Σύνδεση συνδρομητών

To radical (τρομοκρατικό) Iσλάμ, η έννοια του agency και μια γλυκιά ειρωνεία

Τρίτη, 30 Ιουνίου 2020 08:50
Γελοιογραφία του Αλέκου Παπαδάτου, με την οποία σχολίασε το τρομοκρατικό κτύπημα στο Charlie Hebdo, to 2015.
Αλέκος Παπαδάτος / The Books' Journal
Γελοιογραφία του Αλέκου Παπαδάτου, με την οποία σχολίασε το τρομοκρατικό κτύπημα στο Charlie Hebdo, to 2015.

Υπάρχει μια γλυκιά [(ίσως να μην είναι γλυκιά, αλλά, παρεμπιπτόντως, καλό θα ήταν να επιλέγουμε τη γλυκιά και φιλάνθρωπη ειρωνεία στην επικοινωνία μας με τους ανθρώπους και όχι τη διαβρωτική/επιθετική/υπονομευτική που δυσκολεύει την έτσι κι αλλιώς δύσκολη ανθρώπινη επικοινωνία) (για να είμαι σίγουρος ότι δεν θα δημιουργηθούν παρεξηγήσεις, ναι, υπάρχουν και εκδοχές εξαιρετικά φιλάνθρωπου, πνευματικά ανοικτού και εντελώς αξιοσέβαστου Ισλάμ)] ειρωνεία σε ορισμένες αριστερές εξηγήσεις του ριζοσπαστικου/τρομοκρατικού/φασιστικού Ισλάμ (των ριζοσπαστικών/τρομοκρατικών/φασιστικών Ισλάμ, για να μην κατηγορηθώ για οριενταλίσμους).

Ποια είναι αυτή η γλυκιά (ή και όχι) ειρωνεία; Η εκ της αριστεράς (του αριστερισμού;) στέρηση του agency του τρομοκράτη που δίνει τη ζωή του παίρνοντας μαζί και άλλες ζωές, κατ’ εκείνον αλλόθρησκων, διεφθαρμένων, ανήθικων, ανάξιων, παραπλανημένων (;), βέβηλων, λερωμένων, άρρωστων, ανίατων, καταδικασμένων υπάρξεων. Πώς στερούν κάποιες αριστερές (αριστερίστικες;) αναγνώσεις της ισλαμιστικής τρομοκρατίας το agencyτου τρομοκράτη (προφανώς, υπάρχουν και αριστερές ερμηνείες που δεν στερούν το agency από τον τρομοκράτη και συνολικά είναι πιο αξιόπιστες); (Παρ)Ερμηνεύοντας την πρόθεση, τη βούληση και τη δράση του τρομοκράτη ως αενάως απότοκες του ευρωπαϊκού ιμπεριαλιστικού παρελθόντος.

Κατ’ αρχάς (δεν ξέρω αν είναι σωστό αυτό το κατ’ αρχάς, ποτέ δεν κάθησα να το σκεφτώ και να το μάθω, παρακαλώ μην πυροβολήσετε τον αδαή) υπάρχουν ισλαμιστές και μη ισλαμιστές που πέρασαν ιμπεριαλισμό και, παρά το γεγονός αυτό, δεν ανέπτυξαν ποτέ ασύμμετρη, τυφλή τρομοκρατική και δολοφονική δράση εναντίον της Δύσης. Και μόνο του αυτό το γεγονός μας λέει ότι η αυτοματική εξήγηση «ιμπεριαλιστικό παρελθόν = τρομοκρατία στο παρόν» είναι λάθος.

