Σύνδεση συνδρομητών

Τεύχος 137

Εμφάνιση άρθρων Books' Journal βάσει ετικέτας

Ιβάν Μπούνιν, Αυτοβιογραφικές Σημειώσεις, μετάφραση από τα ρωσικά: Ευγενία Κριτσέφσκαγια, επίμετρο: Κονσταντίν Παουστόφσκι, Οροπέδιο, Αθήνα 2021, 210 σελ.

Ιβάν Μπούνιν, Μέρες Καταραμένες, Μόσχα 1918 - Οδησσός 1919, μετάφραση από τα ρωσικά: Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2018, 248 σελ. 

Συνεχίζουμε να παρουσιάζουμε αποσπάσματα ημερολογίων λογοτεχνών που έγραψαν και δημοσίευσαν τις εμπειρίες της διαφυγής τους από τη Ρωσία μετά την επικράτηση των μπολσεβίκων. Σήμερα, ο Ιβάν Μπούνιν.

19 Φεβρουαρίου 2023

Η μοναδικότητα του Θουκυδίδη

Κωνσταντίνος Μπαλατσός

W. Robert Connor, Θουκυδίδης, μετάφραση από τα αγγλικά: Παναγιώτα Δαούτη, επιστημονική επιμέλεια: Γιάννης Ζ. Τζιφόπουλος, Gutenberg, Αθήνα 2022, 429 σελ.

Πολύ συχνά υποστηρίζεται ότι ο Θουκυδίδης είναι ένας συγγραφέας αδιάφορος για την καταστρεπτική δίνη του πολέμου, τις συμφορές και τη γενικότερη αποθηρίωση του ανθρώπου. Αυτή η αντίληψη για τον αρχαίο ιστορικό πόρρω απέχει από την πραγματικότητα. Ο καθηγητής Connor τονίζει ότι ο Πελοποννησιακός Πόλεμος αποτέλεσε για τον Θουκυδίδη τη μεγαλύτερη κίνηση της μέχρι τότε ιστορίας, όχι λόγω του πολυπληθούς στρατιωτικού δυναμικού που κινητοποιήθηκε, μήτε για τον μεγάλο αριθμό στρατιωτικών επιχειρήσεων, αλλά επειδή γιγάντωσε την ανθρώπινη δυστυχία, φοβούμενος ότι τούτη θα επανέρχεται στις ανθρώπινες κοινωνίες όσο οι άνθρωποι δεν ασκούν έλεγχο επί των ψυχορμητών τους. Τι νέο κομίζει ο W. Robert Connor στην ανάγνωση του Θουκυδίδη; (τεύχος 137)

18 Φεβρουαρίου 2023

Παραλειπόμενα από τη Δίκη των «Έξι»

Θανάσης Διαμαντόπουλος

Με την ευκαιρία του εθνικού αναστοχασμού και της κριτικής θεώρησης του πρόσφατου παρελθόντος της χώρας μας, την οποία προσφέρει η συμπλήρωση εκατονταετίας από το ανείπωτο δικαστικό δράμα του 1922, είχα επανειλημμένα την ευκαιρία, με αρθρογραφία, συνεντεύξεις και διαλέξεις, να εστιάσω στο εκ πρώτης όψεως αδιανόητο: πώς, εκπρόσωποι της ελληνικής πολιτείας –έστω με εξουσία εγκαθιδρυμένη «επαναστατικώ δικαίω»-, οι οποίοι εξέφραζαν και τμήμα της κοινής γνώμης, έφτασαν να κατηγορήσουν τον εθνικό αρχιστράτηγο και αιρετούς πολιτικούς άνδρες, διαχειρισθέντες τις κυβερνητικές ευθύνες μέσα σε μια τρομακτική συγκυρία, ότι «εκουσίως και εκ προθέσεως υποστήριξαν την εισβολήν ξένων στρατευμάτων, ήτοι  του τουρκικού εθνικιστικού στρατού, εις την επικράτειαν του Βασιλείου»; Με αποτέλεσμα οι εκλεκτοί της λαϊκή ψήφου να τελειώσουν τις ημέρες τους από χέρια ελληνικά. Ως «προδότες» της πατρίδας… (Όπως και ο ιδιόρρυθμος ασφαλώς, ακραία πειθαρχιομανής και τυπολάτρης στρατηγός, την εμπιστοσύνη ωστόσο προς το πρόσωπο και τη στρατιωτική επάρκεια του οποίου είχαν έμπρακτα διακηρύξει τόσο οι βενιζελικές όσο και οι αντιβενιζελικές κυβερνήσεις, ενώ την απαράμιλλη γενναιότητά του επρόκειτο αργότερα να αποδεχτεί και να εκθειάσει ο κατεξοχήν διώκτης του, Θεόδωρος Πάγκαλος…).

