Προερχόταν από μεγαλοαστική οικογένεια Κοπτών της Αλεξανδρείας και σύντομα ανέβηκε τα διπλωματικά σκαλοπάτια φτάνοντας να γίνει υπουργός Εξωτερικών του Χόσνι Μουμπάρακ, ο οποίος έγινε πρόεδρος της Αιγύπτου μετά τη δολοφονία του Ανουάρ Σαντάτ, το 1981. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως υπουργός, του πιστώνονται αρκετά θετικά επιτεύγματα, που περιλαμβάνουν τη διαμεσολάβηση σε διαμάχες στην Αφρική, τη συμμετοχή του στις συζητήσεις για την απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα και την πίεση που άσκησε στο Ισραήλ για να αποχωρήσει από παλαιστινιακά εδάφη.
Το σύστημα εκλογής γενικού γραμματέα του ΟΗΕ είναι σχετικά περίπλοκο, συνήθως είναι αποτέλεσμα διπλωματικών συμβιβασμών το ποιος θα πάρει το χρίσμα. Το 1991, όταν παραιτήθηκε ο Περουβιανός Χαβιέ Περέζ ντε Κουέγιαρ, φαινόταν ότι ήταν η σειρά της Αφρικής να έχει έναν γενικό γραμματέα, και μάλιστα άραβα χριστιανό. Διπλωματικοί κύκλοι αντιμετώπιζαν με σκεπτικισμό τον Μπούτρος Γκάλι αφ’ ενός λόγω της καταγωγής του αφ’ ετέρου λόγω της ηλικίας του (το 1992 άγγιζε τα 70). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μπούτρος Γκάλι ανέλαβε ένα πόστο το οποίο ο πρώτος γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, ο Νορβηγός Τρίγκβε Λι, χαρακτήριζε ως «τη δυσκολότερη δουλειά στον κόσμο». Όμως ο Γκάλι φαινόταν να είναι ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση: ανεξάρτητος, με ισχυρές απόψεις και διατεθειμένος να μεταρρυθμίσει τον ΟΗΕ από τη γραφειοκρατία που τον ταλάνιζε(που τον ταλανίζει), αλλά και να αντιμετωπίσει με επιτυχία τη μετάβαση στη μετα-κομμουνιστική περίοδο.
Η θητεία του στον κόσμο που ασχολείται με τα διεθνή θέματα και τη διεθνή πολιτική, όπως αναφέραμε, θα μείνει στην ιστορία ως αμφιλεγόμενη ανάμνηση, κυρίως διότι σημαδεύτηκε από την κρίση στις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες και ιδιαίτερα με την τότε πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Μαντλίν Ολμπράιτ, αλλά κι από τις γενοκτονίες της Ρουάντα και της Σρεμπρένιτσα και το θάνατο 18 αμερικανών ρέιντζερ στη Σομαλία, την ώρα που υπήρχαν ανοιχτά μέτωπα στην Καμπότζη, την Αγκόλα, τη Μοζαμβίκη, το Ελ-Σαλβαδόρ και την Αϊτή.
Η Σομαλία, η Ρουάντα και η Σρεμπρένιτσα χρεώνονται στον Μπούτρος Γκάλι ως αποτυχίες και μαύρες κηλίδες στην ιστορία του οργανισμού. Είναι όμως έτσι; Λίγα χρόνια αργότερα, ο Μπούτρος Γκάλι έγραψε ένα εξαιρετικό βιβλίο με τίτλο Unvanquished: AUS-UN Saga, όπου περιγράφει λεπτομερώς την πολυτάραχη σχέση του με τις ΗΠΑ αλλά και πώς αντιμετώπιζε κάθε κρίση που προέκυπτε. Στο βιβλίο του, ο Γκάλι παρουσιάζει τον εαυτό του ως «αποδιοπομπαίο τράγο» της αμερικανικής αμφιθυμίας στην εξωτερική πολιτική, αφού σύμφωνα με τον αιγύπτιο διπλωμάτη πολλές φορές οι Αμερικανοί του έλεγαν πότε να ταξιδέψει, πότε μπορεί να μιλήσει με τον πρόεδρο ενώ του ζητούσαν να μη θίγει το θέμα του αμερικανικού χρέους στον ΟΗΕ, ύψους (τότε) 1,3 δισ. δολαρίων.
Βεβαίως, είχε αναλάβει την προεδρία των ΗΠΑ ο Μπιλ Κλίντον, με ενθουσιασμό για πολυμερή διπλωματία και ειρήνη. Αλλά η καταστροφή στην Σομαλία και το εχθρικό από το 1994 Κογκρέσο τον έκαναν να αναδιπλωθεί, τόσο στη στάση του προς τον ΟΗΕ όσο και στη γενικότερη θεώρηση της εξωτερικής του πολιτικής. Ιδιαίτερα η Σομαλία, όπου η εικόνα των στρατιωτών του στρατηγού Αϊντίντ να σέρνουν τα πτώματα των αμερικανών ρέιντζερ έκανε το γύρο του κόσμου με αποτέλεσμα ο βρετανικός Economistνα κατηγορήσει τον Μπούτρος Γκάλι ως υπεύθυνο. Ωστόσο, παρά τις όποιες οργανωτικές ευθύνες του Γκάλι και την κατάσταση που κληρονόμησε ο Κλίντον από τον Μπους, η Σομαλία ήταν μια περίπτωση που, όπως αποδεικνύεται 23 χρόνια μετά, είναι περίπλοκη και μοναδική.
