Ο μύθος έχει γοητεία. Αισθήματα, παρέες, χαβαλέ, τσακωμούς και μονιάσματα. Κοσμοπολιτισμό, μποεμία και αλητείες, εργενιλίκι και απόλυτους έρωτες. Βιβλία, συγγραφείς, φιλοσόφους, μόδες - τσιτάτα και γενικεύσεις.
Η πραγματικότητα έχει βάρος. Δύσκολες επιλογές ζωής. Διεκδίκηση συνεχώς της επιβίωσης, ταυτόχρονα με τη διεύρυνση του φιλομαθούς εαυτού. Τα ξενύχτια δεν παύουν να είναι ξενύχτια, τα ξύδια μακροπρόθεσμα αφήνουν ολέθριες επιρροές. Το σώμα αρρωσταίνει, ο εαυτός πρέπει να κερδίζει μάχες με το θάνατο και με το φόβο του. Οι φίλοι σημαίνουν απώλειες. Το μεροκάματο είναι συνεχές - μεταφράσεις (Φουκώ, Ντεριντά, τέτοια πράγματα), γραψίμια: Απογευματινή, Αθηνόραμα, Επενδυτής, Lifo... Κι οι συγγραφείς που πίστεψες και ενδεχομένως σε καθόρισαν είναι βάρος, πώς να είσαι στα 40 ό,τι ήσουν και με όποιους ήσουν στα 25 και πώς να είσαι στα 60 ό,τι ήσουν και με όποιους ήσουν στα 40; Δείτε σχετική αναφορά σε συνέντευξή του, που είχε παραχωρήσει στον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο (περ. 01, τχ. 15, 1996, αναδημοσίευση: www.lifo.gr):
Ερώτηση: Ξέρω ότι περάσατε αρκετά χρόνια στο Παρίσι, μέσα στους φιλοσοφικούς κύκλους.
Απάντηση: Ήταν η χειρότερη εμπειρία της ζωής μου. Πήγαμε εκεί επαρχιώτες, tabula rasa και σαν χάνοι τα χάψαμε όλα. Γίναμε Κνίτες του Μπαρτ και του Χάιντεγκερ. Μου πήρε πάρα πολλά χρόνια να το ξεπεράσω. Συνήλθα μετά τα 40.
Αυτό είναι ο Παπαγιώργης. Ένα πρόσωπο παθιασμένο με τη γραφή, με την ανάγκη κατανόησης της ζωής. Ένα πρόσωπο ηθικό και ανεξάρτητο που, επειδή χρειάστηκε να ζήσει από το γράψιμο αποκλειστικά (ουδέποτε νταραβερίστηκε με το Δημόσιο, ουδέποτε διεκδίκησε οτιδήποτε θα μπορούσε να του εξασφαλίσει ένα πολιτικό νταραβέρι), δεν φετιχοποίησε το αντικείμενο της δουλειάς του, αλλά αντιμετωπίζοντάς το, από μια στιγμή και μετά, χωρίς να αντιμετωπίζει κάποιο μυθικό θέσφατο, έμαθε να αναθεωρεί. Και να το δηλώνει.
Διαβάζω το τελευταίο κείμενό του, "Οι πρώην", δημοσιευμένο στο protagon.gr. Στο κείμενο αυτό, που το έγραψε ως τελευταίο, μια βαθιά ομολογία αναθεωρητισμού, συνοψίζεται η πραγματικότητα του Κωστή Παπαγιώργη. Να μπορείς να αλλάζεις, γιατί έτσι είναι η πορεία στη ζωή: κάθε νέα ψηφίδα αυτογνωσίας είναι και ένα ακόμα έναυσμα αναστοχασμού και ανατοποθέτησης:
Εφόσον κάθε ωρίμανση βασίζεται στα σφάλματα της νεότητας –δηλαδή όχι μόνο της εφηβείας, αλλά και της αφέλειας εν γένει– η σοβαρότητα, όπως και αν την καταλάβουμε, έχει πάντα ένα αμφίβολο παρελθόν. Σαν τους αυτοδημιούργητους μεγιστάνες που ξεκίνησαν πένητες αλλά ευφάνταστοι, σαν τις ηρωίδες του Ντοστογιέφσκι που τρέφουν την ιταμή τους περηφάνια με την οργή για το ταπεινωμένο τους παρελθόν, υπάρχει κάποια σημαντική καμπή στη ζωή τους.
Προφανώς δεν ισχύουν γενικοί και απαράβατοι κανόνες. Είναι γνωστό ότι στα τέλη της ζωής του ο Πλάτων συνέγραψε τους «Νόμους», ήτοι ένα ρεαλιστικό κείμενο και άφησε σε χρυσή θήκη την «Πολιτεία». Επίσης ο Χούσερλ της ώριμης περιόδου θεωρούσε τη φαινομενολογία «χαμένο όνειρο». Αλλά υπάρχουν και οι περιπτώσεις του Χέγκελ και του Κίρκεργκωρ που βεβαιώνουν το αντίθετο. Ωστόσο, όπως κι αν δούμε το μάκρος μιας ζωής, σαν ενότητα ή σαν ρήξη, δεν πρόκειται ποτέ να βρούμε μιαν άξια του εαυτού της ωρίμανση, που να μην αναγνωρίζει –στο παρελθόν– μιαν εποχή πλάνης και ειρήσθω εν παρόδω κωμωδίας που αντιμετωπίζει τον εαυτό της στα σοβαρά. [...]
Δεν έχει σημασία το γεγονός ότι κάποτε –τα χρόνια της πολλής δουλειάς και του λειψού ρεαλισμού– οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι παθιάζονταν με πίστη και αυτοπεποίθηση. Η πλάνη γεννάει πάντα γόνιμες διαθέσεις και κοπιαστικές προσπάθειες. Και τα μεγάλα πάθη, όσο ευτελή κι αν είναι τα αποτελέσματά τους, είναι πολύτιμα διότι γεννούν μεγάλες μετάνοιες. Με άλλα λόγια, όποιον άνθρωπο κι αν συναντήσουμε με κάποιο ίχνος σοβαρότητας, αναγνωρίζουμε χαρακτηριστικά του πρώην. Ο μεγάλος χαρτοπαίκτης που σπατάλησε χρήμα, καρδιά, φιλίες και χρόνο για το πάθος του, έρχεται η στιγμή που καίει τα χέρια του, που κλείνει τις πόρτες, πετάει τις μάρκες, ξεχνάει τον κύκλο των συμπασχόντων και αποχωρεί. Ενδέχεται να ακούει για τις ολονυχτίες, τα μεγάλα κέρδη, τους άθλους αυτού ή εκείνου. Αλλά κινείται πλέον έξω από το δίχτυ. Άσχετο αν είναι πια κάτι παραπάνω ή κάτι παρακάτω από αυτό που ήταν, εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι η απόσταση από το παρελθόν. Το νυν όπου κατοικεί τον ενδιαφέρει από το ένδοξο άλλοτε. [...]
Ο Κωστής Παπαγιώργης είναι ένας μύθος. Αλλά το παράδειγμα της ζωής του και της δουλειάς του δηλώνει ότι η ζωή είναι κάτι περισσότερο από ένα νταραβέρι με μύθους και ζωτικές πλάνες. Γι' αυτό χρειάζεται να προσγειωθούμε στα δεδομένα της πραγματικότητας και της ωρίμανσης. Αν η συνεχής αναπροσαρμογή υπαγορεύεται από μια ηθική στάση, από την ακεραιότητα του εαυτού, είναι ό,τι πιο γόνιμο.
