Η κάθε εποχή έχει τους δικούς της χαρακτηριστικούς τύπους ανθρώπων. Σε ταραγμένους καιρούς πρωταγωνιστές αναδεικνύονται διαταραγμένες προσωπικότητες.
Αν τα μεγάλα γεγονότα της ζωής σου σε βρουν σε μικρή ηλικία, σε παγιδεύουν μονίμως σ’ αυτήν. Η ταυτότητα του πρωθυπουργού μας σφυρηλατήθηκε στις καταλήψεις του 15μελούς. Τότε έγινε ήρωας απαιτώντας, καταλαμβάνοντας, σπάζοντας. Τα σπασμένα τα πλήρωναν αυτοί που πλήρωναν και το χαρτζιλίκι: οι γονείς, οι δάσκαλοι, η κοινωνία. Μεγάλωσε μόνο σωματικά και ηλικιακά, ενώ η ταυτότητά του παρέμεινε εγκλωβισμένη στον ρόλο του απαιτητικού και ανεύθυνου καταληψία. Μόνο που μεγαλώνοντας έπρεπε να μεγαλώσουν αντιστοίχως και οι απαιτήσεις του, και οι καταλήψεις, και τα σπασμένα, και, φυσικά, το χαρτζιλίκι. Τη θέση του σχολείου πήρε η ελληνική πολιτική σκηνή, τον ρόλο του οργισμένου και ανεύθυνου δεκαπενταμελούς η κυβέρνηση της «πρώτη-φορά-Αριστερά»ς, τη θέση της οικογένειάς του η Ευρωπαϊκή Ένωση και τη θέση της ελληνικής κοινωνίας η παγκόσμια κοινότητα. Τα αιτήματα και τα σπασίματα, βεβαίως, θα έπρεπε να είναι αντιστοίχου μεγέθους. Και ο λογαριασμός των ζημιών, φυσικά, θα έπρεπε πλέον να πληρωθεί από τη νέα διευρυμένη οικογένεια και πρωτίστως από τη μαμά της, τη Μέρκελ. Με ποιο δικαίωμα, λοιπόν, τούτη αρνείται να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που επιβάλλει ο ρόλος της;
H παλικαρίσια διαπραγμάτευση
Έχω ακούσει να το λένε και αγαπημένοι μου φίλοι, που εκτιμούσα τη νοημοσύνη τους: «Τουλάχιστον, αυτή είναι μία κυβέρνηση που αντιστέκεται και διεκδικεί. Οι προηγούμενοι κυβερνήτες πήγαιναν στις διαπραγματεύσεις με τα χέρια ψηλά, έτοιμοι να παραδοθούν»
Τόσο πειστικό, και όμως!:
- Η επιτυχία κάθε διαπραγμάτευσης κρίνεται από τα αποτελέσματά της.
- Δεν πας σε μία διαπραγμάτευση βρίζοντας εξ αρχής τον αντιδιαπραγματευόμενο. Και ιδίως δεν τον βρίζεις ως τοκογλύφο όταν ταυτόχρονα του ζητάς να σε δανείσει και άλλα. Αυτό στη γλώσσα της πιάτσας δεν λέγεται παλικαριά, λέγεται «τσογλανιά».
- Όταν, πιο συγκεκριμένα, πας να ζητήσεις το χαρτζιλίκι σου –αυτό σημαίνει λεφτά χωρίς υποχρεώσεις- δεν διακηρύσσεις πως «θα χτυπάω το νταούλι και οι δανειστές θα χορεύουν». Αν δε μπορείς να το κάνεις, ετοιμάσω να χορέψεις με τα δικά τους μουσικά όργανα και τους σκοπούς τής δικής τους προτίμησης. Και να μην παραπονιέσαι τότε, αν, μιμούμενοι την ρήση του συν-κό(μ)πανού σου, σού απαιτούν να χορεύεις: «στα τέσσερα εσύ, στα τέσσερα»!
H πειστικότητα της κυβερνητικής προπαγάνδας
Πολύ συχνά πάλι ακούγεται πως οι σημερινοί μας κυβερνήτες είναι επιστήμονες στην προπαγάνδα. Κρίνοντας από την αποτελεσματικότητά της, θα έλεγες πως πράγματι έτσι είναι.
Στην πραγματικότητα όμως η αποτελεσματικότητα της «πρώτη-φορά-αριστερής» κυβερνητικής προπαγάνδας δεν οφείλεται στην επιστημονικότητα αλλά στην απλοϊκότητα και τον πρωτογονισμό της. Πρώτα-πρώτα οφείλεται στον μανιχαϊκό διπολισμό σε Μαύρο-Άσπρο, Καλό-Κακό, όπου βεβαίως το Άσπρο και Καλό είναι από εδώ, το Μαύρο και Κακό είναι απέναντι. Αυτή η απλότητα με την βοήθεια της πόλωσης σε σπρώχνει να πάρεις μία θέση: «με μας ή με τους εχθρούς μας;» (όπου «εχθροί» όλοι οι άλλοι).
