Η νέα μεγάλη ιδέα που προσφέρει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στους πολίτες είναι η «καθαρή έξοδος» από το μνημόνιο τον Αύγουστο 2018. Η κυβέρνηση έχει αναλάβει αυστηρές δεσμεύσεις όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική ώς το 2022 και έχει συμφωνήσει με τους δανειστές για τη μακρόχρονη διαχείριση ώς το 2060. Στο πλαίσιο αυτό δεν υπάρχει καν η έννοια έξοδος, με στεγνό καθάρισμα ή στο χέρι. Η αυστηρή επιτροπεία είναι αυτό από το οποίο θέλει να απαλλάξει τους Έλληνες, υποτίθεται, ώστε να εφαρμοσθούν οι πολιτικές που εξυπηρετούν τους πολίτες και όχι τους δανειστές! Αν ψάξει να βρει κανείς περίγραμμα έστω αυτών των πολιτικών, δεν θα βρει τίποτε εκτός από κενολογίες για κοινωνικό κράτος –ενώ έχει ήδη αναληφθεί η υποχρέωση μείωσης συντάξεων το 2019– και στήριξη των ασθενεστέρων – ενώ ήδη περικόπτονται επιδόματα και φορολογούνται ώς και οι άνεργοι. Ποιες είναι αυτές οι πολιτικές, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που έχουν ήδη αναληφθεί, τις οποίες δεν αφήνουν οι «κακοί» της τρόικας να εφαρμοσθούν; Κανείς δεν ξέρει. Ο πραγματικός κίνδυνος για τους έλληνες πολίτες είναι η εφαρμογή πολιτικής παροχών επί μερικούς μήνες, ώστε ο Αλέξης Τσίπρας να μπορέσει να πετύχει ένα μη καταστροφικό εκλογικό αποτέλεσμα. Ο κυνισμός που έχει επιδειχθεί επί τρία χρόνια κάνει τα εφιαλτικά σχέδια της «καμένης γης» που στοχεύουν σε μια «δεξιά παρένθεση», με πλήρη αδιαφορία για τις επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία ή ακόμη και τη θέση της χώρας στην Ευρώπη, να φαντάζουν ως το μόνο πολιτικό πλάνο.
H «καθαρή έξοδος» δεν είναι ένα ακόμη παραμύθι που θα ξεχαστεί λίγο καιρό μετά. Απαραίτητη ακόμη και για επικοινωνιακό χειρισμό της καθαρής εξόδου –στην περίπτωση που συναινέσουν οι δανειστές– είναι η απόκτηση πρόσβασης στις αγορές χρέους. Η έκταση της πρόσβασης είναι αβέβαιη, πάντως έχει σημαντικό κόστος. Οι προκαταρκτικές κινήσεις (Ιούλιος, Δεκέμβριος) έχουν αποκλιμακώσει τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων στα επίπεδα του 2006. Τα spreads όμως που καθορίζουν την επίδοση της οικονομίας μας σε σχέση με την Ευρωζώνη είναι υπερπενταπλάσια του 2006. Το κόστος αυτής της βελτίωσης είναι κάθε άλλο παρά αμελητέο – αυξήθηκε το χρέος χωρίς να εισρεύσει φρέσκο χρήμα, αυξήθηκε το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους. Μόνο η κατάθεση σχεδίων πολιτικής που να αντισταθμίζουν άμεσα τα νέα βάρη μπορεί να δικαιώσει αυτή τη διαχείριση. Είπαμε, πολιτικές δεν φαίνονται πουθενά. Εκτός από το κόστος –μόνο με μέτρα αντισταθμίζεται–, έχουμε και το κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Ο Αλέξης Τσίπρας υποτίθεται πως είπε στον Μάριο Ντράγκι «να λείπει το βύσσινο» όταν ο τελευταίος δήλωσε έτοιμος για συζήτηση γύρω από κάποιο νέο Πρόγραμμα Στήριξης. Δεν γνωρίζουμε εάν ο έλληνας πρωθυπουργός καταλάβαινε πως εκείνη τη στιγμή έλεγε «να λείπει το βύσσινο» τόσο στη φτηνή ρευστότητα προς τις τράπεζες όσο και στην επιλεξιμότητα ελληνικών χρεογράφων στο πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης. Στην περίπτωση που η Ελλάδα βρεθεί χωρίς τη «δανεική φερεγγυότητα» των προγραμμάτων στήριξης, η ΕΚΤ δεν μπορεί να δεχθεί ως ενέχυρο ελληνικά «χαρτιά». Οι τράπεζες θα στραφούν αναγκαστικά σε ακριβότερο δανεισμό –δεν θα μπορούν να ασκήσουν τραπεζική για μερικά χρόνια ακόμη– και οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων μπορεί να πέσουν κι άλλο, θα είναι όμως μακράν υψηλότερες από κάθε άλλη χώρα της Ευρωζώνης.
Η αντιπολίτευση έχει εγκλωβιστεί στο προφανές: η έξοδος δεν μπορεί να είναι καθαρή. Οπότε καταγγέλλει και περιμένει να περάσει ο καιρός μέχρι τις εκλογές – όποτε γίνουν αυτές. Η θεωρία του ώριμου φρούτου είναι βολική – μέχρις ότου αποδειχθεί πως το φρούτο στην πραγματικότητα έχει σαπίσει. Οι πολιτικές που ακολουθούνται για να επιτευχθεί η «καθαρή έξοδος» εγγυώνται για την επόμενη ημέρα των μνημονίων αναιμική μόνον ανάπτυξη, παράταση της λιτότητας, καθήλωση της οικονομίας. Για μια Δεξιά παλαιάς κοπής μπορεί να είναι αδιάφορο – ενδιαφέρει περισσότερο η επίθεση στο κράτος. Για όποιον όμως, συντηρητικό, φιλελεύθερο, κεντρώο, σοσιαλδημοκράτη, σοσιαλιστή, αριστερό ενδιαφέρεται για τις επόμενες γενιές και για το μέλλον της χώρας, η αντιπαράθεση στις πολιτικές που εφαρμόζονται είναι πατριωτικό καθήκον. Η διεκδίκηση παρέμβασης, με όποιον τρόπο αυτή μπορεί να γίνει, στις διαδικασίες που θα τρέχουν μέχρι το καλοκαίρι, είναι δημοκρατική και εθνική υποχρέωση.
