Η CERD υιοθέτησε συστάσεις για την αναγνώριση όλων των μειονοτήτων στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανόμενων και των εκτός Θράκης Μουσουλμάνων με βάση τον εθνοτικό αυτοπροσδιορισμό τους, θέμα που αποτελεί εθνικό ταμπού σε ό,τι αφορά τους Μακεδόνες και τους Τούρκους τόσο στη Θράκη όσο και στη Ρόδο και στην Κω, τα δικαιώματα των οποίων έφερε για πρώτη φορά στον ΟΗΕ ο γράφων.
Μεγάλη ικανοποίηση προκάλεσε επίσης η διαπίστωση της CERD πως η τροποποίηση του αντιρατσιστικού νόμου το 2014 αποποινικοποίησε το ρατσιστικό λόγο και η συνεπακόλουθη σύσταση να τροποποιηθεί ο αντιρατσιστικός νόμος ώστε να επανέλθει η ποινικοποίηση του ρατσιστικού λόγου. Ανάλογη διαπίστωση έκανε το Νοέμβριο 2015 και η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Και τις δύο φορές, η Ελλάδα αλλά και η Εθνική Επιτροπή δια τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ - άρα και οι ΜΚΟ που περιλαμβάνονται σε αυτήν) διαβεβαίωναν πως ο νέος αντιρατσιστικός νόμος είναι καλύτερος από τον προηγούμενο και δεν είχαν κανένα πρόβλημα με την αποποινικοποίηση του ρατσιστικού λόγου, την οποία τεκμηριωμένα και όπως φάνηκε πειστικά παρουσίασε και στις δύο Επιτροπές ο γράφων.
Πολύ σημαντικό είναι πως η CERD επέμεινε στην προηγούμενη σύστασή της του 2009 για την ανάγκη διάλυσης ρατσιστικών οργανώσεων κατονομάζοντας αυτή τη φορά τη Χρυσή Αυγή, παρά τη ρητή αντίθεση σε τέτοια ενέργεια από την Ελλάδα και -σιωπηlά- από την ΕΕΔΑ: και πάλι μόνο οι οργανώσεις που εκπροσωπούσε ο γράφων υποστήριξαν τη θέση αυτή με βάση τη συμβατική δέσμευση της Ελλάδας.
Επιτυχία είναι τέλος πως η CERD ανταποκρίθηκε στην έκκληση δεκάδων διεθνών οργανώσεων για την ανάγκη αποποινικοποίησης της βλασφημίας, με την Ελλάδα να μην παίρνει θέση κατά την εξέταση και την ΕΕΔΑ να μην έχει καμιάν αναφορά ούτε στο θέμα αυτό.
Η CERD έκανε επίσης διεξοδικές συστάσεις για τους Ρομά, τους μετανάστες και πρόσφυγες, τις επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας στα ανθρώπινα δικαιώματα, την απουσία στατιστικών στοιχείων, την ανάγκη αποτελεσματικής συμβολής των ΜΚΟ και μάλιστα των εξειδικευμένων στην καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων στη σύνταξη των επόμενων εκθέσεων, την ανάγκη κύρωσης από την Ελλάδα διεθνών συμβάσεων και αποδοχής ατομικών προσφυγών στη CERD, καθώς και την ανάγκη συμμετοχής της Ελλάδας στις παγκόσμιες εκδηλώσεις για τη Δεκαετία Ανθρώπων Αφρικανικής Καταγωγής.
Επιτροπή για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων
Καταληκτικές παρατηρήσεις επί της εικοστής ως εικοστής δεύτερης περιοδικής έκθεσης της Ελλάδας[1]
[μετάφραση στα ελληνικά από Μάγια Φουριώτη και Βασίλη Τσαρνά σε επιμέλεια Παναγιώτη Δημητρά από το αγγλικό πρωτότυπο[2]]
26 Αυγούστου 2016
1. Η Επιτροπή εξέτασε τις συνδυασμένες (εικοστή ως εικοστή δεύτερη - CERD/C/GRC/20-22) περιοδικές εκθέσεις της Ελλάδας, που υποβλήθηκαν σε ένα έγγραφο, στη 2452η και 2453η συνεδρίαση της (CERD/C/SR. 2452, CERD/C/SR. 53), που πραγματοποιήθηκε στις 3 και 4 Αυγούστου 2016. Στη 2472η και 2473η συνεδρίαση της, που πραγματοποιήθηκαν στις 17 και 18 Αυγούστου 2016, ενέκρινε τις ακόλουθες καταληκτικές παρατηρήσεις.
Α. Εισαγωγή
2. Η Επιτροπή χαιρετίζει την υποβολή των συνδυασμένων περιοδικών εκθέσεων του Συμβαλλόμενου Κράτους, η οποία περιλαμβάνει απαντήσεις στις ανησυχίες που εκφράστηκαν από την Επιτροπή σε προηγούμενες καταληκτικές παρατηρήσεις της. Η Επιτροπή εκτιμά, επίσης, το ανοιχτό και εποικοδομητικό διάλογο με την αντιπροσωπεία του Συμβαλλόμενου Κράτους.
