Τον κώδικα έφερε προς διαβούλευση και ψήφιση η προηγούμενη κυβέρνηση. Οι αντιδράσεις του νομικού κόσμου ήταν λυσσαλέα αρνητικές. Το σχέδιο κρίθηκε για τις αστοχίες του και όχι τα θετικά του. Η τότε αντιπολίτευση – σημερινή κυβέρνηση - στάθηκε στο πλευρό των αντιδρώντων, διατρανώνοντας ότι ακόμα κι αν ψηφιζόταν τότε ο Νόμος, ως επόμενη κυβέρνηση θα τον καταργούσε εν μιά νυκτί.
Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, η κυβέρνηση άλλαξε, o νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας έγινε «προαπαιτούμενο» για τη σύναψη συμφωνίας με τους εταίρους, οι τότε διαφωνούντες – αντιπολιτευόμενοι έγιναν απολογητές της αναγκαιότητας ψήφισης του, και ο νέος Υπουργός Δικαιοσύνης, αφού συμφώνησε διαφωνώντας, εισήγαγε και ψήφισε εν μιά νυκτί τον ίδιο αυτό Κώδικα που πολεμούσε.
Άραγε, όλοι όσοι διαφωνούν με τις νέες ρυθμίσεις έχουν με νηφαλιότητα μελετήσει τον νέο Κώδικα; Αν το πράξουν, είναι βέβαιο ότι θα ανακαλύψουν ρυθμίσεις, προς όφελος τόσο των πολιτών αλλά και της ίδιας της απονομής της Δικαιοσύνης.
Παρακάτω σταχυολογούνται ενδεικτικά πέντε βασικά ζητήματα, τα οποία κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση:
1. Η εμμάρτυρη απόδειξη:
«Είναι σημαντικό ο Δικαστής να βλέπει τον μάρτυρα που κοκκινίζει όταν λέει ψέματα», είπε από το βήμα της Βουλής ο Υπ. Δικαιοσύνης προσπαθώντας να δικαιολογήσει τη διαφωνία του με την κατάργηση της μαρτυρικής κατάθεσης. Πόσο, όμως, σημαντικό είναι το «κοκκίνισμα» του μάρτυρα, όταν ο Δικαστής δικάζει την υπόθεση σήμερα και αποφασίζει στο σπίτι του, για αυτήν και για πολλές άλλες, μετά από 6 μήνες; Σε γενικές γραμμές, η διαδικασία ενώπιον των αστικών δικαστηρίων είναι διαδικασία έγγραφη. Δηλαδή, αν κάποιος έχει δίκιο και έχει τα απαραίτητα έγγραφα, θα το βρει. Σπάνια μία απόφαση θα στηριχθεί αποκλειστικά και μόνο στην κατάθεση ενός μάρτυρα, την οποία ο Δικαστής θα έχει ούτως ή άλλως μπροστά του υπό τη μορφή ένορκης κατάθεσης είτε σε συμβολαιογράφο είτε σε ειρηνοδίκη.
2. Ταχεία απονομή:
Με το νέο καθεστώς, μέσα σε εκατό ημέρες από την κατάθεση της αγωγής, ο Δικαστής θα έχει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, προκειμένου να μπορεί να κρίνει την υπόθεση.
Μέχρι τώρα, αν ένας Δικηγόρος κατέτεθε αγωγή για έναν πελάτη του το 2015, διεκδικώντας χρήματα από αντίδικο, το Δικαστήριο θα προσδιοριζόταν περίπου το 2017, ενώ σε περίπτωση αναβολής για ανωτέρα βία, το Δικαστήριο θα επαναπροσδιοριζόταν περίπου το 2019. Εφόσον η αγωγή τελικά εκδικαζόταν και δεν υπήρχε αναβολή για λόγους εκλογών, αποχής δικαστών – δικηγόρων κλπ, η έκδοση της απόφασης θα έπαιρνε περίπου έναν χρόνο. Αν υπήρχε έφεση δε, τότε με τα ίδια δεδομένα, το Εφετείο θα μπορούσε να εκδικαστεί μετά από τέσσερα χρόνια επομένως, με πρόχειρους υπολογισμούς η αμετάκλητη απόφαση μιας αγωγής μπορούσε να καθυστερήσει έως και 9 χρόνια!
