Ηλίας Κανέλλης
Δημοσιογράφος, εκδότης του περιοδικού Books' Journal. Σπούδασε κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες και κινηματογράφο. Εξέδωσε και διεύθυνε το περιοδικό Κάμερα, υπήρξε κριτικός κινηματογράφου και αρχισυντάκτης του περιοδικού Αντί, εργάστηκε ως επιφυλλιδογράφος στην Εποχή, στην Ελευθεροτυπία, στην Εξουσία, στην Athens Voice, στο Βήμα, στο Protagon.gr και, τα τελευταία χρόνια, στα Νέα. Για πολλά χρόνια έκανε καθημερινή εκπομπή στον ραδιοφωνικό σταθμό Αθήνα 9,84 ενώ συνεργάστηκε ως πολιτικός αναλυτής με την τηλεόραση της ΕΡΤ. Ίδρυσε και διεύθυνε την εφημερίδα του Φεστιβάλ Αθηνών εφ. Έχει γράψει το βιβλίο Εθνοχουλιγκανισμός: Εκφράσεις της νεοελληνικής ιδεολογίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 της Αθήνας (εκδόσεις Οξύ) και έχει επιμεληθεί τις κινηματογραφικές μονογραφίες Σταύρος Τορνές (με τον Σταύρο Καπλανίδη και, για την ιταλική έκδοση, με την επιπλέον συνεργασία του Sergio Grmek Germani), Κώστας Γαβράς και Σταύρος Τσιώλης. Σε λίγο θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του, Το κιτς του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Μιχάλης Γκανάς είναι νεκρός. Και ο Μιχάλης Γκανάς είναι νεκρός. Δεν περίμενα την είδηση - ο Μιχάλης Γκανάς ήταν, για μένα, ο μεγαλύτερος ποιητής που ζούσε πλάι μας, κι αυτό ήταν μια σταθερά, μια σιγουριά. Θυμήθηκα τη συνέντευξη που μου είχε δώσει, στο γραφείο του Books' Journal, ανάμεσα σε μια ακατάστατη χαρτούρα, μια μέρα με ζέστη, τον Ιούλιο του 2021. Αυτή τη συνέντευξη ανέσυρα από τα αρχεία, ως αποχαιρετισμό. Ό,τι περιγράφει, αυτό είναι για μένα Ελλάδα και ελληνικότητα. Αντίο Μιχάλη.
Ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, στενός φίλος και υπέροχος συνεργάτης, δεν είναι πια μαζί μας. Ηττήθηκε στη μάχη με τον καρκίνο και πέθανε στις 26 Οκτωβρίου 2024, την ημέρα της γιορτής του.
Τάκης Θεοδωρόπουλος, Ελεύθερος σκοπευτής, Μεταίχμιο, Αθήνα 2024, 272 σελ.
Τον σημάδεψαν μυθιστορηματικοί ήρωες όπως ο Φιλέας Φογκ, ο Ντ’ Αρτανιάν και ο Τρελαντώνης. Τον αναστάτωσε ο Ντοστογιέφσκι, που τον διάβασε παιδί, χωρίς καλά καλά να τον καταλαβαίνει. Τα χρόνια της χούντας εκπαιδεύτηκε στον μαρξισμό. Αργότερα, στη Γαλλία, μαζί με τους κλασικούς του μυθιστορήματος, ανακάλυψε και τους κλασικούς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, τους ιστορικούς, τους τραγικούς και τους φιλοσόφους, κυρίως τον Πλάτωνα – αλλά με πολλή ευχαρίστηση ασχολήθηκε και με τον Ιπποκράτη. Θεωρεί κορυφαίο συγγραφέα τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, και όχι μόνο για τη συμβολή του στην εθνική αυτογνωσία, και θα ήθελε να διδάσκεται η καθαρεύουσα για να μπορούν και οι νεότεροι να διαβάζουν τον Βιζυηνό και τον Παπαδιαμάντη. Μια συνομιλία με τον Τάκη Θεοδωρόπουλο.
