Εισβολή στην Ουκρανία

Υπάρχει έντονη δημόσια συζήτηση για το πότε και πώς θα σταματήσει η ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας. Ορισμένοι μη oυκρανοί παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένων αρκετών στη Δύση, υποστηρίζουν την πιθανότητα ενός επικείμενου διαπραγματεύσιμου τερματισμού των συγκρούσεων μέσω κατάπαυσης του πυρός ή ειρηνευτικής συμφωνίας. Τέτοιες προτάσεις είτε υποθέτουν σιωπηρά είτε προτείνουν ρητά εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία, δηλαδή την αναβολή ή τη μερική μόνο αναστροφή των προσαρτήσεων των ουκρανικών εδαφών από τη Ρωσία. Σε μια πιο προσεκτική εξέταση, ωστόσο, τα σχέδια αυτά κρίνονται ως ανεφάρμοστα. Είτε αγνοούν είτε υποβαθμίζουν σημαντικά εγγενή πολιτικά εμπόδια για την υλοποίηση μιας ρωσο-ουκρανικής εκεχειρίας που θα βασίζεται σε εδαφικό συμβιβασμό, δηλαδή μιας συμφωνίας του τύπου «γη για ειρήνη». Επιπλέον, η χερσόνησος της Κριμαίας θεωρείται, συχνά λανθασμένα, ότι χάθηκε οριστικά για την Ουκρανία και ότι ανήκει πλέον στη Ρωσία. Τέτοιες εκτιμήσεις είτε υποτιμούν είτε αποσιωπούν σκόπιμα τη διασύνδεση των ρωσικών προσαρτήσεων του 2014 και του 2022. Εκπρόσωποι και σχολιαστές που ενδιαφέρονται για την Ουκρανία πρέπει να αντιμετωπίσουν τις απλουστευτικές απεικονίσεις και λύσεις του περίπλοκου εδαφικού ζητήματος της αντιπαράθεσης του Κιέβου με τη Μόσχα. Τα σημαντικά πολιτικά εμπόδια για μια βιώσιμη ρωσοουκρανική συμφωνία πρέπει να γίνουν περισσότερο γνωστά στις ελίτ και στο ευρύ κοινό εκτός Ανατολικής Ευρώπης. Η στενή σχέση μεταξύ της τυχοδιωκτικής επιχείρησης της Ρωσίας στην Κριμαία πριν από εννέα χρόνια και της δεύτερης προσάρτησης του 2022 πρέπει να γίνει καλύτερα κατανοητή από τους πολιτικούς, τους δημοσιογράφους, τους διπλωμάτες και όσους παρακολουθούν τις σχετικές εξελίξεις.

Πήγα για πρώτη φορά στην Ουκρανία τον Μάρτιο του 2003 προκειμένου να επισκεφθώ την ιδιαίτερη πατρίδα της μητέρας μου, την πόλη της Buczacz (Μπούτζαζ), τώρα γνωστή ως Buchach (Μπούτσα), και να ξεκινήσω προκαταρκτική έρευνα στα αρχεία του Lviv (Λβιβ) πάνω στην ιστορία των διεθνοτικών σχέσεων σε αυτή την πόλη και τη μαζική εξόντωση του εβραϊκού της πληθυσμού κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ήταν ένα μελαγχολικό ταξίδι. Ο καιρός ήταν τυπικός αυτής της εποχής του χρόνου – λάσπη, χιόνι, πάγος. Το μεγαλύτερο διάστημα ήμουν κρυωμένος. Η παμπάλαια τηλεόραση στο στενό διαμέρισμα όπου ζούσα στο Λβιβ μετέδιδε τα ρωσικά δελτία ειδήσεων για την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ. Τα βιβλιοπωλεία ήταν ήδη γεμάτα από βιβλία και μπροσούρες που εξυμνούσαν τον Στεπάν Μπαντέρα, τον πρώην επικεφαλής της ριζοσπαστικής πτέρυγας της Οργάνωσης των Ουκρανών Εθνικιστών (Organization of Ukrainian Nationalists-OUN), η οποία στη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 είχε αφιερωθεί στην αποστολή της δημιουργίας μιας Ουκρανίας πλήρως απαλλαγμένης από Πολωνούς και Εβραίους, και εργαζόταν από κοινού με –αλλά επίσης, και ανεξάρτητα από τους– Γερμανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου ώστε να κάνει αυτό το όνειρο πραγματικότητα μέσω γενοκτονίας και εθνοκάθαρσης, προσπαθώντας και τελικά αποτυγχάνοντας να σταματήσει αυτό που θεωρούσε ως ανακατάληψη της Ουκρανίας από τους Σοβιετικούς. Εκκλησίες που οι Σοβιετικοί είχαν εξαναγκάσει να μεταστραφούν στη Ρωσική Ορθοδοξία, τώρα επέστρεφαν στην Ελληνοκαθολική [Ουνία, σημείωση του μεταφραστή], η οποία σε αυτή την περιοχή της πρώην Ανατολικής Γαλικίας ήταν ταυτισμένη με τον ουκρανικό εθνικισμό.