Γιώργος Ζεβελάκης

Στη ραδιοφωνική σειρά «Φιλολογικοί περίπατοι στο Μεσοπόλεμο», που παρουσιάσαμε με τον Μανόλη Αναγνωστάκη την πενταετία 1986-1990, δεν θα μπορούσε να απουσιάσει ο άνθρωπος που διέσωσε μεγάλο μέρος από τα Αρχεία της Παλιγγενεσίας. Στο εκτεταμένο απόσπασμα από τις δύο ημίωρες εκπομπές που του αφιερώσαμε, τις στηριγμένες στα κείμενά του, διατυπώνει με το ρουμελιώτικο θάρρος του και έξω απ’ τα δόντια τις απόψεις του για την ιστορία και το μέλλον των κρατικών μας αρχείων. Η αδράνεια και η αδιαφορία, διαχρονική στάση της πολιτείας στη διαχείριση των ιστορικών τεκμηρίων, τον είχε τόσο απογοητεύσει που εναπέθετε σε ιδρύματα της αλλοδαπής τη μελλοντική διαφύλαξη και την αξιοποίηση  των πολύτιμων συλλογών του.

Με ενδιαφέρουν, και το ψάχνω, οι πρώτες δημοσιεύσεις των συγγραφέων, γιατί θέλω να γνωρίσω την αφετηρία της διαδρομής τους, με ποια δηλαδή πνευματική εξάρτυση εισήλθαν στον λογοτεχνικό στίβο. Έχω όμως και την απλή περιέργεια να δω και την εικόνα τους. Να εντοπίσω  την πρώτη, ει δυνατόν, δημοσίευση της φωτογραφίας τους. Συνήθως αυτή αργεί  και γίνεται όταν πια ο συγγραφέας με το έργο του έχει γίνει γνωστός. Ξεφυλλίζοντας τις εφημερίδες του μεσοπολέμου, ερευνώντας για άλλα θέματα, είχα έναν παρακείμενο εντοπισμό.

Η ομορφιά ενός ιστορικού τοπίου που παρέπεμπε στην Ελλάδα του 1821 με παρακινούσε εδώ και πολλά χρόνια να επισκεφτώ την Πάργα. Το φετινό καλοκαίρι το κατάφερα, πέρασα είκοσι μέρες στη μικρή πόλη που την ήξερα από καρτ ποστάλ, κάποια ιστορικά γεγονότα και τις αναφορές σε ποιήματα. Παρακάμπτω τις φημισμένες φυσικές ομορφιές και εστιάζω στην μεγάλη περιπέτεια της Πάργας που άνοιξε τον ελληνικό 19ο αιώνα.

Όταν ανατρέχω στις γεύσεις της εφηβείας μου σταματώ στο αρχανιώτικο κέρινο. Χυμώδες, μυρωδάτο, τραγανό με ρόγα ευμεγέθη, επιδερμίδα λεπτή, ευδιάλυτη στο στόμα και με μεγάλα ομοιόμορφα τσαμπιά που στραφτάλιζαν στο φως. Αν και η αμπελοκαλλιέργεια στην Κρήτη χρονολογείται από τα προϊστορικά χρόνια, το ραζακί ή ροζακί πήρε τα πάνω του με τις καλλιεργητικές μεθόδους που εισήγαγαν οι Μικρασιάτες τη δεκαετία του 1920. Από τις τεχνικές που εφάρμοσαν στα κλαδέματα και στην υποστύλωση των κρεβατίνων, το αμπελουργικό προϊόν με τις νέες ποιοτικές βελτιώσεις γρήγορα διεθνοποιήθηκε.

Όταν ο εθνικός ύμνος αμφισβητήθηκε και έγινε πρόταση αντικατάστασής του. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τεύχος 103, Νοέμβριος 2019.

Κηδεύτηκε ο μεταφραστής και κριτικός Άρης Μπερλής, που άφησε πλούσιο έργο και την παρεμβατική παρουσία του. Ως πρώτη αποτίμηση μνήμης, παρατίθενται δυο αποσπάσματα τεκμηρίων της δημόσιας παρουσίας του στα γράμματα.

«Το σκαλοπάτι σου» είναι ένα ωραίο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη. Ωστόσο, όταν δισκογραφήθηκε, το 1953, ένα τετράστιχο έμεινε έξω από το τραγούδι. Και ήταν πολύ όμορφο. Ένα κείμενο για τους φίλους του Βασίλη Τσιτσάνη

Ένας αθηναϊκός καύσωνας του 19ου αιώνα. Τι είναι ίδιο και τι διαφορετικό από τότε. Επιμέλεια: Γιώργος Ζεβελάκης

Mαρτυρία του Δημήτρη Δασκαλόπουλου για μια ενδιαφέρουσα ιδέα, η οποία, ωστόσο, δεν καρποφόρησε. Απέμειναν όμως φωτογραφίες…[ΤΒJ]

Ένας στίχος του Μανόλη Αναγνωστάκη και δύο φωτογραφίες - από το αρχείο του Γιώργου Ζεβελάκη.