Β. Θετικές πλευρές
3. Η Επιτροπή χαιρετίζει τα ακόλουθα νομοθετικά και πολιτικά μέτρα που υιοθετήθηκαν από το Συμβαλλόμενο Κράτος:
(α) Την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα το 2014 με την εισαγωγή του άρθρου 81Α που αυξάνει τις ποινών που μπορούν να επιβληθούν για τα, υποκινούμενα από μίσος, αδικήματα και με τη νομοθετική αναγνώριση της προστασίας των θυμάτων και των μαρτύρων των ρατσιστικών εγκλημάτων·
(β) Την υιοθέτηση του Νόμου αρ 4198/2013 για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και την προστασία των θυμάτων της και άλλες διατάξεις·
(γ) Την ίδρυση του Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας σύμφωνα με το Νόμο αρ 4356/2015·
(δ) Την ενισχυμένη σχέση με το Δίκτυο Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας, που είναι ένα δίκτυο ομπρέλα αποτελούμενο μεταξύ άλλων από ΜΚΟ, που καταγράφει περιστατικά ρατσιστικής βίας·
(ε) Την υιοθέτηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά, 2012-2020·
(στ) Την υιοθέτηση και εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, 2014-2016·
(ζ) Το διορισμό Ειδικών Εισαγγελέων για τη διερεύνηση ρατσιστικών εγκλημάτων και τη δημιουργία ειδικών αστυνομικών μονάδων για να βοηθήσουν τα θύματα της ρατσιστικής βίας και άλλων ξενοφοβικών εγκλημάτων.
4. Η Επιτροπή χαιρετίζει επίσης την προσχώρηση ή την επικύρωση από το Συμβαλλόμενο Κράτος των ακόλουθων διεθνών κειμένων για τα ανθρώπινα δικαιώματα:
(α) Τη Διεθνής Σύμβαση για την Προστασία Όλων των Ατόμων από Εξαναγκαστική Εξαφάνιση το 2015·
(β) Τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και το Προαιρετικό της Πρωτόκολλο το 2012·
(γ) Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας, το 2014.
5. Η Επιτροπή εκτιμά τις προσπάθειες που καταβάλλονται από το Συμβαλλόμενο Κράτος να υποδεχθεί και να φιλοξενήσει ένα μεγάλο αριθμό μεταναστών, αιτούντων άσυλο και προσφύγων, και έχει επίγνωση των μεγάλων προκλήσεων που αντιμετωπίζει το Συμβαλλόμενο Κράτος σχετικά με το θέμα αυτό.
Γ. Ανησυχίες και συστάσεις
Μέτρα λιτότητας
6. Η Επιτροπή ανησυχεί ότι τα μέτρα λιτότητας που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στο Συμβαλλόμενο Κράτος είχαν δυσανάλογο αντίκτυπο στις μειονοτικές ομάδες, όπως Ρομά, μετανάστες, πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Η Επιτροπή ανησυχεί επίσης για τη μείωση του προϋπολογισμού των δημόσιων θεσμών που εργάζονται για την καταπολέμηση των φυλετικών διακρίσεων, όπως η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο Συνήγορος του Πολίτη και η Επιθεώρηση Εργασίας (άρθρα 1, 2 και 5).
7. Η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να διασφαλίσει, παρά την οικονομική ύφεση, ότι τα μέτρα λιτότητας δεν οδηγούν σε φυλετικές διακρίσεις και ανισότητα. Η Επιτροπή συνιστά επίσης στο Συμβαλλόμενο Κράτος να πραγματοποιεί εκτιμήσεις των επιπτώσεων πριν από την υιοθέτηση τέτοιων μέτρων λιτότητας για να εξασφαλίζεται ότι δεν εισάγονται διακρίσεις σε βάρος ομάδων ευάλωτων σε φυλετικές διακρίσεις. Η Επιτροπή συνιστά, επίσης, στο Συμβαλλόμενο Κράτος να εγγυηθεί ότι οι περικοπές του προϋπολογισμού για τους θεσμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν έχουν ασφυκτικό αποτέλεσμα στις δραστηριότητές τους να ελέγχουν αποτελεσματικά το προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδιαίτερα των φυλετικών διακρίσεων.
Στατιστικά στοιχεία
8. Η Επιτροπή ανησυχεί για την έλλειψη στατιστικών στοιχείων σχετικά με την απόλαυση των δικαιωμάτων της Σύμβασης από όλες τις εθνοτικές ομάδες και τις θρησκευτικές μειονότητες στο Συμβαλλόμενο Κράτος (αρθ. 1).
9. Υπενθυμίζοντας τη γενική της σύσταση Αρ. 8 (1990), σχετικά με την ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 1 (1) και (4) της Σύμβασης, και τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές αναφοράς (CERD/C/2007/1, παρ. 10 και 12), η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να διαφοροποιήσει τις δραστηριότητες συλλογής δεδομένων, με βάση την ανωνυμία και τον αυτοπροσδιορισμό των ατόμων και των ομάδων, για την παροχή επαρκούς εμπειρικής βάσης για τις πολιτικές για την ενίσχυση της ίσης απόλαυσης όλων των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση. Υπενθυμίζει ότι αξιόπιστες, λεπτομερείς κοινωνικοοικονομικές πληροφορίες είναι απαραίτητες για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των πολιτικών υπέρ των μειονοτήτων και για την αξιολόγηση της εφαρμογής της Σύμβασης, και ζητεί από το Συμβαλλόμενο Κράτος να παράσχει αυτά τα αναλυτικά στοιχεία στην επόμενη έκθεσή του.
