Για να χρησιμοποιήσει κανείς τον όρο ώστε να αυτοπροσδιοριστεί ως φιλελεύθερος απαιτούνται κυρίως τρία χαρακτηριστικά τα οποία δεν επιδέχονται εκπτώσεων ή αστερίσκων: αγάπη για ελευθερία, σκεπτικισμός, και κοσμικότητα.
Το πρώτο είναι ολοφάνερο μέσω της προφανούς ετυμολόγησης του όρου. Ο φιλελεύθερος αγαπά την ελευθερία με τη γνώση πως πάντα θέλει περισσότερη, αλλά και πως απόλυτη ελευθερία δεν υπάρχει ούτε θα έπρεπε. Κι αυτό συμβαίνει επειδή αποστρέφεται κάθε τι απόλυτο, ακόμη και το αγαθό της ίδιας του της ταυτότητας. Η ελευθερία πρέπει πάντα να διευρύνεται, να επιδιώκεται, αλλά η απόλυτη μορφή της να μην αποκτάται επειδή οδηγεί στην ασυδοσία και μοιραία στην ιεράρχηση της δικής του ελευθερίας ως ανώτερης των άλλων.
Δεύτερο χαρακτηριστικό, ο σκεπτικισμός ως δομικό εργαλείο προσέγγισης και απάντησης ερωτημάτων ή επίλυσης προκλήσεων μέσω δράσεων. Ο φιλελευθερισμός στη σύγχρονη μορφή του είναι προϊόν του Διαφωτισμού, όταν η Ευρώπη εξαντλημένη από μια χιλιετία μεσαιωνικού θρησκευτικού σκότους αποφάσισε να ελευθερωθεί μέσα από μια πνευματική επανάσταση που βασίστηκε στην εμπιστοσύνη στην επιστημονική μέθοδο και την ανάδειξη της παιδείας ως μέσου της απελευθέρωσης από τη λατρεία του ενός βιβλίου: της Βίβλου, που ώς τότε παρείχε τη μοναδική εκδοχή για σχεδόν όλα τα ερωτήματα που το ελεύθερο ανθρώπινο πνεύμα έθετε επιτακτικά αναζητώντας απαντήσεις βασισμένες σε ευρήματα και όχι mumbo jumbo διδαχές γραμμένες πριν από την εφεύρεση του ακτινωτού τροχού.
Το τρίτο είναι η κοσμικότητα η οποία -ειδικά στην Ελλάδα- αποσιωπάται από τους περισσότερους. Λοιπόν, για να τελειώνει το ζήτημα: για να είσαι φιλελεύθερος πρέπει να είσαι άθεος. Τελεία και παύλα. Όσοι δεν είναι, εφευρίσκουν καθε λογής επιρρηματικούς ή αλλους προσδιορισμούς για τον "φιλελευθερισμό" τους.
Ένας από τους λόγους που γράφω το παρόν είναι επειδή βρίσκεται στα σκαριά πολιτική κίνηση από τον Κωνσταντίνο Μπογδάνο, το όνομα της οποίας λέγεται πως θα περιλμβάνει τον όρο φιλελεύθερος με κάποιο συνοδευτικό, για να βολεύονται μαζί φιλελευθερισμός και χριστιανοσύνη. Ο εν λόγω κύριος, κάθε φορά που εμφανίζεται από το γραφείο του, έχει πίσω του περισσότερες θρησκευτικές εικόνες από ξωκκλήσι.
Όχι, κ. Μπογδάνο. Αρχάγγελοι και ελεύθερα σκεπτόμενοι αμφισβητίες δεν δύνανται να συνυπάρξουν. Κυρίως επειδή οι πρώτοι δεν υπάρχουν, αλλά όχι μόνο. Σκεφθείτε το εξής σενάριο: Σε συνθήκες απόλυτου σκότους, ένας πιστός που κάποιος του υπόσχεται να βαδίσει με θεϊκή προστασία θα το κάνει χωρίς δεύτερη σκέψη, ή μάλλον χωρίς καν πρώτη. Ένας φιλελεύθερος, το πρώτο που θα κάνει είναι να μείνει ακίνητος πρώτα ζητώντας τη βοήθεια ενός φακού αντί ενός θεού. Ελλείψει αυτού, θα προτιμήσει να περιμένει να ξημερώσει για να βαδίσει με ασφάλεια. Ένας πιστός, μπορεί να έχει καλύψει κάποια απόσταση, αλλά δεν θα μάθει ποτέ πώς βάδιζε δίπλα στο χείλος ενός γκρεμού - ώσπου να γκρεμιστεί. Για έναν φιλελεύθερο, η λειτουργία του κριτικού πνεύματος βρίσκεται σε συνεχή λειτουργία, αδέσμευτο από δοξασίες ή δόγματα.
Για έναν πιστό, το κριτικό πνεύμα είναι ένας διακόπτης που κάνει αυτό που λέει: διακόπτει. Γι' αυτό, επιστρέφοντας στον τίτλο του σημειώματος, το «φανατικά» είναι η πιο αστεία λέξη με την οποία μπορεί να αποκαλέσει κανείς έναν φιλελεύθερο, μια και ο όρος ετυμολογείται εκ του λατινικού fanum που σημαίνει ναός...