Κατά δεύτερον, ο τρομοκράτης είναι, φιλοσοφικά, ένας radical agent. Αν μπορούμε να αναγνωρίσουμε κάτι σε αυτού του είδους (αυτών των ειδών) την τρομοκρατική δράση είναι ότι οι δράστες της αναλαμβάνουν πλήρως την ευθύνη των πράξεών τους, αναλαμβάνουν πλήρως και εκδιπλώνουν με ορμή την πρόθεσή τους, αναλαμβάνουν πλήρως και εκδιπλώνουν με ορμή τη βούλησή τους, αναλαμβάνουν πλήρως και εκδιπλώνουν με ορμή τη δράση τους. Αυτές οι ορισμένες αριστερές (αριστερίστικες;) ερμηνείες πραγματικά (ναι, ναι, μεταφορικά) βιάζουν, με την εντελώς ανδροπρεπή και φαλλική ερμηνεία τους, το αυτόνομο και ισλαμιστικό και τρομοκρατικό υποκείμενο, το οποίο βροντοφωνάζει: «Είμαι εδώ, κοιτάξτε με. Είμαι εδώ, εγώ τα κάνω όλα αυτά. Είμαι εδώ, έχω την ευθύνη των πράξεών μου. Είμαι εδώ, μόνο εγώ ξέρω ΤΗΝ Αλήθεια. Είμαι εδώ και θα σας πονέσω. Είμαι εδώ και θα σας εξολοθρεύσω. Είμαι εδώ, ως Υποκείμενο, που μπορεί να προκαλέσει ασύλληπτη βλάβη, ασύλληπτο πόνο, ασύλληπτο χάος».

Οι ορισμένες αυτές αριστερές (αριστερίστικες;) ερμηνείες απαντάνε σε αυτό το ράντικαλ υποκείμενο: Ηρέμησε αγάπη μου, δεν είναι αυτό που νομίζεις. Ηρέμησε καλό μου παιδί, θα σου εξηγήσω εγώ το νόημα των πράξεών σου, ηρέμησε τέκνον μου, δεν φταις εσύ, το ιμπεριαλιστικό παρελθόν φταίει, ηρέμησε, δεν φταις εσύ, δεν έχεις (την) ευθύνη εσυ, δεν έχεις την ευθύνη σου εσύ, κάποιος άλλος έχει την ευθύνη, κάποιος άλλος έχει την ευθύνη σου, ίσως να μην είσαι σε θέση να έχεις την ευθύνη σου εσύ, ίσως ποτέ να μην είσαι σε θέση να έχεις την ευθύνη σου εσύ, ίσως να μην είσαι σε θέση να κάνεις το κακό, ίσως εγώ να είμαι πάντα αυτός που θα ερμηνεύει τον κόσμο (σου), μάλλον εγώ (ω! είμαι παντοδύναμος) θα είμαι αενάως σε θέση να ερμηνεύω τη δράση σου ως μη δράση, μόνο εγώ έχω Τον Λόγο, μόνο εγώ είμαι Ο Λόγος, οπότε ηρέμησε καλό μου παιδί, δεν φταις εσύ, δεν είσαι Υποκείμενο εσύ.

Ας μην ξεχνάμε ότι αυτές οι συγκεκριμένες radical, τρομοκρατικές εκδοχές του Ισλάμ πιστεύουν ότι το Κοράνι (πιο ορθά, μια συγκεκριμένη και κατά την άποψή μου απολύτως στενή και λανθασμένη ερμηνεία του – δεν έχω διαβάσει όντως το Κοράνι, μη λέμε και ό,τι θέλουμε) είναι η αλήθεια, ότι το Κοράνι είναι το μοναδικό βιβλίο που χρειάζεται να διαβάσεις σε όλη σου τη ζωή για να είσαι κουλ. Εξ ορισμού, το να πιστεύεις ότι ένα βιβλίο περιέχει όλη την αλήθεια και ότι σε αυτό μπορείς να βρεις ό,τι χρειάζεται να βρεις, είναι απλώς και μόνον ολοκληρωτισμός(εάν κάνουν αυτό το επιχείρημα οι εισηγητές του όρου «ισλαμοφασίστας», τότε συμφωνώ μαζί τους ότι αυτός ο ισλαμισμός είναι φασιστικος, και μόνον). Εξ ορισμού, το να είσαι σίγουρος, πάντα και για τα πάντα, είναι/οδηγεί στον ολοκληρωτισμό.