Κατάσταση των μειονοτήτων
10. Η Επιτροπή ανησυχεί γιατί οι Μουσουλμάνοι που ζουν στην περιοχή της Θράκης που καλύπτονται από το διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923 και οι οποίοι ανήκουν σε διάφορες εθνότητες αναγνωρίζονται μόνο ως θρησκευτική μειονότητα από το Συμβαλλόμενο Κράτος. Η Επιτροπή ανησυχεί επίσης ότι και για άλλους Μουσουλμάνους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ζουν στα νησιά της Ρόδου και της Κω, που δεν καλύπτονται από τη Συνθήκη της Λωζάννης, μπορεί να αμφισβητείται το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό και ως εκ τούτου δεν μπορούν να απολαύσουν πλήρως τα δικαιώματά τους που απορρέουν από τη Σύμβαση. Ως αποτέλεσμα, η αποτελεσματική απόλαυση, από άτομα που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες, των δικαιωμάτων τους στη διατήρηση της γλώσσας τους, του πολιτισμού τους και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι είναι περιορισμένη (αρθ. 1, 2 και 5).
11. Παρά την εξήγηση που παρέχεται από το Συμβαλλόμενο Κράτος ότι οι εθνοτικές ομάδες δεν θεωρούνται μειονότητες, η Επιτροπή θεωρεί ότι σε μια πολυεθνοτική κοινωνία η αναγνώριση εθνοτικών ομάδων μικρότερου μεγέθους μπορεί να τις βοηθήσει να προστατεύσουν την ύπαρξή τους και την ταυτότητά τους. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι η Συνθήκη της Λωζάννης δεν απαγορεύει την αναγνώριση άλλων ομάδων ως μειονοτήτων ούτε εμποδίζει τα πρόσωπα που ανήκουν σε διάφορες εθνοτικές ομάδες να ασκούν το δικαίωμά τους στον αυτοπροσδιορισμό. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να αναθεωρήσει τη θέση του και να εξετάσει την αναγνώριση άλλων ομάδων που μπορούν να χαρακτηριστούν ως εθνοτικές, ή θρησκευτικές μειονότητες, καθώς και ενθαρρύνει το Συμβαλλόμενο Κράτος να εφαρμόσει τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Αντιρατσιστικό νομικό πλαίσιο
12. Ενώ σημειώνει με ικανοποίηση τις θετικές πτυχές που ενσωματώνονται στο νέο αντιρατσιστικό νόμο αρ 4285/2014, η Επιτροπή εξακολουθεί να ανησυχεί ότι ο νέος νόμος δεν είναι πλήρως συμβατός με τις απαιτήσεις του άρθρου 4 της Σύμβασης, ιδιαίτερα καθώς δεν ποινικοποιεί τη διάδοση ιδεών που βασίζονται στη φυλετική ανωτερότητα και δεν προβλέπει διαδικασία για την κήρυξη ως παράνομων και την απαγόρευση των ρατσιστικών οργανώσεων. Η Επιτροπή εκφράζει επίσης την ανησυχία της για τη συνεχιζόμενη λειτουργία του πολιτικού κόμματος της Χρυσής Αυγής στο Συμβαλλόμενο Κράτος, το οποίο η αντιπροσωπεία ανέφερε στην εναρκτήρια δήλωσή της ως την πιο σημαντική ρατσιστική οργάνωση, που εμπνέεται άμεσα από νεοναζιστικές ιδέες (αρθ. 4).
13. Υπενθυμίζοντας γενικές της συστάσεις υπ 'αριθμόν 7 (1985) και 15 (1993) που αφορούν την εφαρμογή του άρθρου 4 της Σύμβασης, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να προσαρμόσει το αντιρατσιστικό νομικό του πλαίσιο ώστε να είναι σε πλήρη συμμόρφωση με το απαιτήσεις του άρθρου 4 της Σύμβασης, και να εξασφαλίσει την αυστηρή εφαρμογή του. Το Συμβαλλόμενο Κράτος πρέπει, μεταξύ άλλων, να κηρύξει παράνομες και να απαγορεύσει οργανώσεις που προωθούν και υποκινούν φυλετικές διακρίσεις, όπως το πολιτικό κόμμα Χρυσή Αυγή, όπως έχουν ήδη συστήσει ο Ειδικός Εισηγητής για τις σύγχρονες μορφές ρατσισμού, φυλετικών διακρίσεων, ξενοφοβίας και συναφών μορφών μισαλλοδοξίας, καθώς και ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Εφαρμογή των διατάξεων κατά των διακρίσεων
14. Η Επιτροπή καλωσορίζει τις πληροφορίες που παρέχονται σχετικά με την αυξημένη εφαρμογή της αντιρατσιστικής νομοθεσίας στο Συμβαλλόμενο Κράτος από τις αρχές επιβολής του νόμου και τα δικαστήρια. Ωστόσο, εξακολουθεί να ανησυχεί για την ακόμη χαμηλή επίκληση και εφαρμογή των αντιρατσιστικών νομικών διατάξεων, καθώς και για το χαμηλό ποσοστό καταδικαστικών αποφάσεων από τα δικαστήρια (άρθ. 2).
15. Η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να εντείνει τα μέτρα του για την ενίσχυση της εφαρμογής των διατάξεων για την καταπολέμηση του ρατσισμού. Για το σκοπό αυτό, το Συμβαλλόμενο Κράτος θα πρέπει:
(α) Να αυξήσει τους ανθρώπινους, οικονομικούς και τεχνικούς πόρους που διατίθενται προς τις αρχές επιβολής του νόμου που είναι επιφορτισμένες με τη διερεύνηση εγκλημάτων μίσους και ρατσιστικών εγκλημάτων, και συγκεκριμένα τους ειδικούς εισαγγελείς και τις ειδικές αστυνομικές μονάδες, καθώς και να εξασφαλίσει την επέκταση αυτών των θεσμών σε όλη τη χώρα·
(β) Να λάβει μέτρα ευαισθητοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής και υποχρεωτικής προϋπηρεσιακής και ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης, ιδίως στην αστυνομία, στις εισαγγελίες, στο δικαστικό σώμα και στους δικηγόρους, σχετικά με το νομικό πλαίσιο που διέπει την καταπολέμηση των διακρίσεων, καθώς και ως προς τη διερεύνηση των καταγγελιών για εγκλήματα μίσους.
