Στις 15 Νοεμβρίου, ο Παναγιώτης Δημητράς έστειλε την παρακάτω επιστολή στα μέλη του ελληνικού Κοινοβουλίου:
Κυρίες βουλευτίνες και Κύριοι βουλευτές
Με την ευκαιρία της σημερινής συζήτησης του νομοσχεδίου για την εφαρμογή της αρχής ίσης μεταχείρισης κτλ επισυνάπτουμε τρία άρθρα μας μετά τη δημοσίευσή του για διαβούλευση το καλοκαίρι με σχόλιά μας και απάντηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Με ικανοποίηση διαπιστώνουμε πως η μία επισήμανσή μας (ότι το τότε νομοσχέδιο αποποινικοποιούσε τις διακρίσεις) ελήφθη υπόψη όπως μας είχε διαβεβαιώσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης και η ποινικοποίηση επαναφέρθηκε.
Δυστυχώς, η δεύτερη επισήμανσή μας δεν ελήφθη υπόψη. Έτσι, ενώ τα παράβολα για την υποβολή μήνυσης/έγκλησης (100 ευρώ) και την παράσταση πολιτικής αγωγής (50 ευρώ) έχουν καταργηθεί για τα αδικήματα του αντιρατσιστικού νόμου 927/79, το παράβολο για την προσφυγή κατά τυχόν αρχειοθέτησης της έγκλησης (300 ευρώ) δεν καταργήθηκε. Ήδη, παρόμοια προσφυγή που υποβάλαμε χωρίς το παράβολο των 300 ευρώ ζητώντας την κατ’ αναλογία μη εφαρμογή του απορρίφθηκε από της Εισαγγελία Εφετών Αθηνών ακριβώς λόγω μη καταβολής του παραβόλου.
Για δε τα ρατσιστικά αδικήματα (άρθρο 81Α ΠΚ) και τα αδικήματα για παράβαση της αρχής ίσης μεταχείρισης (Ν. 3304/2005 και τώρα με τη υπό συζήτηση νομοσχέδιο) δεν υπάρχει καμιά απαλλαγή από τα παράβολα αυτά.
Παρακαλούμε λοιπόν στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο να περιληφθεί τροπολογία για την απαλλαγή και από τα τρία παράβολα για όλα τα αδικήματα που διώκονται με τις διατάξεις κατά του ρατσισμού και κατά της παραβίασης της αρχής ίσης μεταχείρισης (Ν. 927/79, άρθρο 81Α ΠΚ και υπό συζήτηση νομοσχέδιο).
Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε πρόσθετη πληροφόρηση που τυχόν κριθεί αναγκαία.
Με εκτίμηση
Παναγιώτης Δημητράς
1.
Σάββατο, 09 Ιουλίου 2016
Ο νόμος θα επιτρέπει τις διακρίσεις!
Με σχέδιο νόμου δρομολογείται αποποινικοποίηση διακρίσεων και υπονόμευση νομικής βοήθειας από ΜΚΟ...
Σε σχέδιο νόμου για την «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου και άλλες διατάξεις» που είναι σε διαβούλευση[1] προβλέπεται ρητά πως «Άρθρο 27[…] 2. Το άρθρο 16 του ν. 3304/2005 καταργείται.»[2] Ο νόμος 3304/26-1-2005 είναι ο ισχύων νόμος για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης και άρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων και το προς κατάργηση άρθρο προβλέπει ποινικές κυρώσεις για τους παραβάτες: «Άρθρο 16.Ποινικές κυρώσεις. Όποιος παραβιάζει την κατά τον παρόντα νόμο απαγόρευση της διακριτικής μεταχείρισης για λόγους εθνοτικής ή φυλετικής καταγωγής ή θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, κατά τη συναλλακτική διάθεση αγαθών ή προσφορά υπηρεσιών στο κοινό τιμωρείται με φυλάκιση έξι (6) μηνών μέχρι τριών (3) ετών και με χρηματική ποινή χιλίων (1.000) έως πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.» Στο προτεινόμενο σχέδιο νόμου παραμένουν μόνο διοικητικές κυρώσεις για τις παραβιάσεις του νόμου κατά των διακρίσεων μόνο από εργοδότες.
