Σύνδεση συνδρομητών

Η τέχνη δαγκώνει

Πέμπτη, 03 Νοεμβρίου 2022 17:25
Αφίσα της ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, "Λολίτα", που γυρίστηκε το 1962 πάνω στο μυθιστόρημα-σκάνδαλο του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, του 1955.
Imdb
Αφίσα της ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, "Λολίτα", που γυρίστηκε το 1962 πάνω στο μυθιστόρημα-σκάνδαλο του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, του 1955.

Η διάκριση των εξουσιών θα έπρεπε να είναι στα τέσσερα, αλλά δυστυχώς ο Αριστοτέλης, ο Λοκ, ο Μοντεσκιέ και οι υπόλοιποι δεν είχαν φέισμπουκ και δεν προέβλεψαν τη λαοκρατία του διαδικτύου. Και έτσι δεν κατοχύρωσαν την εξουσία της τέχνης η οποία μας αρέσει πάρα πολύ όσο είναι γλυκούλα, όσο δηλαδή δεν την παραπλησιάζουμε.

Μετά, δαγκώνει.

Το 1974 κυκλοφόρησε το βιβλίο του αναγνωρισμένου και διάσημου γάλλου συγγραφέα Gabriel Matzneff (γενν. 1936), Les Moins de Seize Ans (Οι κάτω των 16 ετών) το οποίο οι Times χαρακτήρισαν «κανονική ανοιχτή υπεράσπιση της παιδοφιλίας». Γράφει σ’ αυτό, μεταξύ άλλων: «το να κοιμάσαι με ένα παιδί είναι ιερή εμπειρία, ένα βαφτιστικό χρίσμα, μια τελετουργική περιπέτεια». Το 1985, στα ημερολόγιά του Un Galop d’Enfer (Καλπασμός Κολάσεως) σημείωνε: «Καμιά φορά θα πάρω στο κρεβάτι μου συγχρόνως μέχρι και τέσσερα αγόρια 8-14 χρονών και θα κάνω μαζί τους τον πιο μεθυστικό έρωτα».

Και μόνο που γράφει κανείς αυτές τις λέξεις ανατριχιάζει, έτσι δεν είναι; Όμως δεν αναφέρομαι σε κάποιον που βρίσκεται τώρα στη φυλακή. Αναφέρομαι σε κάποιον που κυκλοφορεί ελεύθερος και το 1987 και το 2009 κέρδισε τα περίφημα βραβεία Mottard και Amic της Γαλλικής Ακαδημίας· και που για χρόνια (χρόνια σύγχρονα, τωρινά) αναγνωριζόταν στη Γαλλία σαν μια «γενναία φωνή» της λογοτεχνίας – αναγνωριζόταν όχι από τίποτε σκοτεινούς τύπους που καπνίζουν μπάφο όλη μέρα αλλά από, λόγου χάριν, τον πρόεδρο Μιτεράν που το 1986 εξύμνησε τον Matzneff σε λογοτεχνικό περιοδικό ως συγγραφέα «που μας εκπλήσσει πάντα με το ακραίο γούστο του και το βάθος της σκέψης του».

Δεν έχω διαβάσει βιβλία του Matzneff, αλλά έχω διαβάσει του Σαρτρ, και πολλοί από εσάς, είμαι σίγουρη, έχετε διαβάσει Φουκώ: και οι δυο αυτοί διανοητές υπερασπίζονταν τις σεξουαλικές σχέσεις με ανήλικους. Και όλοι έχουμε διαβάσει τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη, και Το ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Σελίν, και τα ποιήματα του Έζρα Πάουντ, και (αλίμονο) τη Λολίτα, κ.λπ. κ.λπ.

Η τέχνη δαγκώνει. Είτε με αυτά που λέει είτε με αυτά που κρύβει από πίσω, τα υλικά δηλαδή που τη δημιούργησαν. Δεν είναι μόνο ότι συχνά καθρεφτίζει ό,τι πιο νοσηρό υπάρχει στην κοινωνία των ανθρώπων, είναι και ότι το χέρι που κρατά τον καθρέφτη μπορεί να είναι μέρος της νοσηρότητας. Αυτό μας πληγώνει, μας εξοργίζει, αλλά δεν επιτρέπεται να μας εκπλήσσει. Και δεν επιτρέπεται να μπερδεύουμε τον δημιουργό, τη θεματολογία του και το αποτέλεσμα. Ο δημιουργός, το άτομο που ανήκει σε μια κοινωνία δικαίου, υπάγεται στις άλλες εξουσίες. Το αποτέλεσμα, το έργο, υπάγεται στην τέταρτη αυτή διακριτή εξουσία της τέχνης. Μόνο εκείνη μπορεί να το κρίνει. Και είναι η πιο σκληρή, η πιο βάναυση, η πιο άδικη κι αυθαίρετη απ’ όλες.

Αλλά όχι απάνθρωπη, όχι. Γιατί είναι ο καθρέφτης μας.

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.