Ρατσιστική ρητορική μίσους και εγκλήματα μίσους
16. Η Επιτροπή ανησυχεί για την αύξηση στη ρητορική μίσους από το 2009, που συμπίπτει με την άνοδο του κόμματος της Χρυσής Αυγής, ουσιαστικά στοχοποιώντας μετανάστες, Ρομά, Εβραίους και Μουσουλμάνους, μεταξύ άλλων μέσω των μέσων μαζικής επικοινωνίας, του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η Επιτροπή εκφράζει επίσης την ανησυχία της για την αύξηση των ρατσιστικών και ξενοφοβικών επιθέσεων, ιδίως εναντίον των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων, η οποία επιτείνεται από την οικονομική κρίση στο Συμβαλλόμενο Κράτος. Επιπλέον, η Επιτροπή ανησυχεί για το χαμηλό ποσοστό αναφοράς και καταγραφής των εν λόγω εγκλημάτων, παρά κάποια μέτρα ευαισθητοποίησης που λαμβάνονται για το σκοπό αυτό (αρθ. 2 και 4).
17. Η Επιτροπή καλεί το Συμβαλλόμενο Κράτος να λάβει μέτρα αποτελεσματικής πρόληψης, καταπολέμησης και τιμωρίας της ρατσιστικής ρητορικής μίσους και των ρατσιστικών εγκλημάτων μίσους. Υπενθυμίζοντας τις γενικές συστάσεις της Νο 35 (2013) για την καταπολέμηση της ρατσιστικής ρητορικής μίσους και Νο 31 (2005) σχετικά με την πρόληψη των φυλετικών διακρίσεων στη διοίκηση και λειτουργία του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος:
(α) Να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για τη δίωξη ατόμων, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών, για τις πράξεις που προβλέπονται από το άρθρο 4, και να παράσχει πληροφορίες στην επόμενη έκθεση της σχετικά με τις έρευνες της αστυνομίας, τις ποινικές διαδικασίες, και τις ποινές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με το πολιτικό κόμμα της Χρυσής Αυγής και των μελών της. Η Επιτροπή επιθυμεί να τονίσει ότι το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης δεν πρέπει να υπονομεύει τις αρχές της αξιοπρέπειας, της ανεκτικότητας, της ισότητας και της μη διάκρισης, καθώς η άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης φέρει μαζί της ιδιαίτερες ευθύνες, μεταξύ των οποίων είναι η υποχρέωση της μη διάδοσης ιδεών βασισμένων στη φυλετική ανωτερότητα ή στο φυλετικό μίσος·
(β) Να ενισχύσει την εκπαίδευση για τον εντοπισμό, την καταγραφή, την πρόληψη και την καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους, της ρητορικής μίσους και των κινήτρων προκατάληψης, στοχεύοντας το δικαστικό σώμα, την αστυνομία, τις εισαγγελίες, και την επιθεώρηση εργασίας, και να βελτιώσει του συντονισμό μεταξύ αυτών των θεσμών·
(γ) Να διασφαλίσει ότι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας δεν στιγματίζουν, δεν παράγουν στερεότυπα και δεν στοχεύουν αρνητικά μη-πολίτες και εθνοτικές μειονότητες, και με αυτό το σκοπό, να διασφαλίσει την εφαρμογή και την ενίσχυση της αρμοδιότητας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που εποπτεύει και ρυθμίζει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ώστε να απαγορεύει τη μετάδοσης των ρατσιστικών, ξενοφοβικών ή μη-ανεκτικών δηλώσεων, και να διασφαλίσει ώστε οι ανάλογες κυρώσεις να επιβάλλονται σε αυτές τις περιπτώσεις·
(δ) Να διοργανώσει εντατικές εκστρατείες σε όλη τη χώρα, σε συνεργασία με τα εθνικά θεσμικά όργανα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών, με στόχο την προώθηση της ανοχής και την καταγγελία ρατσιστικών συμπεριφορών και να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη νομική απαγόρευση των φυλετικών διακρίσεων και για τις διαθέσιμες οδούς για την κατάθεση μηνύσεων και να διευκολύνει την πρόσβαση των θυμάτων στη δικαιοσύνη μεταξύ άλλων με την ενίσχυση του συστήματος νομικής βοήθειας·
(ε) Να θεσπίσει συγκεκριμένα μέτρα, σε διαβούλευση με τις εμπλεκόμενες ομάδες, να αυξήσει τις αναφορές και καταγραφές ρατσιστικών εγκλημάτων μίσους, εξασφαλίζοντας ότι ο μηχανισμός υποβολής αναφορών είναι διαφανής και προσβάσιμος, και να βρει τρόπους ώστε τα θύματα να έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην αστυνομία και το δικαστικό σύστημα·
(στ) Να βελτιώσει το σύστημα συλλογής στατιστικών στοιχείων σχετικά με τις καταγγελίες εγκλημάτων μίσους, και να παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες στην επόμενη περιοδική έκθεσή του για τέτοιες καταγγελίες και τα αποτελέσματά τους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συλλέγονται από το Παρατηρητήριο για την Πρόληψης της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού, καθώς και αναλυτικά στοιχεία για τις άδειες διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους που χορηγούνται σε υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι θύματα ή μάρτυρες ρατσιστικών εγκλημάτων·
(ζ) Να επιταχύνει την υιοθέτηση του υπό διαμόρφωση Σχεδίου Δράσης κατά του ρατσισμού και να του παράσχει τους απαραίτητους πόρους, μετρήσιμους δείκτες, και χρονοδιάγραμμα για την αποτελεσματική εφαρμογή του.
