.
Να λοιπόν που άνοιξε και το ζήτημα των τραπεζών. Μέχρι να κλείσει –αν έκλεισε, και όπως έκλεισε– η αξιολόγηση, σε αγαστή σύμπνοια, κυβέρνηση και τραπεζίτες μιλούσαν για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Για το ποιος είναι πιο φιλολαϊκός, πόσο δεν θέλουν οι τράπεζες τους πλειστηριασμούς και άλλα σχετικά.
Και ξαφνικά, αλλάξαμε πίστα. Από το βουνό των 110 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων, προκύπτει πως το πρόβλημα των πραγματικών στεγαστικών πρώτης κατοικίας που έχουν «κοκκινήσει» είναι λιγότερο από 4 δισ. ευρώ. Το πραγματικό και επείγον πρόβλημα είναι τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια – πλέον πάνω από 65 δισ. ευρώ πια. Ολόκληροι κλάδοι είναι πρακτικώς καταδικασμένοι, το 70% των επιχειρηματιών σ’ αυτούς είναι με τη θηλιά στο λαιμό. Η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας, που βλέπει κενό χορηγήσεων 34,5 δισ. ευρώ και σπρώχνει προς άμεσες κινήσεις αναφορικά με τα κόκκινα δάνεια, φαντάζει τρομοκρατική – και η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο τρομοκρατική αν σκεφτεί κανείς ότι το χειρισμό του θέματος έχει αναλάβει ο Γιώργος Σταθάκης.
Στο μεταξύ, πολλοί κάνουν πλέον λόγο για τον «αφελληνισμό» των τραπεζών. Ο νέος μύθος λέει ότι η ανακεφαλαιοποίηση του περασμένου Νοεμβρίου οδηγεί τα «κοράκια των αγορών», σε συμπαιγνία με τους (κακούς) επόπτες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και κάποιους ιθαγενείς καιροσκόπους να διεκδικήσουν τη διοίκηση των τραπεζών και να βάλουν χέρι στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας μέσω της διαχείρισης των κόκκινων δανείων. Ποιοι τα λένε αυτά; Η Τράπεζα Πειραιώς, της οποίας ο επί 25ετία πρόεδρος αναγκάσθηκε σε αποχώρηση, η Εθνική, της οποίας η πρόεδρος σύντομα θα αποτελεί παρελθόν – με τα σημερινά δεδομένα. Μαζί και μεγάλοι επιχειρηματίες της χώρας, όλοι (ή σχεδόν όλοι) υπερδανεισμένοι από τις τράπεζες, εκπρόσωποι των οποίων συμμετείχαν στα διοικητικά συμβούλιά τους. Εντυπωσιακό, από κάθε άποψη! Η «εθνική αστική τάξη» αρνείται να συνδράμει τη σωτηρία των τραπεζών, αρνείται να πάρει το στοίχημα της ανάκαμψης, φαντάζεται πως μπορεί να μεταχειρισθεί από το παρασκήνιο τα κορόιδα ξένους επενδυτές και να απολαμβάνει προνομιακή σχέση με το τραπεζικό σύστημα. Ένα χρόνο πριν, η «εθνική αστική τάξη» της Ιταλίας βγήκε μπροστά, έβαλε λεφτά και κύρος για να σώσει την παρτίδα, μαζί με την κυβέρνησή της. Ούνα φάτσα, ούνα ράτσα; Καμία σχέση. Και στο μεταξύ, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος γράφει επιστολές στους «θεσμούς» για τον επικείμενο «αφελληνισμό». Αν κατανοεί τι συμβαίνει, ποιον άραγε κοροϊδεύει; Δικοί του είναι οι νόμοι, αυτός τους εισηγήθηκε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο. Ή δεν καταλάβαινε τι έκανε ή αποδέχθηκε απαιτήσεις των δανειστών με σκοπό να μην εφαρμόσει τίποτε.