04 Φεβρουαρίου 2023

Ο κανόνας και η παράβαση

Εμμανουέλα Κάντζια

Ιωάννα Πετροπούλου, Έλλη Παπαδημητρίου: μια γυναίκα του 20ού αιώνα. Ο κανόνας και η παράβαση, Ερμής, Αθήνα 2022, 488 σελ.

Η ματιά στην Ελλάδα της Έλλης Παπαδημητρίου ήταν η ματιά μιας εκπατρισμένης Μικρασιάτισσας με δυτική παιδεία, αλλά με το βλέμμα στραμμένο στην Ανατολή∙ μιας «φεμινίστριας υπεράνω φεμινισμού»∙ μιας αριστερής διανοούμενης που συνεργάστηκε με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο· και μιας εύπορης αστής με επιστημονική κατάρτιση που γύρισε την Ελλάδα διαμένοντας σε προσφυγικούς καταυλισμούς και φωτογραφίζοντας «τσελιγκάδες, υλοτόμους,  Αλβανούς μαστόρους, Γκέκηδες και Τόσκηδες». Για ποιον λόγο η Ιωάννα Πετροπούλου εργαζόταν είκοσι χρόνια για την αυτοβιογραφία της Έλλης Παπαδημητρίου;

04 Φεβρουαρίου 2023

Σωτήρης Ριζάς, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Καστανιώτη, νέα έκδοση Αθήνα 2022, 359 σελ.

Ο Εθνικός Διχασμός όρισε σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα επεισόδια ήταν πολλά, και μερικά από τα κρισιμότερα ήταν η σύγκρουση Βενιζέλου και Κωνσταντίνου, οι εκλογές του 1920, η πολιτική των αντιβενιζελικών μετά την ήττα του Βενιζέλου σε κείνες τις εκλογές, η κλιμάκωση και τελικά η ήττα και η Καταστροφή. Τεύχος 137

31 Ιανουαρίου 2023

Σωτήρης Ριζάς, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Καστανιώτη, νέα έκδοση Αθήνα 2022, 359 σελ.

Το βιβλίο του ιστορικού Σωτήρη Ριζά εκκινεί από την ιδεολογία της Μεγάλης Ελλάδος και δίνει έμφαση στον ειδικό ρόλο που έπαιξε η διεκδίκηση της Μικράς Ασίας, στη στροφή από τον αναθεωρητισμό της Μεγάλης Ιδέας στον αντιαναθεωρητισμό. Ο συγγραφέας τοποθετεί τα αίτια της Καταστροφής όχι στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, αλλά στην αδυναμία αξιολόγησης της διεθνούς πολιτικής λόγω του Εθνικού Διχασμού. Πρόκειται για μια θέση που, χωρίς να αλλάζει το ισοζύγιο των ευθυνών, μεταφέρει το κέντρο βάρους από το εσωτερικό στο εξωτερικό μέτωπο δείχνοντας πώς ο Διχασμός εμπόδιζε τη σωστή λήψη απόφασης γιατί θόλωνε την αποτίμηση της διεθνούς πολιτικής.

