Είναι φυσιολογικό όταν η πολιτική μας κουλτούρα είναι δομημένη πάνω σε εγγενή χαρακτηριστικά όπως η αίσθηση του ανάδελφου έθνους, της παγκόσμιας σκευωρίας εναντίον μας και του περιούσιου λαού, κάποια στιγμή να θεωρήσουμε πως η προφητεία εκπληρώνεται και ο Κίσινγκερ καταστρέφει επιτέλους τους Έλληνες. Είναι αναμενόμενο όταν το μνημόνιο και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας έχουν χρεωθεί με όλα τα δεινά της Ελλάδας από το 1821 και μετά, κάποια στιγμή οι οργισμένες μάζες να αμφισβητήσουν όχι μόνο τη θέση μας στην Ενωμένη Ευρώπη, αλλά ακόμη και τη χρησιμότητα της ύπαρξής μας σε αυτή μισό αιώνα και πλέον. Είναι μοιραίο όταν η πολιτική αντιπαράθεση από το 2010 και μετά γίνεται με όρους φανατισμού, οργής, προδοσίας, καλών και κακών, εχθρών και προσκυνημένων η λογική να συνθλιβεί από το λαϊκισμό και τον φανατισμό. Είναι τραγικό που η αντίθετη γνώμη κρύβει σκοτεινά κίνητρα, πληρωμένους φορείς και εθνοπροδοτικά συμφέροντα. Όλα αυτές οι συνθήκες δημιούργησαν μία δηλητηριασμένη, αντιδημοκρατική, ανορθολογική και πολιτικά προνεωτερική πολιτική ατμόσφαιρα, χώρισαν τους πολίτες σε καλούς και κακούς, σε γερμανοτσολιάδες και πατριώτες, σε ευρωλιγούρηδες και Έλληνες. Μετέτρεψαν την ιδεοληψία και την εξαπάτηση σε καθημερινή μας συνήθεια και την παραπληροφόρηση και τη στοχοποίηση του «αντιπάλου» σε αντικειμενική ενημέρωση. Μέσα σε αυτή τη δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα μας κάλεσαν να πάρουμε θέση για μία πρόταση που δεν ισχύει, για μία διαπραγμάτευση με πολλά σκοτεινά σημεία και χωρίς ξεκάθαρο τελικό προορισμό, για ένα αύριο που δεν μας έχει περιγραφεί.
Και όταν πήραμε θέση γίναμε γερμανοτσολιάδες, όργανα των δανειστών, βολεμένοι, προδότες. Δεν θέλουν την αντίθετη γνώμη, δεν θέλουν ένα έναρθρο ναι το οποίο παραδέχεται πως δεν θα λυθούν ως διά μαγείας τα δεινά μας τη Δευτέρα, αλλά θα μας δώσει μία ευκαιρία για να παλέψουμε, μία ευκαιρία μέσα στην Ευρώπη να διεκδικήσουμε, μία δυνατότητα να αρχίσουμε το χτίσιμο της χώρας από το μηδέν. Το ΝΑΙ δίνει ένα απλό πράγμα, το τελευταίο που έχει απομείνει σε μία χώρα χρεοκοπημένη, την ελπίδα…
Το όχι; Αυτό το περήφανο όχι που με κάθε τρόπο επανέρχεται στην ελληνική ιστορία με ιδεοληπτική αποθέωση. Από τις Θερμοπύλες ώς την Αλαμάνα και από το Γράμμο και το Βίτσι μέχρι την επόμενη Κυριακή, η περήφανη ήττα, τα μεγάλα όχι θεωρούμε πως γράφουν ιστορία. Οι Πλαταιές και το Ναυαρίνο δεν μας γεμίζουν υπερηφάνεια, αν και μας έδωσαν υπόσταση ως χώρα. Είμαστε περήφανοι για τα όχι και τις ήττες μας, όχι για τις μεγάλες μας στιγμές και τα ΝΑΙ. Ως χώρα, ως κοινωνία, ως πολίτες έχουμε κακή σχέση με την έννοια του συμβιβασμού και τη διαπραγμάτευση, γι’ αυτό και θεωρούμε πως πρέπει να μας δώσουν μία συμφωνία που να δικαιώνει την ιστορική ύπαρξη και προσφορά της Ελλάδας στον κόσμο.
