Κόμματα

Οι αρχαίοι Αθηναίοι, που επινόησαν τη δημοκρατία, επέλεγαν μεγάλο αριθμό κρατικών αξιωματούχων με τυχαία κλήρωση μεταξύ ενός συνόλου υποψηφίων που πληρούσαν συγκεκριμένα κριτήρια. Τι θα γινόταν εάν αντιγράφαμε τους αρχαίους Αθηναίους για να επιλέξουμε δημάρχους, περιφερειάρχες, βουλευτές, ανώτατους δικαστές, ακόμη και πρωθυπουργούς; Πόσο δημοκρατική θα ήταν μια δημοκρατία οι κυβερνλησεις της οποίας θα ορίζονταν με κλήρωση;

Αυτό που ενδεχομένως να έχει ανάγκη ο τόπος να είναι ένας νέος «βενιζελισμός» -αναγκαστικά, δυστυχώς, χωρίς Ελευθέριο Βενιζέλο-, δηλαδή μια νέα παράταξη που, στο οικονομικό πεδίο, θα είναι πραγματικά φιλελεύθερη, ενώ, στο κοινωνικό πεδίο, θα ’ναι αποτελεσματική υποστηρίκτρια της ποιοτικής εμβάθυνσης της δημοκρατίας, του κοινωνικού κράτους και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. 

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Δυο βήματα μπρος ένα πίσω. 8+1 πολυτάραχες δεκαετίες, Μεταίχμιο, Αθήνα 2020, 560 σελ.

Οι μαρτυρίες για μια ιστορική περίοδο μπορεί να είναι δηλωτικές της εποχής ή, έμμεσα, του συγγραφέα τους∙ να παρουσιάζουν δηλαδή ιστορικό ή ψυχογραφικό ενδιαφέρον. Μπορεί όμως να είναι και καλά βιβλία. Το Δυο βήματα μπρος ένα πίσω του Νίκου Αλιβιζάτου είναι ένα πολύ καλό βιβλίο, και καλογραμμένο και καλωσυνάτο. Καλογραμμένο: υπάρχουν πολλά σημεία που διάβασα περισσότερες φορές παρασυρμένος από τη ροή και την ένταση του κειμένου. Καλωσυνάτο: για να παραφράσω τον Γκράμσι, συνταιριάζει την αισιοδοξία της βούλησης με την αισιοδοξία της γνώσης.