Ο Κουάζι Κουάρτενγκ κέρδισε πρόσφατα την ίδια προσωνυμία –επάξια αυτός, καταπώς φαίνεται– αλλά δεν έχει την ίδια ποιότητα. Υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας στην κυβέρνηση Τρας, αναποδογύρισε τα ορθόδοξα οικονομικά δόγματα με «μια νέα προσέγγιση για μια νέα εποχή», το μίνι-μπάτζετ όπως το χαρακτήρισε, το οποίο ανακοίνωσε πρόσφατα. Η καταβαράθρωση της στερλίνας σε ιστορικά χαμηλά και το πυρ ομαδόν από όλο το πολιτικό φάσμα και τους αξιόπιστους οικονομολόγους δείχνουν ότι έχει κάνει ένα σκανδαλώδες λάθος.
Είναι σκανδαλώδες γιατί ευνοεί την πλούσια κάστα του Ηνωμένου Βασιλείου με τις φοροαπαλλαγές του, τις μεγαλύτερες τα τελευταία 50 χρόνια. Αυτό σε μια εποχή όπου τα χαμηλά και τα μεσαία του πληθυσμού παντού –και στο Ηνωμένο Βασίλειο φυσικά– πιέζονται ασφυκτικά από όλες τις μπάντες. Και, επιπλέον, το κάνει χωρίς να έχει ουσιαστική νομιμοποίηση, μια και τη Λιζ Τρας την ψήφισαν για αρχηγό των Τόρις μόλις 80 χιλιάδες μέλη του κόμματος των Συντηρητικών — κατά κανόνα λευκά και ηλικιωμένα. «Είναι η ελπίδα της δεξιάς μας πτέρυγας», έλεγαν παλιότερα οι Συντηρητικοί για τον ανερχόμενο νεαρό Κουάρτενγκ, ένα ιδιόρρυθμο παιδί-θαύμα, γόνο εύπορων μεταναστών από την Γκάνα, που σπούδασε στο Κέιμπριτζ και σήμερα είναι μέλος μιας λέσχης «για αγόρια μόνο», στο Λονδίνο.
Φαίνεται επίσης ότι διαθέτει μια ιδιότυπη φυσαλίδα, στην οποία κατοικεί, μια και δεν δίνει δεκάρα για τις πρακτικές επιπτώσεις των ακραίων θεωριών του, τα «οικονομικά καζίνου», όπως τα αποκάλεσαν οι Εργατικοί. Εμπρός πηγαίνει η ιδεολογία και πολύ πίσω ακολουθούν τα στοιχεία και η πραγματικότητα. Είναι να το περιμένεις από κάποιον που εξίσωσε το Βrexit με την Αγγλική Μεταρρύθμιση του 16ου αιώνα στην εποχή του Ερρίκου του 8ου, τότε που η Αγγλικανική Εκκλησία αποσχίστηκε από το Βατικανό. «Ούτε τότε ήξεραν κατά πού πήγαιναν, αλλά τους βγήκε» φέρεται να είπε ο Κουάρτενγκ – ίσως το πιστεύει και τώρα.
Αλλά είναι λάθος, επειδή το πρόγραμμά του έχει τεράστιο κόστος χωρίς να λύνει κανένα πρόβλημα της Βρετανίας. Όπως γράφει στους Financial Times η Μινούς Σαφίκ, διευθύντρια του Λόντον Σκουλ οφ Ικονόμικς, η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δυο επείγοντα προβλήματα: το κόστος ζωής που έχει αυξηθεί δραματικά σε μία «ανώμαλη» εποχή· και τη χαμηλή ανάπτυξη και παραγωγικότητα (ένα δύσκολο παζλ) που σέρνονται για παραπάνω από δεκαετία. Σε μια δίκαιη κοινωνία χρειάζεται ένα μαξιλάρι γι’ αυτούς που το έχουν ανάγκη περισσότερο — και αυτό εδώ δεν επιχειρείται, ούτε καν με το πανάκριβο οριζόντιο πλαφόν στην ενέργεια, κόστους 100 δισεκατομμυρίων λιρών. Αλλά μήτε η ανάπτυξη επιτυγχάνεται με τις φοροαπαλλαγές στους έχοντες. Είναι κακά οικονομικά και ταυτόχρονα μία μεγάλη χαμένη ευκαιρία, συμπεραίνει η Σαφίκ.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο υπερ-σίγουρος για τον εαυτό του και τις απόψεις του Κουάρτενγκ δεν επέτρεψε καν στο Γραφείο Υπευθυνότητας στον Προϋπολογισμού να εκπονήσει μελέτη επιπτώσεων των μέτρων (όποιος έχει τη φωλιά του λερωμένη…) - μια πρακτική που συνηθίζεται. Οικονομικά Ρέιγκαν και Θάτσερ 40 χρόνια μετά, σε ξαναζεσταμένη, φαρσική εκδοχή, μόνο που το έργο που θα ανεβεί θα είναι δράμα, όχι κωμωδία. Και οι Βρετανοί στο μεταξύ θα υποφέρουν – μέχρι να αποτύχει με πάταγο και να αποσυρθεί. Ώς τότε, σοκ και δέος. Ή «ανελέητος πραγματισμός», σύμφωνα με την αγαπημένη έκφραση του Κουάρτενγκ.
Και επειδή ένα βασικό μας κριτήριο για έναν αρχηγό κόμματος (και αρχηγό κυβέρνησης) είναι το πόσο καλά διαλέγει τους συνεργάτες του, ο χαρακτηρισμός «ηλίθιος» μοιραία αντανακλάται και σε αυτούς. Να το θυμόμαστε αυτό και για τα καθ’ ημάς: για το πρόσφατο παρελθόν των χρειαζούμενων και αχρήστων τριών μνημονίων, αλλά –ενδεχομένως– και για το παρόν.