25 Ιανουαρίου 2023

Η ελληνική εμπλοκή στη Μικρά Ασία συνιστούσε το τελευταίο και σημαντικότερο κεφάλαιο της προσπάθειας για την πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αρχιτέκτονας του εγχειρήματος από την ελληνική πλευρά, εκτιμούσε την αυξημένη γεωπολιτική και οικονομική σημασία ενός ελληνικού κράτους που θα εκτεινόταν και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Η επέκταση της Ελλάδας προς τη Μικρά Ασία εντασσόταν όμως σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που συγκροτούσε η τελική φάση του Ανατολικού ζητήματος, το οποίο αφορούσε ήδη από το τέλος των Ναπολεοντείων πολέμων, το 1815, τη διαδοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η έξοδος των Νεότουρκων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων είχε συντελέσει στην οριστική εγκατάλειψη εκ μέρους της Βρετανίας του δόγματος της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Μέση Ανατολή ήταν πλέον μια περιοχή προς διεκδίκηση για τη μεταπολεμική εποχή. Ο βρετανικός παράγων είχε ανάγκη από νέο εταίρο στην πύλη της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής και η Ελλάδα, ένα δυναμικό και ανερχόμενο χριστιανικό κράτος, έδειχνε να είναι ο ιδεώδης σύμμαχος για το Λονδίνο. Αυτή ήταν η αντίληψη του Λλόυντ Τζωρτζ και των Φιλελευθέρων αν και όχι άλλων σημαντικών παραγόντων, όπως οι Συντηρητικοί ή το στρατιωτικό κατεστημένο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, που θεωρούσαν ασφαλέστερη από πολιτική και στρατηγική άποψη τη συνεργασία με μια νέα Τουρκία.

23 Ιανουαρίου 2023

Ρεπορτάζ ενός ρεσιτάλ από τον Τόμας Μαν

23 Ιανουαρίου 2023

Ο Ντε Γκωλ και ο μύθος του γκωλισμού  

Τριαντάφυλλος Καρατράντος

Michel Winock, Charles De Gaulle. Ένας επαναστάτης στοιχειωμένος από την ιστορία, μετάφραση από τα γαλλικά: Σάντρα Βρέττα, Ποταμός, Αθήνα 2022, 163 σελ.

Ο Ντε Γκωλ είναι η πιο σημαντική προσωπικότητα της μεταπολεμικής Ευρώπης. Είναι επίσης εκείνος που έστησε δύο φορές τη Γαλλία στα πόδια της, το 1940, μετά τη γαλλική ήττα από τους Γερμανούς και το 1958, μέσα στη θύελλα του πολέμου της Αλγερίας. Πεποίθησή του πως η εξουσία του ηγέτη δεν θα έπρεπε να εκπορεύεται από τα κόμματα και το Κοινοβούλιο αλλά από την απευθείας εντολή του λαού. Ο Michel Winock γράφει ένα απομυθοποιητικό μεν, αλλά και βαθύ κείμενο για το στρατηγό, που παρουσιάζει συνοπτικά την πολιτική του πορεία, επισημαίνοντας ταυτόχρονα το μεγαλείο αλλά και τα σφάλματα στα οποία υπέπεσε κατά τη διάρκεια του πολιτικού του βίου. [ΤΒJ]

22 Ιανουαρίου 2023

Στην Ελλάδα, το σλόγκαν «Τουρκία όπως Ρωσία» έγινε επίκαιρο καθώς και η γεωπολιτική αναβάθμιση της πρώτης, μαζί με το ερώτημα για το αν θα πορευτεί: σε προσέγγιση με τη Δύση, με αντιδυτικές δυνάμεις ή σε αυτόνομη πορεία εξισορρόπησής τους. Θα εξετάσουμε τη στρατηγική της Τουρκίας σε συνάρτηση με τους στόχους της Δύσης ώστε να εντοπίσουμε σημεία σύγκλισης - απόκλισης που μπορούν να στηρίξουν - να αποκλείσουν στρατηγικές συμπόρευσης, λαμβάνοντας υπόψη και άλλες εμπλεκόμενες δυνάμεις. Με τα συμπεράσματα που θα αποκομίσουμε, θα προσεγγίσουμε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

22 Ιανουαρίου 2023
Σελίδα 1 από 2