Το όλο και πιο αυταρχικό και καταπιεστικό για τα ανθρώπινα και τα πολιτικά δικαιώματα καθεστώς του Πούτιν στη Ρωσία περιφρονεί ανοικτά και συστηματικά τις συμφωνίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η διεθνής ισορροπία και η σταθερότητα των συνόρων στον ευρύτερο χώρο της Ευρασίας (Τελική Πράξη Ελσίνκι - 1974, Χάρτα Παρισιού - 1990, Μνημόνιο Βουδαπέστης για τα ουκρανικά πυρηνικά - 1994). Η παραβίαση μάλιστα από τους Ρώσους της τελευταίας συνθήκης που πρόβλεπε παράδοση πυρηνικών έναντι διασφάλισης των συνόρων της Ουκρανίας πρέπει να έχει οδηγήσει χώρες όπως το Ιράν σε όχι ευχάριστα για την ειρήνη συμπεράσματα.
Κανείς ασφαλής και ήσυχος
Οι εξελίξεις αυτές αυξάνουν κατακόρυφα τον κίνδυνο ανεξέλεγκτων συρράξεων ή και της παγίωσης ενός νέας μορφής ψυχρού πολέμου με σοβαρές συνέπειες στην ειρήνη, τη διεθνή οικονομική ανάπτυξη, την αναγκαία εστίαση σε αποτελεσματικές διεθνείς συνεργασίες για την αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης.
Κανείς δεν αισθάνεται πια ασφαλής και ήσυχος. Όχι μόνο οι πρώην χώρες της Σοβιετικής Ένωσης που με ποικίλους τρόπους και σε διαφορετικούς βαθμούς δέχονται τις ωμές επεμβάσεις του ρωσικού καθεστώτος, αλλά και οι Βαλτικές χώρες, η Πολωνία, ακόμη και οι τρεις σκανδιναβικές χώρες αντιμετωπίζουν ως ορατό το ενδεχόμενο να αποτελέσουν τους επόμενους στόχους αιφνιδιαστικών τετελεσμένων.
Το ΝΑΤΟ βλέπει το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του άρ. 5 του καταστατικού του για κοινή αντιμετώπιση εξωτερικής απειλής να καθίσταται ρεαλιστικό, με ό,τι τρομερό μπορεί αυτό να συνεπαχθεί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την απώλεια της Μ. Βρετανίας αλλά και την αμφισβήτηση των δημοκρατικών της θεμελιωδών κανόνων από την ουγγρική και την πολωνική κυβέρνηση, με αμηχανία και φόβο διαπιστώνει ότι η εποχή που μπορούσε να είναι υπερδύναμη μόνο με «ήπια» ισχύ παρέρχεται ραγδαία. Η εντολή του Περικλή, ηγέτη της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, αν θέλετε την ελευθερία σας «μη περιοράτε τους πολεμικούς κινδύνους», έπειτα από δυόμιση χιλιάδες χρόνους καθίσταται άμεσο πρόταγμα.
Μη βιώσιμη η απλή διαχείριση των εντάσεων
Η χώρα μας, όπως εξάλλου και η Κύπρος, βλέπουν βεβαιότητες διάρκειας πλέον του μισού αιώνα να κλυδωνίζονται από τους νέους ανέμους που έρχονται από το Βορρά.
Μια Τουρκία που, παρά τα οικονομικά της προβλήματα, παρουσιάζει όλο και πιο αυξανόμενη αυτοπεποίθηση περιφερειακής δύναμης, είναι ολοφάνερο ότι δεν θα παραλείψει να μελετήσει και ίσως αισθανθεί ότι έχει το μέγεθος για να της επιτρέπεται ο πειρασμός να μιμηθεί τα επικίνδυνα προηγούμενα περιφρόνησης των συνθηκών και συνεχούς χρήσης βίας και εκβιασμού που μεταχειρίζεται το καθεστώς Πούτιν.
Η πολιτική Ελλάδας και Κύπρου της «αποτροπής» και της διαχείρισης των εντάσεων, μέσω των διεθνών συμμαχιών αλλά και δυσανάλογων εξοπλισμών, χωρίς λύση των διαφορών μας με την Τουρκία, φτάνει –για όποιον δεν θέλει να εθελοτυφλεί– στα όριά της. Η κατάρρευση αυταπατών τύπου East Med ή τριμερών - τετραμερών συνεννοήσεων με χώρες αμφισβητούμενης αξιοπιστίας, συντείνει σ’ αυτό.
Το δεδομένο ότι είμαστε και εμείς και οι Τούρκοι μέλη του ΝΑΤΟ απαγορεύει επαναπαύσεις ολικής υποστήριξης της μιας πλευράς, αν η άλλη επιχειρήσει χρήση «σκληρής» ισχύος.
Είναι φανερό, επομένως, ότι υπάρχουν πολλαπλάσιοι λόγοι από πριν ώστε ο επικείμενος νέος γύρος διερευνητικών επαφών να μην περιοριστεί στη διατήρηση διαύλων επικοινωνίας και αποφυγής κλιμακώσεων, αλλά να μετατραπεί σε ευκαιρία συνομιλιών ουσίας για την παραπομπή των διαφορών μας επί των θαλασσίων ζωνών του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου στο Διεθνές Δικαστήριο. Το ίδιο, σε πολλαπλάσιο βαθμό, ισχύει για την επίλυση του Κυπριακού. Οι αυταπάτες για διατήρηση του status quo, χωρίς λύση, δεν έχουν άλλα περιθώρια, αν δεν θέλουμε να αφήσουμε τους νέους κινδύνους να ενισχύονται.
Η εξωτερική μας πολιτική οφείλει, έχουμε επείγον συμφέρον, να γίνει και εμπράκτως αυτή που στα λόγια διακηρύσσουμε: προσηλωμένη στο διεθνές δίκαιο και τη διπλωματική επίλυση των διαφορών. Η εποχή της επανάπαυσης στο status quo και της αποφυγής λύσεων μήπως δεν πετύχουμε το 100% των στόχων μας και υπάρξει εκλογικό κόστος, τελειώνει.
Η έτσι κι αλλιώς δύσκολη ισορροπία Ελλάδας και Κύπρου με την Τουρκία είναι ζωτικά αναγκαίο να περιλάβει συμφωνημένες λύσεις έντιμου συμβιβασμού στα ελληνοτουρκικά και ομοσπονδιακή λύση, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, στο Κυπριακό.