3. Ασφαλιστικά μέτρα:
Εισάγεται η δυνατότητα αιτήσεως ανακλήσεως της απορριπτικής αποφάσεως ασφαλιστικών μέτρων. Ο νέος Κώδικας καταργεί την παράλογη ρύθμιση του προηγούμενου καθεστώτος, όπου δεν υπήρχε η δυνατότητα μεταρρύθμισης μία απορριπτικής απόφασης ασφαλιστικών μέτρων. Ένας Δικαστής, υπό την πίεση πολλές φορές του χρόνου και του όγκου των υποθέσεων, μπορούσε να ρυθμίσει προσωρινά μία κατάσταση εις βάρος του εκάστοτε αιτούντος, χωρίς ο τελευταίος να δύναται να «ελέγξει» την ανωτέρω απόφαση, προσφεύγοντας σε ανώτερο όργανο.
4. Ειδικές διαδικασίες:
Ήταν κοινός τόπος στον νομικό κόσμο πως η μόνη πετυχημένη «ειδική διαδικασία» που προέβλεπε ο προηγούμενος Κώδικας ήταν αυτή των εργατικών διαφορών. Με τον όρο «ειδική διαδικασία» εννοούμε την εκδίκαση ενώπιον των πολιτικών Δικαστηρίων, με τρόπο που ξεφεύγει από την κλασική μεθοδολογία, ακολουθώντας διαφορετικό τυπολογικό δρόμο για την επίλυση μίας διαφοράς. Οι διαφορές που υπάγονταν σε διαφορετικό καθεστώς ήταν οι διαφορές από αυτοκίνητα, οι μισθωτικές διαφορές κ.α. Πλέον, όλες αυτές οι διαδικασίες ενοποιούνται σε μία, αυτή των εργατικών διαφορών, επιταχύνοντας με τον τρόπο αυτό την επίλυση και των λοιπών διαφορών.
5. Πλειστηριασμοί:
Πράγματι, εν προκειμένω, υπάρχει ζήτημα που χρήζει βελτίωσης. Η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους διαπιστώνει τη βεβαιότητα ότι η εν λόγω ρύθμιση περί προτίμησης των Τραπεζών έναντι των εργαζομένων και του Δημοσίου από το εκπλειστηρίασμα, θα προκαλέσει ζημία στον κρατικό προϋπολογισμό. Όμως, είναι σημαντικά θετικό το γεγονός ότι, πλέον, ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος, θα γνωρίζει από πριν πόσοι και ποιοι θα λάβουν μέρος στον διενεργούμενο πλειστηριασμό, καθώς καθιερώνεται η υποχρέωση αναγγελίας μέχρι πέντε (5) ημέρες πριν τη διεξαγωγή του, καταργώντας το προηγούμενο καθεστώς, όπου μπορούσε ο κάθε πιστωτής να αναγγελθεί μέχρι και αρκετές ημέρες μετά από αυτόν, καθιστώντας αβέβαιη την έκβαση για τον εκάστοτε επισπεύδοντα και αναγγελλόμενο.
Είναι προφανές πως οι παραπάνω ρυθμίσεις λειτουργούν προς όφελος των πολιτών, τόσο αυτών που καταφεύγουν στη δικαιοσύνη για την προστασία των συμφερόντων τους, όσο και στο σύνολο της κοινωνίας από την σημαντική επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης. Οι κραυγές δεν επέτρεψαν το νηφάλιο διάλογο ώστε να αποφευχθούν οι αστοχίες (π.χ., πλειστηριασμοί) ή να καταστεί εμφανής η πρόθεση των συμμετεχόντων στον διάλογο και τη διαβούλευση. Γνώμη μας είναι πως ο διάλογος πρέπει να συνεχισθεί ώστε σύντομα να γίνει παρέμβαση και να διορθωθούν οι αστοχίες – λίγες ευτυχώς.
Σοφία Νικολάου. Δικηγόρος