Στη Βοσνία, όμως, η ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ ενεπλάκη στον πόλεμο παρά τις επιθυμίες και τις συμβουλές του Γκάλι, λόγω κυρίως της αδυναμίας των ΗΠΑ και των ευρωπαίων συμμάχων τους να εμπλέξουν ενεργά τις ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις. Η ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ στην Βοσνία προσπαθούσε να ελέγξει έξι περιοχές χωρίς όμως τους 70,000 κυανόκρανους υπό ΝΑΤΟϊκή διοίκηση που ζητούσε ο Γκάλι από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εκείνη η πρόταση απερρίφθη από τους Αμερικανούς. Οι τελευταίες εκκλήσεις του Μπούτρος Γκάλι για αύξηση των κυανοκράνων δεν βρήκαν ανταπόκριση στην Ουάσιγκτον και στο Συμβούλιο Ασφαλείας και, σύμφωνα με τον ίδιο, όπως το διατυπώνει στο βιβλίο του, αυτή ήταν η αιτία της τραγωδίας της Σρεμπρένιτσα, όπου το ολλανδικό τάγμα των κυανοκράνων απέτυχε να εμποδίσει τον Στρατηγό Μλάντιτς.
Ο ρόλος του Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι, πάντως, είναι αδιευκρίνιστος στην περίπτωση της γενοκτονίας της Ρουάντα, τον Απρίλιο του 1994. Ως υπουργός των Εξωτερικών της Αιγύπτου έπαιξε κεντρικό ρόλο σε μια συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Ρουάντα σχετικά με την παροχή βαρέος οπλισμού στους Χούτου το 1990. Ο ρόλος του αποκαλύπτεται στο θαυμάσιο βιβλίο της Λίντα Μέλβερν, In a People Betrayed: The Role of the West in Rwanda's Genocide. OMπούτρος Γκάλι παραδέχεται ότι ως υπουργός ενέκρινε τη συμφωνία γιατί ήταν, απλά, η δουλειά του, παρά το γεγονός ότι γνώριζε πως τα όπλα αυτά θα χρησιμοποιούνταν από το καθεστώς των Χούτου και μολονότι η συμφωνία έγινε γνωστή ως «παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας». Πολλά έχουν γραφτεί για το πώς 800.000 Τούτσι σφαγιάστηκαν σε ένα μήνα, παρά τις προσπάθειες του καναδού διοικητή Ρομέο Νταλέρ και παρά τις εκκλήσεις του ίδιου του Γκάλι σε Βέλγιο, Γαλλία και ΗΠΑ να παρέμβουν.
Λίγο πριν από το τέλος της πρώτης θητείας του Μπιλ Κλίντον και την αποχώρηση, το 1995, του Ουώρεν-«το-φάντασμα»-Κρίστοφερ από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο τότε αμερικανός πρόεδρος μαζί με την Ολμπράιτ είχαν αποφασίσει να μη γίνουν βορρά των Ρεπουμπλικανών υποψήφιων, και ιδιαίτερα του Μπομπ Ντόουλ ο οποίος όπου στεκόταν κορόιδευε σκαιώς τον Μπούτρος Γκάλι. Μετά τη νίκη του Κλίντον, η Ολμπράιτ έπρεπε να πείσει το Ρεπουμπλικανικό Κογκρέσο και τον υπερσυντηρητικό Τζέσε Χέλμς να γίνει Υπουργός των Εξωτερικών. Τότε, σε μια κίνηση καλής θέλησης, πρόσφερε την κεφαλή του Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι επί πίνακι. Λίγο πριν από το διορισμό της, στις 13 Δεκεμβρίου 1996, η Ολμπράιτ ανακοίνωσε το βέτο των ΗΠΑ για την ανανέωση της θητείας του Αιγύπτιου στη γενική γραματεία του ΟΗΕ.
Ο Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι, εν τέλει ένας ευγενής και ικανός διπλωμάτης, έπεσε θύμα των ικανοτήτων του – ίσως λόγω της απροθυμίας του να δει την άνοδο των ΗΠΑ ως μοναδικής ισχυρής δύναμης του πλανήτη, σε μια φάση όπου ο ΟΗΕ κινδύνευε να θεωρείται μακρύς βραχίων της αμερικανικής μονοκρατορίας. Όπως ο Σουηδός γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Νταγκ Χαμαρσκέλντ, τη δεκαετία του 1950, ο Μπούτρος Γκάλι πίστευε στην απόλυτη ανεξαρτησία του ΟΗΕ και στην απόλυτη ελευθερία εκτέλεσης των αποφάσεών του, παρά τις διαθέσεις της εκάστοτε υπερδυνάμεως.
Η ιδέα ότι μια υπερδύναμη μπορεί να χρησιμοποιήσει την θέλησή της έναντι άλλων εταίρων του ΟΗΕ για να επιβάλει τον εκλεκτό της, όπως έκαναν τότε οι ΗΠΑ, ήταν αντίθετη με τον καταστωτικό χάρτη του Οργανισμού και απέναντι στη διακηρυγμένη θέληση του Κλίντον για πολυμερή διπλωματία. Ωστόσο, αν υπολογίσει κανείς τη σημερινή, εν μέρει απαξιωμένη εικόνα του υπό τον Μπαν Κι Μουν ΟΗΕ, προσωπικότητες όπως ο Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι φαντάζουν γίγαντες.