Στο σχέδιο νόμου για την «Παροχή Νομικής Βοήθειας σε Φυσικά Πρόσωπα» που τέθηκε σε διαβούλευση η οποία ολοκληρώθηκε[3] με προοπτική να αντικατασταθεί ο ισχύων νόμος 3226/4-2-2004 για την παροχή νομικής βοήθειας δεν περιλαμβάνεται διάταξη ανάλογη με το «Άρθρο 15: Μη έκδοση γραμματίου προείσπραξης επί καταβολής αποζημιώσεως […] 2. Δεν εκδίδεται γραμμάτιο προείσπραξης σε περίπτωση παροχής νομικής βοήθειας από δικηγόρους που ενεργούν στο πλαίσιο προγραμμάτων νομικής αρωγής μη κρατικών φορέων και οι οποίοι δεν λαμβάνουν αμοιβή για την παροχή των υπηρεσιών τους.» Με τη διάταξη αυτή παρέχεται πραγματική δωρεάν νομική βοήθεια από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) μέσω δικηγόρων που δεν αμείβονται και για το λόγο αυτό δεν εκδίδουν τα ισχύοντα γραμμάτια προείσπραξης για ελάχιστες δικηγορικές αμοιβές που φτάνουν μέχρι τα 1635 ευρώ.
Με αυτά τα δύο σχέδια νόμου η κυβέρνηση πλήττει την καταπολέμηση των διακρίσεων και το έργο των ΜΚΟ για τη νομική αρωγή σε θύματα παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως παλαιότερα αποποινικοποίησε τον ρατσιστικό λόγο (έκφραση προσβλητικών εκφράσεων κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων λόγω φυλετικής ή εθνικής καταγωγής ή θρησκεύματος) με την κατάργηση του παλαιού Άρθρου 2 του αντιρατσιστικού νόμου 927/79 με το νόμο 4285/10-9-2014.
Η αποποινικοποίηση του ρατσιστικού λόγου είχε προκαλέσει την ακόλουθη ειδική σύσταση της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ προς την Ελλάδα στις 5 Νοεμβρίου 2015 για το ρατσιστικό λόγο και την ανάγκη δίωξής του:[4]
«13. Αν και αναγνωρίζεται ότι το συμβαλλόμενο κράτος καταβάλλει προσπάθειες καταπολέμησης των εγκλημάτων μίσους, η Επιτροπή ανησυχεί για το ότι ο νέος Νόμος 4285/2014 και οι διατάξεις που εισήχθηκαν στον Ποινικό Κώδικα ενδέχεται να παρακωλύουν τις έρευνες και τις διώξεις ρατσιστικών εγκλημάτων μίσους που αφορούν δημόσια εκφραζόμενες προσβολές και δυσφήμιση ομάδων. Η Επιτροπή ανησυχεί επίσης για συνεχιζόμενες αναφορές ρατσιστικών επιθέσεων και ρητορικής μίσους κατά μεταναστών, προσφύγων και Ρομά. Η Επιτροπή σημειώνει με ιδιαίτερη ανησυχία ότι τα καταγεγραμμένα περιστατικά ρατσισμού υπολείπονται των πραγματικών, λόγω της φερόμενης έλλειψης εμπιστοσύνης προς τις αρχές και της φερόμενης απουσίας αποτελεσματικού μηχανισμού καταγραφής των καταγγελιών. Η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για το ότι οι επιβαλλόμενες κυρώσεις αποδεικνύονται ανεπαρκείς για την αποθάρρυνση και πρόληψη των διακρίσεων (άρθρα 2, 19, 20 και 26).
14. Το συμβαλλόμενο κράτος οφείλει να αναθεωρήσει τη νομοθεσία του ώστε να διασφαλίζεται ότι οποιασδήποτε μορφής υποστήριξη εθνικού, φυλετικού ή θρησκευτικού μίσους θα απαγορεύεται δια νόμου και ότι όλες οι περιπτώσεις ρατσιστικά υποκινούμενης βίας θα διερευνώνται συστηματικά, ότι οι δράστες θα διώκονται και θα τιμωρούνται, και ότι θα παρέχεται η ενδεδειγμένη αποζημίωση στα θύματα. Το συμβαλλόμενο κράτος πρέπει να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για τη βελτίωση της καταγραφής των εγκλημάτων μίσους. Επιπλέον, το συμβαλλόμενο κράτος οφείλει να ενισχύσει τις προσπάθειές του για την εξάλειψη των στερεοτύπων και των διακρίσεων σε βάρος μεταναστών, προσφύγων και Ρομά, μεταξύ άλλων, διεξάγοντας εκστρατείες ευαισθητοποίησης των πολιτών οι οποίες θα προωθούν την ανεκτικότητα και το σεβασμό στη διαφορά.»