Νομοθεσία περί βλασφημίας
18. Η Επιτροπή ανησυχεί σχετικά με τη συνεχιζόμενη ύπαρξη νομικών διατάξεων περί βλασφημίας και τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που εισαγάγει διακρίσεις, κάτι που απαγορεύεται από τις διατάξεις της Σύμβασης (άρθρο. 5 (d) (vii)).
19. Η Επιτροπή συνιστά το Συμβαλλόμενο Κράτος να καταργήσει τα άρθρα 198 και 199 περί βλασφημίας από τον Ποινικό Κώδικα.
Ρομά
20. Η Επιτροπή ανησυχεί για το γεγονός ότι η κατάσταση των Ρομά που βρίσκονται στο Συμβαλλόμενο Κράτος δεν έχει βελτιωθεί κατά την περίοδο που αποτελεί αντικείμενο της εξέτασης. Ανησυχεί ιδιαίτερα για το γεγονός ότι:
(α) Οι Ρομά, ειδικά εκείνοι που ζουν σε άτυπους οικισμούς, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση σε βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η στέγαση, η απασχόληση, η εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης εμφάνισης φαινομένων διαχωρισμού στην εκπαίδευση, αναγκαστικών εξώσεων και κακών συνθηκών διαβίωσης ενώ παράλληλα δεν υπάρχει πρόσβαση στην ύδρευση και την αποχέτευση·
(β) Οι Ρομά εξακολουθούν να είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι και έρχονται τακτικά αντιμέτωποι με στερεότυπα και προκαταλήψεις·
(γ) Οι Ρομά εξακολουθούν να υποβάλλονται δυσανάλογα με άλλες ομάδες σε συχνούς ελέγχους ταυτότητας, αυθαίρετες συλλήψεις και παρενοχλήσεις από την αστυνομία και άλλους αρμόδιους για την επιβολή του νόμου, σε συνδυασμό με την έλλειψη αποτελεσματικής διερεύνησης, δίωξης και επιβολής κυρώσεων στο προσωπικό επιβολής του νόμου για τέτοιου είδους παραπτώματα (άρθρα 2, 3 και 5).
21. Υπενθυμίζοντας τη γενική της σύσταση Αρ. 27 (2000) σχετικά με τις διακρίσεις κατά τωνΡομά, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να υπερδιπλασιάσει τις προσπάθειές του ώστε:
(α) Να βελτιώσει την κατάσταση ώστε όλοι οι Ρομά που ζουν στο Συμβαλλόμενο Κράτος να απολαμβάνουν τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματά τους, με έμφαση σε εκείνους που ζουν σε άτυπους οικισμούς, και να εφαρμόσει μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης των Ρομά, μεταξύ άλλων με την επινόηση και την υλοποίηση ειδικών μέτρων για την αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να λάβει υπόψη τη γενική σύσταση Αρ. 32 (2009) σχετικά με τη σημασία και το πεδίο εφαρμογής των ειδικών μέτρων για τη Διεθνή Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Φυλετικών Διακρίσεων·
(β) Να εφαρμόσει χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση τις αποφάσεις που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που σχετίζονται με παραβιάσεις των δικαιωμάτων των Ρομά·
(γ) Να λάβει κατάλληλα μέτρα για την καταπολέμηση της παράνομης συμπεριφοράς της αστυνομίας και άλλων υπαλλήλων επιβολής του νόμου με βάση όσα απαγορεύονται από τη Σύμβαση, και να διασφαλίσει ότι αυτές οι πράξεις έχουν διερευνηθεί διεξοδικά, ότι οι δράστες ταχέως προσάγονται στη δικαιοσύνη, και ότι στα θύματα παρέχεται η κατάλληλη αποζημίωση·
(δ) Να εντείνει τις προσπάθειές του για την ψήφιση του σχεδίου νόμου για τη θέσπιση μηχανισμού υπεύθυνου για τη διερεύνηση κατάχρησης εξουσίας από υπαλλήλους επιβολής του νόμου και να διαθέσει τους πόρους που απαιτούνται ώστε ο νέος μηχανισμός να εκπληρώσει το ρόλο του αποτελεσματικά·
(ε) Να διαβουλεύεται τακτικά, και να διατηρήσει συνεχή διάλογο με όλες τις ομάδες τωνΡομά για την ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων και πολιτικών που τους επηρεάζουν.
(στ) Να εφαρμόσει αποτελεσματικά την Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2012-2020 με τη δημιουργία μηχανισμών παρακολούθησης και λογοδοσίας στους οποίους θα πρέπει να διασφαλίζεται η εκπροσώπηση των Ρομά, και να παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες στην επόμενη περιοδική έκθεση για τις επιπτώσεις και τα αποτελέσματα της.