Προσπαθεί κάποιος να προσεγγίσει το όχι με επιχειρήματα και δεν μπορεί γιατί του λείπει το πιο σημαντικό στοιχείο: τι θα ξημερώσει τη Δευτέρα; Ποιο είναι το καλά κρυμμένο σχέδιο πίσω από το όχι; Γιατί να μας εμπιστευτούν οι εταίροι μας; Γιατί να μας προσφέρουν καλύτερους όρους; Γιατί να υποχωρήσουν; Ερωτήματα που δεν μπορούν να απαντηθούν από αφορισμούς, λαϊκισμούς και εύπεπτα τσιτάτα.
Το δημοψήφισμα αναδεικνύει δύο διαφορετικές φιλοσοφίες, δύο διαφορετικές πολιτικές κουλτούρες, δύο διαφορετικά αφηγήματα για τη θέση της χώρας και το μέλλον της. Το ένα αφήγημα, το ξεκάθαρο, το θετικό είναι αυτό του ΝΑΙ, το αφήγημα της Ευρώπης, της ιστορικής θέση της Ελλάδας στη Δύση. Η θέση μας στην Ευρώπη διακυβεύεται με το όχι, αυτό όσο και να προσπαθούν δεν μπορούν να το αμφισβητήσουν. Σήμερα, όσο ποτέ είναι επίκαιροι οι λόγοι που μας οδήγησαν τότε, στα τέλη της ταραγμένης δεκαετίας του 1950, στην Ενωμένη Ευρώπη. Δημοκρατία, Ασφάλεια, Ανάπτυξη, αυτό το τρίπτυχο μας οδήγησε στην Ευρώπη και αυτό πρέπει να μας κρατήσει, αυτό είναι το αληθινό διακύβευμα του δημοψηφίσματος και σε αυτό το διακύβευμα δεν μπορούμε παρά να απαντήσουμε θετικά, με προοπτική, με όραμα, με το ΝΑΙ της Ελλάδας, της Ευρώπης, της Δημοκρατίας.
ΝΑΙ…
ΥΓ. Αυτές τις ώρες μου έρχεται στο μυαλό το αγωνιώδες γράμμα του Γεωργίου Μαγκάκη από τη φυλακή στους Ευρωπαίους
Εμείς μέσα από τη φυλακή μας μπορούμε να το πούμε αυτό με αληθινή σοβαρότητα. Η οδύνη μάς κάνει να βλέπουμε την ουσία και να τη λέμε απλά. Βλέπουμε μόνο το νόημα και όχι τα ανόητα σύνορα, τους μικρόψυχους ανταγωνισμούς και τις αβάσιμες πια επιφυλάξεις. Εμείς βλέπουμε απλά σαν λαός τον έναν εαυτό μας. Μοιάζει παράδοξο, αλλά βέβαια μόνο στην πρώτη ματιά, πόσο έντονα ένιωσε ο Έλληνας πως είναι Ευρωπαίος από την πρώτη κιόλας μέρα της δικτατορίας. Η ταπείνωση κάνει πιο συνειδητές αυτές τις αξίες της ζωής μας που προσβάλλονται. Οι δικές μας είναι οι αξίες της Ευρώπης. Όλοι μαζί τις φτιάξαμε. Νιώσαμε αυθόρμητα πως κανένας άλλος δεν θα καταλάβαινε με το δικό μας ακριβώς τρόπο το δράμα που άρχιζε στον τόπο μας όσο ο Ευρωπαίος. Κι έτσι ήτανε. Το βλέμμα της απόγνωσης μας γύρισε στην Ευρώπη κι ο λαός της δεν μας άφησε ανθρώπινα μόνους. Τώρα όλοι εμείς που έτυχε να διανύουμε αυτόν το μαρτυρικό δρόμο της αιχμαλωσίας στις φυλακές της δικτατορίας λέμε Ευρώπη και εννοούμε Πατρίδα.
ΛΕΜΕ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΠΑΤΡΙΔΑ