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) ήταν η ελληνική ΜΚΟ που ήταν στον ΟΗΕ και επιδίωξε αυτή τη σύσταση. Στην επόμενη εξέταση της Ελλάδας από τον ΟΗΕ, στις 3 και 4 Αυγούστου 2016 από την Επιτροπή για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων, το ΕΠΣΕ προφανώς θα παρουσιάσει τις αλλαγές αυτές που ουσιαστικά δείχνουν περιφρόνηση των διεθνών υποχρεώσεων της Ελλάδας και της υποχρέωσης συμμόρφωσης της χώρας με τις συστάσεις των διεθνών οργάνων, επιδιώκοντας νέες συστάσεις. Άλλωστε η Επιτροπή αυτή στις τελευταίες συστάσεις για την Ελλάδα, στις 28 Αυγούστου 2009, είχε περιλάβει και την ανάγκη ποινικών διώξεων των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο με εφαρμογή των διατάξεων για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων και του αντιρατσιστικού νόμου:[5]
«10. Η Επιτροπή ανησυχεί για το ότι το Κράτος μέλος δεν εφαρμόζει αποτελεσματικά τις νομικές διατάξεις που αποσκοπούν στην εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων και ιδίως αυτές που σχετίζονται με την ποινική δίωξη και την τιμωρία των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο.
Η Επιτροπή καλεί το Κράτος μέλος να διασφαλίσει την αποτελεσματική εφαρμογή όλων των νομικών διατάξεων που αποσκοπούν στην εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων καθώς και το ότι τα εγκλήματα με ρατσιστικό κίνητρο θα διώκονται ποινικά και θα τιμωρούνται με αποτελεσματικό τρόπο. Η Επιτροπή περαιτέρω ζητά από το Κράτος μέλος να παράσχει στην επόμενη έκθεσή του επικαιροποιημένες πληροφορίες όσον αφορά την εκ μέρους των δικαστηρίων εφαρμογή των ποινικών διατάξεων που τιμωρούν πράξεις φυλετικών διακρίσεων, όπως αυτές που περιλαμβάνονται στο Νόμο 927/1979. Τέτοιες πληροφορίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν τον αριθμό και τη φύση των υποθέσεων ενώπιον της δικαιοσύνης, τις καταδίκες που αποφασίστηκαν και τις ποινές που επιβλήθηκαν, όπως και κάθε αποζημίωση ή άλλης μορφής αποκατάσταση που παρασχέθηκε στα θύματα αυτών των πράξεων.»
Τις ημέρες αυτές επισκέπτεται την Ελλάδα ο Επίτροπος Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στο Συμβούλιο της Ευρώπης Niels Muiznieks. Στις 6 Ιουλίου, συναντήθηκε με τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων Νίκο Παρασκευόπουλο και το Γενικό Γραμματέα, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων Κωστή Παπαϊωάννου. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, κατά τη συνάντηση συζητήθηκαν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα θέματα:[6]
«- Μέτρα για την αντιμετώπιση του ρατσισμού και της ρατσιστικής βίας τόσο σε νομοθετικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εφαρμογής.
- Η δημιουργία ανεξάρτητου μηχανισμού για τη διερεύνηση περιστατικών αυθαιρεσίας από μέλη των σωμάτων ασφαλείας και του προσωπικού των φυλακών.
- Μέτρα για την αντιμετώπιση των διακρίσεων.
- Η εκτέλεση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
- Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
- Η επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων.
- Η κύρωση διεθνών συνθηκών προστασίας δικαιωμάτων του ανθρώπου.»
Άραγε το Υπουργείο ενημέρωσε τον Επίτροπο για την αποποινικοποίηση των διακρίσεων (και του ρατσιστικού λόγου παλαιότερα) και την υπονόμευση του έργου των ΜΚΟ που δρομολογεί; Ελπίζεται πως ο Επίτροπος θα τοποθετηθεί δημόσια στο θέμα αυτό.