Μεικτές μεταναστευτικές ροές: μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες
22. Η Επιτροπή έχει επίγνωση ότι η πρόσφατη μεταναστευτική κρίση έχει δημιουργήσει βαρύ φορτίο στο Συμβαλλόμενο Κράτος. Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τα βήματα που έγιναν στο πλαίσιο αυτό, όπως οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στο σύστημα αίτησης ασύλου και το άνοιγμα πολλών νέων περιφερειακών γραφείων αιτήσεων ασύλου, καθώς και η επέκταση της κάλυψης της βασικής υγειονομικής περίθαλψης για ευάλωτους μετανάστες χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα. Ωστόσο, η Επιτροπή εξακολουθεί να ανησυχεί:
(α) Για την κράτηση μεταναστών χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα που εισέρχονται το Συμβαλλόμενο Κράτος, όπως οικογένειες και παιδιά, για περιόδους που υπερβαίνουν τη μέγιστη νόμιμη περίοδο διοικητικής κράτησης, σε συνδυασμό με την έλλειψη διαδικαστικών εγγυήσεων ενώ βρίσκονται υπό κράτηση·
(β) Για τις κάτω του μετρίου συνθήκες των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά, αλλά και για τη χαοτική κατάσταση στα κέντρα αυτά, που επηρεάζουν δυσανάλογα γυναίκες και παιδιά που αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο σεξουαλικής βίας με ανεπαρκή ανταπόκριση από τις αρχές·
(γ) Για την ανεπαρκή πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου και μετανάστευσης, την έλλειψη παροχής κατάλληλων πληροφοριών στους νεοεισερχόμενους για τις σχετικές διαδικασίες και το χρονοδιάγραμμα, καθώς και για τις χρονοβόρες διαδικασίες για την εγγραφή τους, μια κατάσταση που έχει επιδεινωθεί περαιτέρω από τη σύναψη της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για τη μετανάστευση·
(δ) Για την αναποτελεσματικότητα του συστήματος κηδεμονίας για τα ασυνόδευτα παιδιά, για την έλλειψη ικανού αριθμού κατάλληλων καταλυμάτων για αυτά τα παιδιά, και για την de facto πρακτική της κράτησής τους, σε υποτυπώδεις συνθήκες και με ενήλικες με τους οποίους δεν έχουν καμία συγγένεια·
(ε) Για τις αναφορές για συλλογικές απελάσεις προς την Τουρκία χωρίς να έχουν γίνει οι αναγκαίες διαδικασίες ατομικών αξιολογήσεων (άρθρα 2, 5 και 6)·
23. Η Επιτροπή καλεί το Συμβαλλόμενο Κράτος να εντείνει τις προσπάθειές του για την εφαρμογή των συγκριμένων δικαιωμάτων των προσώπων που εγκαταλείπουν περιοχές ένοπλης σύρραξης ή διώξεων τα οποία φθάνουν έως τις ακτές του. Επίσης, η Επιτροπή ζητά από το Συμβαλλόμενο Κράτος να διασφαλίσει το σεβασμό των δικαιωμάτων των μεταναστών που φτάνουν με τα ίδια μεταναστευτικά ρεύματα ως πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Οι προσπάθειες αυτές θα μπορούσαν να ενισχυθούν επίσης μέσω της ενισχυμένης διεθνούς συνεργασίας, ιδίως με τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή προτρέπει επίσης το Συμβαλλόμενο Κράτος να:
(α) Εξαλείψει την αυτόματη κράτηση των μεταναστών που φτάνουν στα νησιά, μετά την ολοκλήρωση της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, να θεσπίσουν εναλλακτικές λύσεις για την κράτηση, ώστε εκείνοι που στερούνται την ελευθερία τους να υποβάλλονται στην κατάλληλη διαδικασία και να λάβει μέτρα για να μετατρέψει τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά σε ανοιχτά κέντρα·
(β) Λάβει άμεσα μέτρα για να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και να διασφαλίσει ότι όλοι στα κέντρα αυτά έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, σε διερμηνείς, σε επαρκή τροφή και σε κοινωνική υποστήριξη·
(γ) Τηρεί τους κανόνες δικαίου στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και να εντείνει τα μέτρα για την προστασία όσων διαμένουν σε αυτά τα κέντρα από όλες τις μορφές βίας·
(δ) Εντείνει τις προσπάθειες για την ανάπτυξη ενός στέρεου συστήματος κηδεμονίας και διορίζει ειδικούς κηδεμόνες για ασυνόδευτα παιδιά·
(ε) Διευκολύνει την πρόσβαση στην εκπαίδευση για όλα τα παιδιά μετανάστες και, για το σκοπό αυτό, αυξήσει τους απαραίτητους ανθρώπινους, τεχνικούς και οικονομικούς πόρους, καθώς και την παροχή εκπαίδευσης σε καθηγητές και άλλα μέλη του προσωπικού που συμμετέχουν·
(στ) Διασφαλίσει την τακτική και σαφή ροή πληροφοριών σχετικά με τη μετανάστευση και τις διαδικασίες ασύλου για όλους τους μετανάστες που φθάνουν στο Συμβαλλόμενο Κράτος, να διευκολύνει την πρόσβαση σε τέτοιου είδους διαδικασίες, καθώς και σε νομική βοήθεια και να εξασφαλίσει την ατομική αξιολόγηση των αιτήσεων ασύλου, καθώς και εγγύηση ότι η δέουσα διαδικασία θα εφαρμοστεί καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ασύλου, συμπεριλαμβανομένης και της προστασίας από την επαναπροώθηση·
(ζ) Εφαρμόσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, επιδιώκοντας συνεργασία με την UNHCR (Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες), το OHCHR (Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα), τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και να ενημερώσει την Επιτροπή, στην προσεχή έκθεσή του, σχετικά με την εξέλιξη των κοινωνικό-οικονομικών δεικτών για την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, στην εκπαίδευση, στη στέγαση και στην απασχόληση των μεταναστών·
(η) Λάβει μέτρα για να επιταχυνθεί η εφαρμογή του Μηχανισμού Έκτακτης Μετεγκατάστασης με βάση τον οποίο θα μετεγκατασταθούν οι αιτούντες άσυλο από την Ελλάδα προς άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Διακρίσεις στην εργασία των εργαζομένων μεταναστών και των ατόμων που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες
24. Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για τις κακές συνθήκες εργασίας των εργαζομένων μεταναστών, κυρίως εκείνων που εργάζονται στον τομέα της γεωργίας και της άτυπης οικονομίας, έχουν χαμηλό εισόδημα, δεν έχουν κάλυψη κοινωνικής προστασίας, διαβιούν σε δύσκολες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας και εργάζονται για πολλές ώρες. Η Επιτροπή εκφράζει επίσης την ανησυχία της για τις πληροφορίες που έλαβε και δείχνουν ότι οι "πρακτικές Μανωλάδας" που δεν έχουν ακόμα εξαλειφθεί (άρθρα 5 και 6).