Ένα έργο που κυοφορήθηκε πολλά χρόνια κυκλοφορεί επιτέλους από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Η Αλληλογραφία του Ερνστ Τσίλλερ (από την Αθήνα) και του Θεόφιλου Χάνσεν (από τη Βιέννη), το 1859-1890, το διάστημα της σχεδίασης και της ανέγερσης της Σιναίας Ακαδημίας Αθηνών, ενός από τα κτίσματα της Αθηναϊκής Τριλογίας που κοσμούν το κέντρο της Αθήνας. Το βιβλίο περιέχει 428 επιστολές που πρώτη φορά συγκεντρώθηκαν και μεταφράστηκαν από την ιστορικό τέχνης Μαριλένα Ζ. Κασσιμάτη και, εκτός από μια μαρτυρία για τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της Ακαδημίας, είναι και τεκμήριο για την ανάπτυξη δυο ευρωπαϊκών πόλεων, της Βιέννης και, βέβαια, της Αθήνας.
Το όνομα του Γιώργου Λεωτσάκου μού ήταν οικείο από την πρώτη στιγμή που άρχισα να διαβάζω εφημερίδες – κυρίως Τα Νέα στα γυμνασιακά μου χρόνια. Διάβαζα τις κριτικές του σε συναυλίες σαν τεκμήρια μιας άλλης ζωής στην οποία, κάποια στιγμή, θα συμμετείχα κι εγώ όταν μεγάλωνα, και δεν έβλεπα την ώρα. Ως επαρχιωτάκι, με ρομαντισμό και προσδοκίες, πίστευα ότι κάποια στιγμή η κλασική μουσική, η γνώση και η κατανόησή της, θα σήμαινε ότι έχω κερδίσει τη χειραφέτηση κι ότι θα ζω σε ένα περιβάλλον άνεσης που θα μου επέτρεπε κάποιες μυθικές ακόμα τότε για μένα απολαύσεις, όπως ένα δίσκο κλασικής μουσικής, μια συναυλία, κάποιον κύκλο στον οποίο ισότιμα θα μπορούσα να συζητώ γι’ αυτά.
Ο Νίκος Κούρκουλος, χαλκέντερος μεταφραστής, μεταξύ άλλων τα τελευταία χρόνια των βιβλίων του Ένζο Τραβέρσο, δεν είναι πια εδώ. Πέθανε στις 6 Αυγούστου 2024 σε ηλικία 64 χρόνων.
Την είδηση μετέφερε ο εκδότης του, ο Γιάννης Νικολόπουλος, των Εκδόσεων του Εικοστού Πρώτου. Ο Νίκος Κούρκουλος, μεταφραστής πολλών από τα βιβλία που έχει εκδώσει αλλά και άτυπος σύμβουλός του για πολλές από τις εκδοτικές επιλογές του, πέθανε από καρκίνο στα 64. Πριν από μερικά χρόνια είχαμε πιστέψει ότι είχε κερδίσει τη μάχη με την αρρώστια, η οποία όμως επέστρεψε.
Γεννημένος στην Κέρκυρα το 1960, ο Νίκος Κούρκουλος έζησε στην Αθήνα. Τέλειωσε γυμνάσιο στην Ιωνίδειο στον Πειραιά, σπούδασε ιταλική φιλολογία στη Θεσσαλονίκη (μια εποχή που ακόμα τα φιλολογικά τμήματα του ΑΠΘ ενέπνεαν δέος) ενώ παράλληλα ήταν στρατευμένος στην Αριστερά και στις ιδεολογικές περιπέτειες εξαιτίας αυτής της ένταξης. Πολύ νωρίς βρέθηκε να υποστηρίζει αναρχικές ιδέες, στις οποίες έμεινε πιστός μέχρι τέλους.
Έζησε ελεύθερα, και η μετάφραση ήταν ο τρόπος και ταυτόχρονα το τίμημα της ελευθερίας του. Έχει μεταφράσει στα ελληνικά περισσότερα από 70 βιβλία. Προτιμούσε και επεδίωκε να μεταφράζει βιβλία κοντινών του ιδεολογικά συγγραφέων και επίσης προτιμούσε τη δοκιμιακή γραφή, αν και εξαιρετικές είναι και οι λογοτεχνικές μεταφράσεις του. Στις πρώτες του συνεργασίες με τον Εικοστό Πρώτο είχε εργαστεί για τη μεταφορά της Νέας Ζωής του Δάντη στα ελληνικά (1996).
O καθηγητής αρχαιολογίας Γιάννης Χαμηλάκης, σε ανάρτησή του στο facebook, γράφει για μια ακόμα πτυχή της πνευματικής ταυτότητας του Νίκου Κούρκουλου. Επισημαίνει ότι μεταξλύ των άλλων, ήταν και «από τους ελάχιστους στην Ελλάδα που ασχολούνταν τόσο συστηματικά με την σκέψη των ιθαγενών κοινοτήτων στις οποίες και αφιέρωσε το σπάνιο ιστολόγιο του ("Ο Τέταρτος Κόσμος")». Ήταν ακόμα «ένας άνθρωπος στον οποίο η ελληνική ανθρωπολογική και αρχαιολογική κοινότητα οφείλει πολλά, καθώς μετέφρασε (ή επιμελήθηκε), με σπάνια φροντίδα και προσοχή, κλασικά ανθρωπολογικά και αρχαιολογικά κείμενα, μεταξύ των οποίων και αρκετά βιβλία του Μάρσαλ Σάλινς, και βιβλία του Χόντερ».
Για μια βαθύτερη γνωριμία με τη σκέψη και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του Νίκου Κούρκουλου, αναζητήστε το βιβλίο του Ουελελέ, με επιλογή κειμένων από το ιστολόγιό του.
LINKS:
Για τη βιβλιογραφία του: https://osdelnet.gr/contributors/1066213#translator και https://osdelnet.gr/contributors/1066213#translator
Το ιστολόγιό του: https://tetartoskosmos.wordpress.com/
Φύλακες, γρηγορείτε! Ακόμα κι εσείς που κάνατε ό,τι μπορέσατε την περασμένη δεκαετία για να φαλκιδεύσετε και τη δημοκρατία και τη δυτική κατεύθυνση της χώρας, και την ηρεμία της και την πρόοδό της. Κι εσείς που μας παραμυθιάσατε εξαπατώντας όσους σας πίστεψαν και σας έδωσαν την εξουσία, προπάντων εκείνους.
Ο Βενιανάκης ήταν ερασιτέχνης ερευνητής της ιστορίας, αν όμως διαβάσει κανείς τα βιβλία του αποδεικνύεται παθιασμένος και μεθοδικός. Η γραφή του έχει λογοτεχνικό ύφος, διαβάζεται δηλαδή με ευχαρίστηση ενώ χειρίζεται τις αφηγηματικές εκκρεμότητες με επιδεξιότητα, παράγοντας σασπένς. Έγραψε τρία βιβλία για τον δωσιλογισμό στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και για τους βασικούς εκπροσώπους του, όλα στηριγμένα σε πηγές και αρχεία, εμπλουτίζοντας τη σχετική (φτωχή) βιβλιογραφία. Πέθανε στις 19 Ιουλίου 2024, σε ηλικία 59 ετών.
Ο Γιώργος Τσάκαλος, βιβλιοπώλης αφιερωμένος στο βιβλίο, ένας μειλίχιος σοφός που όλοι όσοι συχνάζουμε στα αθηναϊκά βιβλιοπωλεία τον έχουμε συναναστραφεί τα τελευταία χρόνια στον Ναυτίλο της οδού Χαριλάου Τρικούπη, δεν είναι πια μαζί μας.
Μαρίνα πράσινο μου αστέρι
Μαρίνα φως του αυγερινού
Μαρίνα μου άγριο περιστέρι
και κρίνο του καλοκαιριού
Δώσε μου δυόσμο να μυρίσω,
λουίζα και βασιλικό,
μαζί μ’ αυτά να σε φιλήσω,
και τι να πρωτοθυμηθώ.