Τι συμβαίνει λοιπόν σήμερα με τις ελληνικές τράπεζες; Απλώς, δεν κάνουν τραπεζική! Μια τράπεζα τραβάει καταθέσεις, με την ισχύ που παρέχει η καταθετική βάση δανείζεται με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους (διατραπεζική αγορά, κεντρική τράπεζα) και δίνει δάνεια. Η κερδοφορία των τραπεζών είναι η διαφορά εσόδων από χορηγήσεις και κόστος δανεισμού/καταθέσεων – γι’ αυτό υπάρχουν οι τράπεζες, από την οπτική των τραπεζιτών και μετόχων. Οι ελληνικές τράπεζες είναι προφανές πως κάθε άλλο παρά είναι σε θέση να ασκήσουν τραπεζική. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μια όπως όπως διαχείριση των κόκκινων δανείων –κυρίως για να ικανοποιούνται οι κανονιστικές απαιτήσεις του ευρωσυστήματος– και ένα πανεθνικό PayPal. Ακόμη και για την καλημέρα, ο καταναλωτής χρεώνεται προμήθεια! Η λεγόμενη «οργανική ανάπτυξη» των τραπεζών βασίζεται στις προμήθειες από κάθε συναλλαγή, όχι από την άσκηση τραπεζικής. Η άλλη δραστηριότητα, της διαχείρισης των κόκκινων δανείων, είναι επιρρεπής σε παρεμβάσεις. Δεν συζητάμε για τα εκατό χιλιάρικα του άνεργου στο Αιγάλεω, αλλά για τα δεκάδες ή εκατοντάδες εκατομμύρια των επιχειρηματικών δανείων επιφανών παραγόντων της «εθνικής αστικής τάξης» – η οποία έχει δείξει πως ούτε εθνική είναι, ούτε αστική, ούτε καν τάξη.
Οι «θεσμοί» (πρώην τρόικα) έχουν διαπιστώσει ως βασικό πρόβλημα τη διασύνδεση τραπεζών-επιχειρηματιών-πολιτικού συστήματος, και αυτήν ακριβώς τη διασύνδεση επιχειρούν να σπάσουν. Η ελληνική κυβέρνηση υποδύθηκε ότι το αποδέχθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, κλείνοντας το μάτι τόσο στους τραπεζίτες όσο και στους επιχειρηματίες. Σήμερα, αντιπαλεύει τις πολιτικές της, μαζί με κάποιους από τους τραπεζίτες και κάποιους από τους επιχειρηματίες. Το πουλόβερ όμως άρχισε να ξηλώνεται από την Τράπεζα Πειραιώς. Όπως συμβαίνει πάντα, οι ηγέτες (αναμφίβολα ο κ. Σάλλας υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία) έχουν λαμπρά και μελανά σημεία στην πορεία τους. Δεν πρέπει να διαφεύγει, επίσης, ότι από την εξαγορά της, το 1991, και τις μεγάλες επεκτατικές πρωτοβουλίες, ήταν μια ιδιότυπη «συνεταιριστική» τράπεζα, η οποία παρείχε και έδινε υποστήριξη σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους – αμφότερες οι πλευρές κέρδιζαν επί πάνω από είκοσι χρόνια. Τον Νοέμβριο –χάρις και στην παράλογη κυβερνητική πολιτική– βρέθηκε χωρίς τη στήριξη των «συνεταιριστών», με το δυσμενέστερο χαρτοφυλάκιο δανείων. «Κοράκια των αγορών» έσπευσαν να συμπληρώσουν το κενό. Είναι προφανές πως κανείς δεν πρόκειται να αφήσει την επιχειρηματική κοινότητα να προσποριστεί οφέλη από την ενδεχόμενη απογείωση της οικονομίας (αμήν και πότε!), χωρίς συμμετοχή στους κινδύνους – κι από πάνω να ελέγχει τη διαχείριση των κόκκινων δανείων.
Άρα, για να έχει έννοια η λέξη «αφελληνισμός» πρέπει να υπάρχει τραπεζικό αντικείμενο – όχι η λειτουργία του PayPalκαι η σκόνη στις ντουλάπες με τους σκελετούς. Οι πολίτες, πλην ελαχίστων, ουδέν ενδιαφέρον έχουν για την ιθαγένεια τραπεζικού συστήματος που δεν κινεί την οικονομία. Ο «αφελληνισμός» βολεύει μεν επικοινωνιακά, αλλ’ όχι βέβαια τους πολίτες. Οι οποίοι, ειλικρινά, μόνη τους έγνοια το καλοκαίρι θα έχουν την τύχη της «εθνικής αστικής τάξης».