25. Η Επιτροπή συνιστά το Συμβαλλόμενο Κράτος να λάβει άμεσα μέτρα για να θέσει τέρμα σε κάθε εκδήλωση διακρίσεων στην εργασία και την οικονομική εκμετάλλευση των εργαζομένων μεταναστών. Για το σκοπό αυτό, το Συμβαλλόμενο Κράτος θα πρέπει:
(α) Να εντείνει τις προσπάθειές του για την καταπολέμηση και την πρόληψη παρόμοιων περιπτώσεων επεκτείνοντας την κάλυψη της εργασίας και της κοινωνικής προστασίας, σε όλους τους εργαζόμενους και ενισχύοντας τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους της επιθεώρησης εργασίας, έτσι ώστε να αυξήσει την επιρροή της σε όλους τους χώρους εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της άτυπης οικονομίας και παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις επισκέψεις και τις κυρώσεις που επιβάλλονται από φορείς ελέγχου σε σχέση με τις περιπτώσεις διακρίσεων με βάση την εθνικότητα στο χώρο εργασίας·
(β) Να προβεί στη διερεύνηση των περιπτώσεων διακρίσεων στην εργασία και εκμετάλλευσης της εργασίας των εργαζομένων προσφύγων και των ατόμων που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες, να προβεί στη δίωξη των εργοδοτών που λειτουργούν καταχρηστικά και στην αποζημίωση των θυμάτων·
(γ) Να εξετάσει την επικύρωση των Συμβάσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας αριθ. 129 σχετικά με την Επιθεώρηση Εργασίας (Γεωργία) του 1969,την αρ. 97, σχετικά με τη Μετανάστευση για Εργασία (αναθεωρημένη) του 1949 και την αρ. 189 για την Αξιοπρεπή Εργασία για Εγχώριους Εργαζόμενους του 2011.
Δ. Άλλες συστάσεις
Επικύρωση άλλων διεθνών κειμένων
26. Έχοντας υπόψη το αδιαίρετο χαρακτήρα όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Επιτροπή ενθαρρύνει το Συμβαλλόμενο Κράτος να εξετάσει την επικύρωση των διεθνών συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα που δεν έχει ακόμη επικυρώσει, ιδίως τις συνθήκες με τις διατάξεις που έχουν άμεση σχέση με κοινότητες που ενδέχεται να είναι αποδέκτες φυλετικών διακρίσεων,όπως η Διεθνής Συνθήκη για την Προστασία των Δικαιωμάτων Όλων των ΕργαζόμενωνΜεταναστών και των Μελών των Οικογενειών τους.
Παρακολούθηση της Διακήρυξης και του Προγράμματος Δράσης του Durban
27. Λαμβάνοντας υπόψη τη γενική σύσταση αρ. 33 (2009) για την παρακολούθηση της Διάσκεψης Επανεξέτασης της Διακήρυξης του Durban, η Επιτροπή συνιστά, κατά την εφαρμογή της Σύμβασης στην εγχώρια έννομη τάξη, το Συμβαλλόμενο Κράτος να θέσει σε ισχύ τη Διακήρυξη και το Πρόγραμμα Δράσης του Durban, που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο 2001 από την Παγκόσμια Διάσκεψη κατά του Ρατσισμού, των Φυλετικών Διακρίσεων, της Ξενοφοβίας και της Μισαλλοδοξίας, λαμβάνοντας υπόψη το σχετικό έγγραφό της Διάσκεψης Επανεξέτασης της Διακήρυξης του Durban, που διεξήχθη στη Γενεύη τον Απρίλιο 2009. Η Επιτροπή ζητά από το Συμβαλλόμενο Κράτος να συμπεριλάβει στην επόμενη περιοδική έκθεση του συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τα σχέδια δράσης και άλλα μέτρα που έλαβε για την εφαρμογή της Διακήρυξης του Durban και το Πρόγραμμα Δράσης σε εθνικό επίπεδο.
