Η αποχώρηση, επί της ουσίας αποπομπή, του Αχμέτ Νταβούτογλου από την πρωθυπουργία της Τουρκίας έχει προκαλέσει κύμα αναλύσεων και διαφορετικών προσεγγίσεων για τα κίνητρα και τη σύγκρουση πίσω από αυτή την εξέλιξη. Οι περισσότεροι προβλέπουν νέα απομάκρυνση της Τουρκίας από την Ε.Ε. η οποία θα επηρεάσει σημαντικά και τη συμφωνία για τη διαχείριση της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης, ενώ αρκετοί αναλυτές επαναφέρουν ξανά στο προσκήνιο τη σύγκρουση του Ισλάμ και του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας. Παρόμοιες αναλύσεις είχαν γίνει και όταν ο Ταγίπ Ερντογάν περιθωριοποίησε τον Αμπντουλάχ Γκιούλ, στον οποίο η Ευρώπη είχε επίσης επενδύσει ως διάδοχη κατάσταση στην Τουρκία και έναν πολιτικό που θα μπορούσε να επαναφέρει την Τουρκία ξανά στην ευρωπαϊκή τροχιά. Η αποχώρηση του Νταβούτογλου δείχνει πως, αν και είναι χρήσιμες οι αναλύσεις για τις διαφορετικές αντιλήψεις και τις ιδεολογικές-πολιτισμικές πτυχές της συμπεριφοράς του Ερντογάν, ο καλύτερος τρόπος προσέγγισης του φαινομένου είναι η παραδοσιακή πολιτική ισχύος: ο Ερντογάν λαμβάνει όλες τις αποφάσεις με γνώμονα τη διατήρηση της εξουσίας. Η συμπεριφορά του εξηγείται καλύτερα στο πλαίσιο του συγκεντρωτικού και αυταρχικού μοντέλου άσκησης και διατήρησης της εξουσίας, κάτι που δηλώνει ξεκάθαρα και αυτό που φημολογείται ότι είπε στον Αχμέτ Νταβούτογλου: «εγώ σου έδωσα αυτή τη θέση».
Τα τελευταία χρόνια, στην αμερικανική τηλεόραση προβάλλεται η σειρά HouseofCards με τον Κέβιν Σπέισυ στον πρωταγωνιστικό ρόλο του πολιτικού Φράνσις Άντεργουντ, ενός αδίστακτου πολιτικού που δεν διστάζει να θυσιάσει και να χρησιμοποιήσει τα πάντα με μόνο σκοπό να αναρρηθεί και να διατηρηθεί στην ανώτατη εξουσία, στην προεδρία των ΗΠΑ. Η σειρά, πέρα από την ερμηνεία του πρωταγωνιστή, που καταφέρνει να ταυτίσει το θεατή με τον απόλυτο «κακό» χαρακτήρα, περιέχει πάρα πολλές ατάκες-τσιτάτα περί εξουσίας, φόβου, ηγεσίας και συμπεριφοράς. Οι φράσεις αυτές μπορεί να αποτελούν ένα από τα κύρια διαφημιστικά πλεονεκτήματα της σειράς, αλλά παράλληλα αναδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο σκέπτονται και δρουν πρόσωπα εθισμένα με την κατάκτηση και τη διατήρηση της εξουσίας. Σε μία σκηνή απόλυτης μηχανορραφίας, ηδονισμένος από το πού μπορεί να φτάσει για την εξουσία, ο Άντεργουντ λέει προς τους θεατές:
Για όλους εμάς που φτάνουμε στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, δεν μπορεί να υπάρξει έλεος. Υπάρχει μόνο ένας κανόνας: κυνήγησε για να μην κυνηγηθείς.
Αυτή η φράση –ο κανόνας του Άντεργουντ– ταιριάζει απόλυτα στην περίπτωση του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος στα πρόσωπα του Γκιούλ και του Νταβούτογλου έβλεπε ανθρώπους που μπορούσαν να του στερήσουν την εξουσία, γι’ αυτό αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, να τους απομακρύνει, να τους «κυνηγήσει» *όπως θα το έλεγε ο Άντεργουντ).
Μπορεί ο Αχμέτ Νταβούτογλου να ήταν ευρύτερα γνωστός στη διεθνή, αλλά και στην ελληνική κοινή γνώμη συγκριτικά με τον Αμπντουλάχ Γκιούλ, ο δεύτερος όμως είχε μεγαλύτερη επιρροή στους κόλπους του AKP ως συνιδρυτής του και ήταν δυσκολότερο για τον Ερντογάν να τον απομακρύνει. Το έκανε όμως, και η πολιτική ιστορία της Τουρκίας γράφτηκε με τον δικό του τρόπο.
Ίσως, αν ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε προλάβει να αποτρέψει τον Κώστα Σημίτη να αναλάβει την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και την πρωθυπουργία, να είχε γραφτεί διαφορετικά και η πολιτική ιστορία της Ελλάδας να είχε γραφτεί διαφορετικά.
Ευτυχώς ή δυστυχώς, γι’ αυτό μπορούμε να κάνουμε μόνο εικασίες.
