Η ελληνική κρίση συνεχίζει να προκαλεί το ενδιαφέρον γνωστών οικονομολόγων καθώς και πολιτικών αναλυτών από όλο τον κόσμο. Ο λόγος που καταπιάνονται ακαδημαϊκοί και διεθνείς οικονομολόγοι με το ελληνικό ζήτημα είναι, κυρίως, γιατί αυτό άπτεται μακροοικονομικών χειρισμών και, επο\μένως, προσφέρεται ως θέμα σε εκείνους που αφ’ ενός αρέσκονται να διαμορφώνουν οικονομικές πολιτικές, αφ’ ετέρου να διατυπώνουν τις θέσεις τους με αφορμή την τρέχουσα κρίση. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και ο νομπελίστας οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν.
Η περίπτωση όμως του κ. Κρούγκμαν είναι χαρακτηριστική της ελαφρότητας με την οποία έχει προσεγγίσει το ελληνικό ζήτημα, προσαρμοσμένο δηλαδή μόνο στη θεωρητική και, προφανώς, πολιτική επιδίωξη να είναι «υπέρμαχος της αντι-λιτότητας». Με ελαφρότητα στήριξε την απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ να πάει σε δημοψήφισμα, με ελαφρότητα άλλοτε στηρίζει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, άλλοτε την παραμονή της στην ευρωζώνη. Σε καμία από τις δημόσιες τοποθετήσεις του ο αμερικανός πανεπιστημιακός δεν εξηγεί επαρκώς τις συνέπειες μιας εξόδου, σε καμία συζήτηση δεν επικεντρώνεται στο βασικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας που δεν είναι η λιτότητα, αλλά η έλλειψη επενδύσεων και η πτώση της ανταγωνιστικότητας. Δεν δίνει επίσης καμία σαφή απάντηση στο πώς θα επανέλθει η χώρα στην ανάπτυξη. Δεν έχει καταλάβει, δεν γνωρίζει, δεν διάβασε ή αγνοεί επιδεικτικά ο κ. Κρούγκμαν πως το πρόβλημα της Ελλάδας είναι βασικά διαρθρωτικό. Ίσως τα ζητήματα αυτά να μην ανταποκρίνονται στο θεωρητικό μοντέλο και στον αγώνα του... κατά της λιτότητας.
Η αμηχανία του να εξηγήσει το γιατί έδωσε έμμεση στήριξη στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ για το δημοψήφισμα ή γιατί είχε εισηγηθεί αλλαγή νομίσματος φάνηκε ξεκάθαρα χθες, 15 Σεπτεμβρίου 2015, στη διάρκεια συζήτησης στην οποία συμμετείχε, στο πλαίσιο του 3ου Athens Democracy Forum, που διεξήχθη στο Μέγαρο Μουσικής. Η θεματική ενότητα αφορούσε, βέβαια, «το ζήτημα της παγκόσμιας ανισότητας ως μια μείζονα παγκόσμια πρόκληση», αλλά γρήγορα η συζήτηση, με τη βοήθεια της πρώην υπουργού, Άννας Διαμαντοπούλου, οδηγήθηκε και στην ελληνική κρίση. Η Άννα Διαμαντοπούλου του άσκησε –εμμέσως πλην σαφώς– κριτική για τη θέση που είχε πρόσφατα εκφράσει περί ανάγκης αλλαγής νομίσματος στην Ελλάδα, αλλά ο αμερικανός οικονομολόγος απέφυγε επιμελώς να σχολιάσει σχετικά. Όπως και σε σχετική ερώτηση, που δέχθηκε από το ακροατήριο ισχυρίστηκε –χωρίς πάλι να εξηγήσει επαρκώς– ότι η μείωση του Δημοσίου στην Ελλάδα δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα. Ο κ. Κρούγκμαν, προφανώς, δεν γνωρίζει ότι η χώρα μας πάσχει από διαρθρωτικές παθογένειες, ή το γνωρίζει, αλλά προτιμά να το αγνοεί, γιατί απλά δεν ταιριάζει στο θεωρητικό μοντέλο του.
Η αλήθεια είναι πως ο κ. Κρούγκμαν δεν θα ενοχλούσε τόσο εάν παρέμενε ασαφής και γενικόλογος στο όνομα της θεωρίας, στην αρθρογραφία του στους International New York Times. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι ο νομπελίστας οικονομολόγος έχει κατά καιρούς παράσχει συμβουλές σε αρκετές από τις ελληνικές κυβερνήσεις, με τελευταία αυτή του Αλέξη Τσίπρα. Μας το υπενθύμισε, πριν από λίγες ημέρες, η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt που, υπό τον τίτλο «Η λανθασμένη συμβουλή είναι ακριβή», ανάμεσα σε άλλα σημείωσε ότι «στην πρόσφατη διαμάχη γύρω από τη διάσωση της Ελλάδας από τη χρεοκοπία προκάλεσε, κατά την άποψη πολλών ειδικών, σημαντική ζημιά με επικίνδυνες συμβουλές προς την κυβέρνηση Τσίπρα».
Ο Πολ Κρούγκμαν προκλήθηκε χθες από τη συντονίστρια - δημοσιογράφο Λιζ Άντελμαν, των New York Times, στη διάρκεια της συζήτησης του Athens Democracy Forum, ερωτηθείς για τους λόγους για τους οποίους, κατά τη γνώμη του, διευρύνονται οι ανισότητες στις σύγχρονες δημοκρατίες, απάντησε επικαλούμενος τον Σωκράτη: «Ἓν οἶδα ὅτι ουδὲν οἶδα»...
Καλό θα ήταν από εδώ και πέρα, σε ό,τι αφορά το ελληνικό ζήτημα, να επικαλείται πιο συχνά τον Αθηναίο φιλόσοφο.
Αλεξάνδρα Βουδούρη. Δημοσιογράφος στο ξενόγωσσο τμήμα του Αθήνα 984.
