επέστρεψε εργάζεται ως σύμβουλος επιχειρήσεων, κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας, και γράφει για κακώς κείμενα, βιβλία που έχει διαβάσει, και αιχμές της τεχνολογίας.
 
 
 
 

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.