Ας μην ξεχνάμε δε ότι το ίδιο το όνομα σημαίνει υποταγή. Ας σκεφτούμε τι σημαίνει για έναν πιστό να πιστεύει σε και να υπάρχει σε σχέση με κάτι που σημαίνει υποταγή.[1] Δεν είναι καθόλου απλό το να εμποτίζεσαι από έναν πολιτισμό, είτε σε πιο σοφτ εκδοχές του είτε σε πιο πιουριστικές εκδοχές του, που σημαίνει υποταγή. Δεν είναι καθόλου απλό να μην μπορείς να φανταστείς τον εαυτό σου παρά μόνον ως υποταγμένο. Νομίζω ότι είναι κυριολεκτικά αδύνατο να φανταστεί ένας δυτικός άνθρωπος, που μέμφεται τον πολιτισμό του για αδυσώπητη καταπίεση (εδώ γελάμε με λυγμούς) κάθε δεύτερη ώρα της ύπαρξής του, τι σημαίνει αυτό. Κατ’ ελάχιστο σημαίνει αυτό που διατυπώνει, με τη γνωστή βαθύτητα και λεπτότητά του ο φιλελεύθερος Ραβίνος David Wolpe σε συνέντευξή του στον Tyler Cowen:

Why is it that islam seems to not be able to create healthy political climate? If I had to pick one thing of islam that is at heart anti-democratic it is the concept that is inscribed in its name, that is submission. Because a population that is essentially trained to submit, is a population that is destined to create authoritarians. The culture of submission can be corrosive to democracy.

Κάπως έτσι κατέληξα στην άγουρη σκέψη ότι σε όλο αυτό το θέμα υπάρχει μια γλυκιά ειρωνεία. Οι αριστερές (αριστερίστικες;) κριτικές της ισλαμιστικής τρομοκρατίας εκδιπλώνουν τον δυτικό Ορθό Λόγο (όχι όντως, αλλά, ας πούμε ότι με την ερμηνεία τους πραγμοποιούν ένα αρνητικό σύμπτωμά του, δηλαδή την αυτάρεσκη σιγουριά ότι αυτός ξέρει, αυτός κατέχει τη γνώση, αυτός μπορεί να προσφέρει [τους] τελικούς ορισμούς των πραγμάτων) εις βάρος του μη δυτικού υποκειμένου.

ΥΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΕΝ ΜΠΟΓΔΑΝΕΝ ΣΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΩ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΓΡΑΠΤΟ ΣΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Σ’ ΤΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΩ ΡΗΤΑ ΝΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΑΣΕΙΣ Ή ΝΑ ΤΟ ΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΕΙΣ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟΨΗ ΣΟΥ. ΕΙΜΑΙ ΒΕΒΑΙΟΣ ΟΤΙ ΘΑ ΤΟ ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΥΣΕΙΣ, ΠΟΝΗΡΕ! ΕΠ! ΣΕ ΒΛΕΠΩ! ΜΗΝ ΤΟ ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ. ΠΙΣ, ΛΟΒ ΕΝΤ ΓΙΟΥΝΙΤΥ ΜΠΡΟ!

 


[1]. Ο Μισέλ Ουελμπέκ πιάνει θαυμάσια αυτόν τον προβληματισμό στο ομώνυμο βιβλίο του. Για ακόμα μια φορά στο έργο του, κοιτάζει βαθιά στις μοντέρνες πολιτισμικές συνθήκες του δυτικού κόσμου, τα υπαρξιακά αδιέξοδα, την αυτοκαταστροφική, αυτοϋπονομευτική και διαρκώς απαισιόδοξη στάση της Δύσης απέναντι στον εαυτό της και τον κίνδυνο να βρεθούμε σταδιακά και χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι μπροστά στην αποψίλωση των πιο θαυμαστών και εμπνευστικών δημιουργημάτων μας.

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.