Διεθνής Δεκαετία Ανθρώπων Αφρικανικής Καταγωγής
28. Λαμβάνοντας υπόψη το ψήφισμα 68/237 της Γενικής Συνέλευσης, με το οποίο η Συνέλευση ανακήρυξε τα έτη 2015-2024 Διεθνή Δεκαετία Ανθρώπων Αφρικανικής Καταγωγής, και το ψήφισμα 69/16 σχετικά με το πρόγραμμα δραστηριοτήτων για την υλοποίηση της Δεκαετίας, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να συντάξει και να εφαρμόσει ένα κατάλληλο πρόγραμμα μέτρων και πολιτικών. Η Επιτροπή ζητά από το Συμβαλλόμενο Κράτος να συμπεριλάβει στην επόμενη περιοδική έκθεσή της συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τα συγκεκριμένα μέτρα που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τη γενική της σύσταση αρ. 34 (2011) για τις φυλετικές διακρίσεις σε βάρος των ατόμων Αφρικανικής καταγωγής.
Διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών
29. Η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να συνεχίσει τη διαβούλευση και την εντατικοποίηση του διαλόγου με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως εκείνων που εργάζονται για την καταπολέμηση των φυλετικών διακρίσεων, σε συνάρτηση με τη σύνταξη της επόμενης περιοδικής έκθεσης και με την παρακολούθηση της εφαρμογής των τυρινών καταληκτικών παρατηρήσεων.
Τροποποίηση του άρθρου 8 της Σύμβασης
30. Η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να επικυρώσει την τροπολογία στο άρθρο 8 (6) της Σύμβασης που εγκρίθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1992, κατά τη δέκατη τέταρτη συνάντηση των Συμβαλλομένων Κρατών της Σύμβασης και εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση στο ψήφισμα της 47/111.
Δήλωση σύμφωνα με το άρθρο 14 της Σύμβασης
31. Η Επιτροπή ενθαρρύνει το Συμβαλλόμενο Κράτος να κάνει την προαιρετική δήλωση που προβλέπεται στο άρθρο 14 της Σύμβασης αναγνωρίζοντας την αρμοδιότητα της Επιτροπής να λαμβάνει και να εξετάζει ατομικές προσφυγές.
Κοινό βασικό έγγραφο
32. Η Επιτροπή ενθαρρύνει το Συμβαλλόμενο Κράτος να υποβάλει ένα κοινό βασικό έγγραφο που αντικαθιστά το βασικό έγγραφο του που χρονολογείται από το 2002, σύμφωνα με τις εναρμονισμένες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την υποβολή εκθέσεων στο πλαίσιο των διεθνών συνθηκών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως εκείνες που αφορούν το κοινό βασικό έγγραφο, όπως εγκρίθηκαν κατά τη πέμπτη συνεδρίαση της μικτής Επιτροπής για τα όργανα παρακολούθησης των συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2006 (HRI/GEN/2/Rev.6, κεφ. I). Λαμβάνοντας υπόψη το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης 68/268, ηΕπιτροπή καλεί το Συμβαλλόμενο Κράτος να τηρήσει το όριο των 42.400 λέξεων για τέτοια έγγραφα.
Παρακολούθηση των τωρινών καταληκτικών παρατηρήσεων
33. Σύμφωνα με το άρθρο 9 (1) της Σύμβασης και τον κανόνα 65 του Κανονισμού της, η Επιτροπή ζητά από το Συμβαλλόμενο Κράτος να παράσχει, εντός ενός έτους από την έκδοση των τωρινών καταληκτικών παρατηρήσεων, πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή των συστάσεων που περιέχονται στις παραγράφους 23 (ε και στ) και 25 (β) ανωτέρω.
Παράγραφοι με ιδιαίτερη σημασία
34. Η Επιτροπή επιθυμεί να επιστήσει την προσοχή του Συμβαλλόμενου Κράτος στην ιδιαίτερη σημασία των συστάσεων που περιέχονται στις παραγράφους 13, 17 και 21 ανωτέρω και ζητά από το Συμβαλλόμενο Κράτος να παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες στην επόμενη περιοδική έκθεσή του σχετικά με τα συγκεκριμένα μέτρα που έλαβε για την εφαρμογή αυτών των συστάσεων.
Διάδοση πληροφοριών
35. Η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να θέτει άμεσα στη διάθεση του κοινού τις εκθέσεις του τη στιγμή της υποβολής τους καθώς και οι καταληκτικές παρατηρήσεις της Επιτροπής σε σχέση με τις εκθέσεις αυτές να δημοσιοποιούνται με τον ίδιο τρόπο στις επίσημες και άλλες διαδεδομένες γλώσσες, ανάλογα με την περίπτωση.
Σύνταξη της επόμενης έκθεσης
36. Η Επιτροπή συνιστά στο Συμβαλλόμενο Κράτος να υποβάλει από κοινού την εικοστή τρίτη και εικοστή τέταρτη περιοδική του έκθεση, ως ένα ενιαίο έγγραφο, μέχρι τις 18 Ιουλίου 2019, λαμβάνοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές για την υποβολή εκθέσεων που εγκρίθηκαν από την Επιτροπή κατά τη διάρκεια της εβδομηκοστής πρώτης συνόδου της (CERD/C/2007/1) απαντώντας σε όλα τα θέματα που θίγονται στις παρούσες καταληκτικές παρατηρήσεις. Λαμβάνοντας υπόψη το ψήφισμα 68/268 της Γενικής Συνέλευσης, η Επιτροπή καλεί το Συμβαλλόμενο Κράτος να τηρήσει το όριο των 21.200 λέξεων για τις περιοδικές εκθέσεις.
[1]Εγκρίθηκαν από την Επιτροπή κατά την ενενηκοστή της ολομέλεια (2 έως 26 Αυγ 2016 - CERD/C/GRC/CO/20-22).