Το δεύτερο στοιχείο της πειστικότητας είναι συναφές με το πρώτο: Αυτός που έχει ιδιοποιηθεί τον ρόλο του Καλού κρατάει το παντοδύναμο φραγγέλιο της ηθικής. Και στην κοινωνική αντιπαράθεση δεν υπάρχει πιο αποτελεσματικό όπλο από την ηθικολογία: όποιος προλάβει και κατηγορήσει τον άλλον στο όνομά της, τον έχει κολλήσει εκ προοιμίου στον πάγκο του κατηγορουμένου, τον έχει καταστήσει υπόδικο και απολογούμενο. Και είναι γνωστό το πλεονέκτημα του κατηγόρου: χρειάζεται μόνο μια λέξη –«ψεύτη», «κλέφτη», «απατεώνα»!- ενώ ο κατηγορούμενους πρέπει να δίνει μακροσκελείς εξηγήσεις.
Δείτε, π.χ., αν αντέχετε, το παγωμένο βλέμμα του άμωμου Ροβεσπιέρου της κυβερνητικής κομπανίας, της Προέδρου Ζωής, ακούστε μία μόνο από τις κατηγορίες που εκτοξεύει κατά των αντιπάλων της –της αντιπολίτευσης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της «υπολοίπου» Ανθρωπότητας εν γένει- και θα καταλάβετε, για την ακρίβεια θα νοιώσετε στην ραχοκοκαλιά σας, γιατί προπαγάνδα τους είναι τόσο αποτελεσματική.
Η αποτελεσματικότητα της προπαγάνδας τους δεν οφείλεται στην ευφυία της· οφείλεται στον πρωτογονισμό της. Οφείλεται στον πρωτογονισμό εκείνων που την χρησιμοποιούν.
*ο Β. Πανταζής είναι δρ. Ιστορίας
του Βαγγέλη Δ. Πανταζή*
otempora, omores!
Η κάθε εποχή έχει τους δικούς της χαρακτηριστικούς τύπους ανθρώπων. Σε ταραγμένους καιρούς πρωταγωνιστές αναδεικνύονται διαταραγμένες προσωπικότητες.
αδίστακτος τζογαδόρος
Πάντα εκ του ασφαλούς και πάντα με δαπάνες των άλλων.
Η πολιτική ανευθυνότητα του ανθρώπου δεν έχει όρια! Αφού κατάφερε πετάξει την καυτή πατάτα της απόφασης στο λαό,
τώρα προσπαθεί να πετάξει την ευθύνη της εφαρμογής της στην αντιπολίτευση!
βιογραφικό νεαρού Έλληνα ηγέτη
Αν τα μεγάλα γεγονότα της ζωής σου σε βρουν σε μικρή ηλικία, σε παγιδεύουν μονίμως σ’ αυτήν. Η ταυτότητα του πρωθυπουργού μας σφυρηλατήθηκε στις καταλήψεις του 15μελούς. Τότε έγινε ήρωας απαιτώντας, καταλαμβάνοντας, σπάζοντας. Τα σπασμένα τα πλήρωναν αυτοί που πλήρωναν και το χαρτζιλίκι: οι γονείς, οι δάσκαλοι, η κοινωνία. Μεγάλωσε μόνο σωματικά και ηλικιακά, ενώ η ταυτότητά του παρέμεινε εγκλωβισμένη στον ρόλο του απαιτητικού και ανεύθυνου καταληψία. Μόνο που μεγαλώνοντας έπρεπε να μεγαλώσουν αντιστοίχως και οι απαιτήσεις του, και οι καταλήψεις, και τα σπασμένα, και, φυσικά, το χαρτζιλίκι. Τη θέση του σχολείου πήρε η ελληνική πολιτική σκηνή, τον ρόλο του οργισμένου και ανεύθυνου δεκαπενταμελούς η κυβέρνηση της «πρώτη-φορά-Αριστερά»ς, τη θέση της οικογένειάς του η Ευρωπαϊκή Ένωση και τη θέση της ελληνικής κοινωνίας η παγκόσμια κοινότητα. Τα αιτήματα και τα σπασίματα, βεβαίως, θα έπρεπε να είναι αντιστοίχου μεγέθους. Και ο λογαριασμός των ζημιών, φυσικά, θα έπρεπε πλέον να πληρωθεί από τη νέα διευρυμένη οικογένεια και πρωτίστως από τη μαμά της, τη Μέρκελ. Με ποιο δικαίωμα, λοιπόν, τούτη αρνείται να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που επιβάλλει ο ρόλος της;
η παλικαρίσια διαπραγμάτευση
Έχω ακούσει να το λένε και αγαπημένοι μου φίλοι, που εκτιμούσα τη νοημοσύνη τους: «Τουλάχιστον, αυτή είναι μία κυβέρνηση που αντιστέκεται και διεκδικεί. Οι προηγούμενοι κυβερνήτες πήγαιναν στις διαπραγματεύσεις με τα χέρια ψηλά, έτοιμοι να παραδοθούν»!
