Γιώργος Βαρθαλίτης

Γιάννης Ρίτσος, Η σονάτα του σεληνόφωτος, Κέδρος, Αθήνα 1990, 24 σελ. 

Γιάννης Ρίτσος, Το νεκρό σπίτι, Κέδρος, Αθήνα 1980, 40 σελ.

Γιάννης Ρίτσος, Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού, Κέδρος, Αθήνα 1982, 40 σελ.

Η βαθύτερη ιδιοσυγκρασία του Γιάννη Ρίτσου είναι ελεγειακή, αν και όχι βαρύθυμη και απαισιόδοξη αλλά συμφιλιωτική με την απώλεια, με εκείνη τη βαθιά συμφιλίωση που αποπνέουν οι πολυύμνητες αττικές επιτύμβιες στήλες. Ο Ρίτσος δεν εξεγείρεται ενάντια στη δυστυχία. Την ατενίζει κι αυτήν ως ένα κομμάτι του μυστηρίου της ζωής. Άλλωστε, από πολύ νωρίς διδάχθηκε την εγκαρτέρηση.

Το πιο ευδιάκριτο γνώρισμα του Ελύτη, ακόμα και για έναν επιπόλαιο αναγνώστη, είναι ένα ιδιότυπο όραμα του κόσμου, όπου ανατρέπεται η λογική τάξη της πραγματικότητας.  Αυτό που ίσως διαφεύγει στον απροειδοποίητο αναγνώστη είναι  πως ο Ελύτης πατάει με το ένα πόδι στον υπερρεαλισμό και με το άλλο στον Ηράκλειτο, που υποστήριζε πως οι αντιθέσεις είναι όψεις της ίδιας πραγματικότητας, πως «οδός άνω και κάτω μία και αυτή». Πιστεύουμε πως στην ποίηση του Ελύτη απολήγει κι ένα άλλο ρεύμα, αντίρροπο στον υπερρεαλισμό, και πως αυτό είναι ο κυβισμός του Πάμπλο Πικάσο, του οποίου ο Ελύτης πραγματοποιεί την ποιητική εκδοχή.