Οι θρησκευτικοί πόλεμοι αναβιώνουν στη Γαλλία. Το γαλλικό Συμβούλιο Επικρατείας ζητεί την αφαίρεση του σταυρού, που δεσπόζει σε άγαλμα του Πάπα Ιωάννη-Παύλου 11 στην κοινότητα Πλερμέλ της Βρετάνης. Οι πόλεμοι των θρησκευτικών ταυτοτήτων μαίνονται στη Γαλλία. Και αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη – αλλά ιδιαιτέρως και εμάς, τους Έλληνες, που δεν φημιζόμαστε για την ανοχή μας στη διαφορά [ΤΒJ]
Ευρύτατες διαστάσεις έχει λάβει η αντιπαράθεση μεταξύ των οπαδών της παραδοσιακής ρωμαιοκαθολικής ταυτότητας της Γαλλίας και της εξ ίσου αν όχι περισσότερο παραδοσιακής –για τα γαλλικά δεδομένα– ρεπουμπλικανικής παραδοχής του ουδετερόθρησκου κράτους, με αφορμή πρόσφατη απόφαση του γαλλικού Συμβουλίου Επικρατείας (ελήφθη στις 25 Οκτωβρίου) η οποία διατάσσει την αφαίρεση του επιβλητικού σταυρού που αποτελεί την άνω απόληξη του αγάλματος του Ποντίφικα Ιωάννη-Παύλου ΙΙ σε πλατεία της κοινότητας του Πλερμέλ στη Βρετάννη.
Το έργο έχει συνολικά ύψος 7,5 μέτρα και αποτελεί έργο του ρώσου καλλιτέχνη, γεωργιανής καταγωγής, Ζουράμπ Τσερετέλι. Η ομοσπονδία για την ελεύθερη σκέψη του Morbihanκαι δύο κάτοικοι της κοινότητας είχαν στραφεί στη γαλλική δικαιοσύνη θεωρώντας πως η τοποθέτηση του γλυπτού αυτού σε δημόσιο χώρο έρχεται σε αντίθεση με την αρχή του κοσμικού (ουδετερόθρησκου) κράτους, όπως αυτή θεσπίστηκε στη Γαλλία ήδη με τον περίφημο νόμο του 1905.
Το Συμβούλιο Επικρατείας το οποίο εκδίκασε την υπόθεση ως ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο δεν δικαίωσε πλήρως τους προσφεύγοντες – όπως η πρωτόδικη απόφαση, η οποία αργότερα ανατράπηκε από δευτεροβάθμιο δικαστήριο για σφάλμα περί το δίκαιο, ωστόσο διέταξε την αφαίρεση του σταυρού από το μνημείο θεωρώντας την παρουσία του ως αντίθετη με το νόμο.
Το ζήτημα διεθνοποιήθηκε μετά την πρόταση της πολωνής πρωθυπουργού να μεταφερθεί το άγαλμα (ακέραιο) στην Πολωνία υπό την προϋπόθεση πως υπάρχει συναίνεση των γαλλικών αρχών και της τοπικής κοινότητας.
Το φαινομενικά απλό αυτό ζήτημα αποκαλύπτει πως, ακόμα και στη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την ισχυρότερη παράδοση στον χωρισμό κράτους και θρησκευτικών κοινοτήτων, η εμπέδωση του κοσμικού και ουδετερόθρησκου φρονήματος στην πραγματική κοινωνία απέχει από το να είναι τελεσίδικη. Ασχέτως της βούλησης των κρατικών θεσμών, τμήμα της κοινωνίας αντιδρά βλέποντας να θίγονται όσα κατά την αντίληψή του αποτελούν τα ιερά και όσια. Στο twitter, με το hashtag #Montretacroix, οι οπαδοί της δημόσιας παρέμβασης της θρησκείας (του ρωμαιοκαθολικισμού συγκεκριμένα) στα κοινωνικά πράγματα οργανώνουν την αντίδρασή τους. Αν αυτό συμβαίνει στην πατρίδα του Διαφωτισμού και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, είναι εύλογο να αναρωτιέται κανείς σχετικά με τι μπορεί να ισχύσει στην ελληνική κοινωνία, η πορεία και η παράδοση της οποίας διαφέρουν σημαντικά από το γαλλικό πρότυπο.
Το θέμα είναι μεγάλο, ωστόσο αποτελεί αφορμή για σκέψη, δεδομένου πως τα ζητήματα αυτά είναι καθοριστικά για την αυτοσυνειδησία μιας κοινωνίας και για την εικόνα που αυτή έχει για τον εαυτό της και θέλει να προβάλλει προς τρίτους. Είναι σημαντικό και απολύτως σύμφωνο με τη γραμμή του Books’ Journal να προκρίνεται η ευρωπαϊκή ταυτότητα της χώρας μας, ωστόσο θα πρέπει να υπάρξει μια σαφής διαύγαση του τι θεωρούμε κάθε φορά ως ευρωπαϊκό και ποιο είναι το ακριβές περιεχόμενο της έννοιας αυτής, δεδομένου πως μπορεί να υπάρξουν πολλές χρήσεις, όπως αποδεικνύουν οι κατωτέρω δηλώσεις της πολωνής πρωθυπουργού με αφορμή το ζήτημα του αγάλματος του πολωνού ποντίφικα:
Ο Ιωάννης Παύλος ΙΙ είχε πει πως το δίδαγμα της Ιστορίας είναι ότι η δημοκρατία χωρίς αξίες συχνά μεταβάλλεται σε απροκάλυπτο ή κεκαλυμμένο ολοκληρωτισμό. […] Ο μεγάλος μας Πολωνός, ένας μεγάλος Ευρωπαίος, είναι σύμβολο μιας χριστιανικής, ενωμένης Ευρώπης.
Όπως φαίνεται δεν είναι είναι μόνο η μικρή χώρα μας η οποία δεν έχει ξεκαθαρίσει με σαφήνεια ποια είναι και σε ποια Ευρώπη θέλει να ανήκει. Η ίδια η Ευρώπη σπαράσσεται από τις αντιθέσεις ανάμεσα στις πολλές ταυτότητες και κληρονομιές της….