Τόσο πειστικό, και όμως!:
- Η επιτυχία κάθε διαπραγμάτευσης κρίνεται από τα αποτελέσματά της.
- Δεν πας σε μία διαπραγμάτευση βρίζοντας εξ αρχής τον αντιδιαπραγματευόμενο. Και ιδίως δεν τον βρίζεις ως τοκογλύφο όταν ταυτόχρονα του ζητάς να σε δανείσει και άλλα. Αυτό στη γλώσσα της πιάτσας δεν λέγεται παλικαριά, λέγεται «τσογλανιά».
- Όταν, πιο συγκεκριμένα, πας να ζητήσεις το χαρτζιλίκι σου –αυτό σημαίνει λεφτά χωρίς υποχρεώσεις- δεν διακηρύσσεις πως «θα χτυπάω το νταούλι και οι δανειστές θα χορεύουν». Αν δε μπορείς να το κάνεις, ετοιμάσω να χορέψεις με τα δικά τους μουσικά όργανα και τους σκοπούς τής δικής τους προτίμησης. Και να μην παραπονιέσαι τότε, αν, μιμούμενοι την ρήση του συν-κό(μ)πανού σου, σού απαιτούν να χορεύεις: «στα τέσσερα εσύ, στα τέσσερα»!
η πειστικότητα της κυβερνητικής προπαγάνδας
Πολύ συχνά πάλι ακούγεται πως οι σημερινοί μας κυβερνήτες είναι επιστήμονες στην προπαγάνδα. Κρίνοντας από την αποτελεσματικότητά της, θα έλεγες πως πράγματι έτσι είναι.
Στην πραγματικότητα όμως η αποτελεσματικότητα της «πρώτη-φορά-αριστερής» κυβερνητικής προπαγάνδας δεν οφείλεται στην επιστημονικότητα αλλά στην απλοϊκότητα και τον πρωτογονισμό της. Πρώτα-πρώτα οφείλεται στον μανιχαϊκό διπολισμό σε Μαύρο-Άσπρο, Καλό-Κακό, όπου βεβαίως το Άσπρο και Καλό είναι από εδώ, το Μαύρο και Κακό είναι απέναντι. Αυτή η απλότητα με την βοήθεια της πόλωσης σε σπρώχνει να πάρεις μία θέση: «με μας ή με τους εχθρούς μας;» (όπου «εχθροί» όλοι οι άλλοι).
Το δεύτερο στοιχείο της πειστικότητας είναι συναφές με το πρώτο: Αυτός που έχει ιδιοποιηθεί τον ρόλο του Καλού κρατάει το παντοδύναμο φραγγέλιο της ηθικής. Και στην κοινωνική αντιπαράθεση δεν υπάρχει πιο αποτελεσματικό όπλο από την ηθικολογία: όποιος προλάβει και κατηγορήσει τον άλλον στο όνομά της, τον έχει κολλήσει εκ προοιμίου στον πάγκο του κατηγορουμένου, τον έχει καταστήσει υπόδικο και απολογούμενο. Και είναι γνωστό το πλεονέκτημα του κατηγόρου: χρειάζεται μόνο μια λέξη –«ψεύτη», «κλέφτη», «απατεώνα»!- ενώ ο κατηγορούμενους πρέπει να δίνει μακροσκελείς εξηγήσεις.
Δείτε, π.χ., αν αντέχετε, το παγωμένο βλέμμα του άμωμου Ροβεσπιέρου της κυβερνητικής κομπανίας, της Προέδρου Ζωής, ακούστε μία μόνο από τις κατηγορίες που εκτοξεύει κατά των αντιπάλων της –της αντιπολίτευσης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της «υπολοίπου» Ανθρωπότητας εν γένει- και θα καταλάβετε, για την ακρίβεια θα νοιώσετε στην ραχοκοκαλιά σας, γιατί προπαγάνδα τους είναι τόσο αποτελεσματική.
Η αποτελεσματικότητα της προπαγάνδας τους δεν οφείλεται στην ευφυία της· οφείλεται στον πρωτογονισμό της. Οφείλεται στον πρωτογονισμό εκείνων που την χρησιμοποιούν.
*ο Β. Πανταζής είναι δρ. Ιστορίας