Παράλληλα, δεδομένου ότι στα προαναφερθέντα σχέδια νόμου δεν υπάρχουν αιτιολογικές εκθέσεις, το Υπουργείο Δικαιοσύνης οφείλει να εξηγήσει το σκεπτικό αυτών των αλλαγών.
Τέλος, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και ιδιαίτερα η ΝΔ η οποία ήταν κυβέρνηση όταν νομοθετήθηκε ο σημερινός νόμος 3304/2005 κατά των διακρίσεων (που έχει μεταξύ άλλων τις υπογραφές των τότε Υπουργών Προκόπη Παυλόπουλου και Νικήτα Κακλαμάνη) και το ΠΑΣΟΚ το οποίο ήταν κυβέρνηση όταν νομοθετήθηκε ο σημερινός νόμος 3226/2004 για την παροχή νομικής βοήθειας (που έχει μεταξύ άλλων την υπογραφή του τότε Υπουργού Κώστα Σκανδαλίδη), οφείλουν να τοποθετηθούν στο θέμα αυτό υπερασπιζόμενα πρωτοποριακές διατάξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που η σημερινή κυβέρνηση επιθυμεί να καταργήσει.
[1] http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=6739
[2]http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=6712
[3]http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=6535
[4]http://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CCPR/Shared%20Documents/GRC/CCPR_C_GRC_CO_2_22220_E.docx- Μετάφραση στα ελληνικά από το ΕΠΣΕ.
[5]http://www2.ohchr.org/english/bodies/cerd/docs/co/CERD.C.GRC.CO.19.doc - Μετάφραση στα ελληνικά από το ΕΠΣΕ.
[6]http://www.ministryofjustice.gr/site/el/ΑΡΧΙΚΗ/tabid/64/ctl/details/itemid/2557/mid/797/.aspx
2.
Κυριακή, 10 Ιουλίου 2016
«Διακρίσεις; Μας συγχωρείτε, λάθος»
Όχι στις διακρίσεις λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού... Apple
Κυβέρνηση: «Μας συγχωρείτε λάθος! Τελικά ο νόμος δεν θα επιτρέπει τις διακρίσεις!» Τι απαντούν οι Γενικοί Γραμματείς του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Αντιδρώντας στo άρθρο «Ο νόμος θα επιτρέπει τις διακρίσεις!», οι Γενικοί Γραμματείς του Υπουργείου Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Κοσμάτος και Κωστής Παπαϊωάννου έδωσαν τις ακόλουθες διευκρινίσεις συμφωνώντας να δημοσιοποιηθούν:
1. Η διάταξη για μη έκδοση γραμματίου προείσπραξης από δικηγόρους που προσφέρουν δωρεάν νομική αρωγή στα πλαίσια σχετικών προγραμμάτων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ - Άρθρο 15 Ν. 3226/2004) από αβλεψία δεν περιλήφθηκε στο σχέδιο νόμου για την «Παροχή Νομικής Βοήθειας σε Φυσικά Πρόσωπα» και θα περιληφθεί στο τελικό σχέδιο νόμου μετά τη διαβούλευση.
2. Δεν υπάρχει κυβερνητική πρόθεση αποποινικοποίησης των διακρίσεων. Αυτό άλλωστε φαίνεται και από το πρόσφατα εισαχθέν στον Ποινικό Κώδικα Άρθρο 361Β με το οποίο τιμωρείται η ρατσιστική συμπεριφορά σε δημόσια προσφορά αγαθών.[1] Δεδομένου όμως ότι το Άρθρο 16 του Ν. 3304/2005 τιμωρεί ποινικά τις διακρίσεις γενικότερα, για να διασφαλιστεί η γενική ποινικοποίηση των διακρίσεων, κατά τη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου νόμου για την «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης», θα εξετασθεί η επαναφορά ή/και η αναδιατύπωση του Άρθρου 16.
Εκφράζεται ικανοποίηση για την άμεση απάντηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και κυρίως για τη διαβεβαίωσή του πως δεν υπάρχει πρόθεση ούτε αποποινικοποίησης των διακρίσεων ούτε υπονόμευσης της δωρεάν νομικής αρωγής από δικηγόρους ΜΚΟ.
[1]«1. Όποιος προμηθεύει αγαθά ή προσφέρει υπηρεσίες ή αναγγέλλει με δημόσια πρόσκληση την παροχή ή προμήθεια αυτών αποκλείοντας από καταφρόνηση πρόσωπα λόγω των χαρακτηριστικών φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ. 2. Εάν στην πράξη της προηγούμενης παραγράφου συμμετείχαν δύο (2) ή περισσότεροι επιβάλλεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών και χρηματική ποινή πέντε χιλιάδων (5.000) έως είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ.»
3.
Κυριακή, 17 Ιουλίου 2016
Ρατσιστικά εγκλήματα: να διώκονται όλα αυτεπάγγελτα και χωρίς παράβολα
Με τον αντιρατσιστικό νόμο 927/79, όπως τροποποιήθηκε με το νόμο 4285/2014, τα άτομα που υποβάλουν μηνύσεις με βάση ένα από τα άρθρα του αντιρατσιστικού νόμου δεν καταβάλλουν τα παράβολα της μήνυσης (100 ευρώ) και της παράτασης πολιτικής αγωγής (50 ευρώ). Ο νομοθέτης τότε και έκτοτε ξέχασε να περιλάβει στην απαλλαγή από τα παράβολα και το μεγαλύτερο παράβολο των 300 ευρώ για την υποβολή προσφυγής κατά ενδεχόμενης διάταξης αρχειοθέτησης της μήνυσης με τον αντιρατσιστικό: η σχετική προσφυγή κατ’ άρθρο 48 ΚΠΔ παραμένει για αυτό δυσπρόσιτη για τα θύματα των παραβιάσεων των άρθρων του αντιρατσιστικού νόμου. Δεδομένου ότι εκκρεμούν παρόμοιες προσφυγές (υποβάλλονται μέσα σε ένα τρίμηνο από τη διάταξη αρχειοθέτησης κατ’ άρθρο 47 ΚΠΔ) καλούμε την κυβέρνηση να εισάγει τροπολογία σε κάποιο νομοσχέδιο για να μη στερηθούν τα θύματα του δικαιώματος σε προσφυγή.
Παράλληλα, τα άλλα ρατσιστικά εγκλήματα που διώκονται με το άρθρο 81Α ΠΚ («εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά») δεν διώκονται όλα αυτεπάγγελτα ούτε οι μηνυτές απαλλάσσονται από τα παράβολα. Αυτεπάγγελτη δίωξη υπάρχει μόνο για τα αδικήματα που ούτως ή άλλως διώκονται αυτεπάγγελτα ακόμα και χωρίς να υπάγονται και στο Άρθρο 81Α ΠΚ. Για όλα δε πρέπει να καταβληθούν τα παράβολα, όπως και για μηνύσεις για το αδίκημα της παράβασης του νόμου κατά των διακρίσεων 3304/2005.
Η κυβέρνηση έχει δημοσιεύσει για διαβούλευση δύο σχέδια νόμου για τα δικαστικά παράβολα και για τη δωρεάν νομική βοήθεια. Με το δεύτερο προβλέπεται μάλιστα πως θα υπάρχει δυνατότητα δωρεάν νομικής βοήθειας ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση των αιτούντων για τα θύματα όλων των ρατσιστικών εγκλημάτων (τόσο με το νόμο 927/79 όσο και με το Άρθρο 81Α ΠΚ), όπως και βιασμού, βασανιστηρίων, εμπορίας ανθρώπων, ενδοοικογενειακής βίας και σοβαρών αδικημάτων κατά ανηλίκων. Στο πνεύμα αυτό, προκειμένου τα θύματα αυτών των εγκλημάτων να μπορούν να φθάσουν στην αξιοποίηση της δωρεάν νομικής βοήθειας, η κυβέρνηση οφείλει να καταστήσει αυτεπάγγελτα διωκόμενα όσα από τα αδικήματα δεν διώκονται αυτεπάγγελτα και να απαλλάξει τα θύματα των αδικημάτων αυτών από τα δικαστικά παράβολα μήνυσης, παράστασης πολιτικής αγωγής και προσφυγής κατά διάταξης αρχειοθέτησης.
