Σύνδεση συνδρομητών

Editorials

Ο πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας.
Το Books' Journal δημοσιεύει την αγόρευση του προέδρου του Ελληνικού Κοινοβουλίου, Κωνσταντίνου Τασούλα, το πρωί της 1ης Φεβρουαρίου 2022, μετά το συμβάν της προηγουμένης στη Βουλή, όταν ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Παύλος Πολάκης αρνήθηκε να πειθαρχήσει στην (λανθασμένη ή σωστή, δεν έχει σημασία) απόφαση του προεδρείου και κατέλαβε την κοινοβουλευτική έδρα οδηγώντας στη διακοπή της συνεδρίασης. Το κείμενο του προέδρου, υπερασπιζόμενο τους θεσμούς και τους θεσμικούς κανόνες, εν οις και η αρχή της πλειοψηφίας, είναι μάθημα δημοκρατίας και πολιτικής σωφροσύνης. 
01 Φεβρουαρίου 2022
Σύνθημα σε παράθυρο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μετά την εκκένωση από την αστυνομία κατάληψης που διαρκούσε 34 χρόνια και τις βίαιες απειλές καταληψιών κατά του πρύτανη, Νίκου Παπαϊωάννου.

Στις 2 Νοεμβρίου 2020, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, συνομιλώντας με τους πρυτάνεις  των πανεπιστημίων, εξήγγειλε τρία μέτρα προκειμένου να εξουδετερωθούν οι θύλακες ανομίας που ενδημούν στα πανεπιστήμια και να παταχθεί η βία στους χώρους των ΑΕΙ. Η εξαγγελία του αφορούσε την ίδρυση αστυνομίας πανεπιστημίων, την τοποθέτηση συστήματος από κάμερες και κάρτας εισόδου στα ΑΕΙ και την αναθεώρηση του ποινικού κώδικα με πιο αυστηρές ποινές για τα σχετικά αδικήματα.

14 Ιανουαρίου 2022
Michelangelo Merisi da Caravaggio, H γέννηση του Χριστού. Έργο που, το 1969, εκλάπη από το παρεκκλήσι του Σαν Λορέντζο στο Παλέρμο.

Η ευρωπαία επίτροπος ισότητας, Έλενα Ντάλι, είναι προοδευτική. Διδάκτωρ πολιτικής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, δίνει διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο της Μάλτας και, ως πολιτικός, έχει κάνει πολλή δουλειά για την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ως πολιτικός και ως ακαδημαϊκός, δηλαδή, έχει αποκτήσει ειδίκευση στα δικαιώματα και ασκεί τα καθήκοντά της με εξαιρετική φροντίδα. Πιθανόν να μην την απασχολούσαν στην αρχή οι ταυτότητες αλλά, τα τελευταία χρόνια, είναι βέβαιο ότι την έχει απασχολήσει η ταυτότητα φύλου. Και ασφαλώς, ως προοδευτική, είναι βέβαιο ότι βλέπει τον κόσμο με τη ματιά των πιο αδύνατων έως πρόσφατα, των πιο μειονοτικών, των λεγόμενων δυαδικών ατόμων. Έτσι φαίνεται τουλάχιστον ότι αντιλαμβάνεται τα πράγματα από το 2019, οπότε και μετακόμισε από τη Μάλτα στην Ευρώπη, επίτροπος για την Ισότητα.

15 Δεκεμβρίου 2021
Ο «Θρίαμβος του θανάτου» του Πίτερ Μπρίγκελ (περ. 1562) αντικατοπτρίζει την κοινωνική αναταραχή και τον τρόμο που ακολούθησε την πανούκλα, η οποία κατέστρεψε τη μεσαιωνική Ευρώπη.

Η αναζωπύρωση της πανδημίας, ως πανδημία ανεμβολίαστων, όπως προφανώς διαφαίνεται από τους αριθμούς (τη συντριπτική πλειονότητα των νοσούντων αλλά, κυρίως, τη συνθλιπτική πλειονότητα όσων καταλήγουν στις ΜΕΘ ή πεθαίνουν), είχε προαναγγελθεί. Φαινόταν να έρχεται. Αλλά το αντιεμβολιαστικό μένος εκφράστηκε επιθετικά, με τη μοναδική έφεση όσων το τροφοδότησαν και συνεχίζουν να το τροφοδοτούν: των αναβαθμισμένων σε opinion leaders αστοιχείωτων του διαδικτύου, των τρόφιμων τηλεοπτικών εκπομπών που διεκδικούν μεγάλες θεαματικότητες, των οπαδών του new age, του λεγόμενου υγιεινισμού και της επιστροφής στη φύση και, φυσικά, των αποκαλούμενων «ψεκασμένων», των τελείως καθυστερημένων και των αποβλεπόντων σε οφέλη, πρωτίστως πολιτικά, εκπροσώπων τους, διαφόρων ευαγγελιστών του αντιεμβολιασμού. Ποσοστό περίπου 40% του πληθυσμού αρνούνταν «να τρυπηθεί». Τα αποτελέσματα τα μετράμε τώρα στις ΜΕΘ και στα νεκροταφεία.

12 Νοεμβρίου 2021
Ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν. Η συμφωνία τους μπορεί να ανοίξει το δρόμο για τη δημιουργία κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την άμυνα.

Η Ελλάδα επέλεξε, μέσω του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, να μην παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις αμήχανη, και κυρίως τις κινήσεις της Τουρκίας, που όπως όλα δείχνουν έχει επιλέξει πολιτική περιφερειακής δύναμης και αμφισβητεί το έως πρόσφατα status quo και της περιοχής του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Η αγορά από την Τουρκία των ρωσικών SS-400 και οι αντιδράσεις της Αμερικής του Τζο Μπάιντεν είναι ένα μόνο επεισόδιο αυτής της αλλαγής. Παρότι χώρα του ΝΑΤΟ, η Τουρκία συχνά υπονομεύει τις στρατηγικές επιλογές της Δύσης, συγκρούεται με έως σήμερα παραδοσιακούς συμμάχους ενώ έχει υποθάλψει ισλαμιστικά κινήματα που η Δύση τα εντάσσει στον κύκλο της τρομοκρατίας. Η διπλωματική και στρατιωτική κινητικότητά της, οι παρεμβάσεις της σε Ασία και Αφρική αλλά και η εντεινόμενη απειλή της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή μας δεν ήταν μια κατάσταση που μπορούσε να παρακαμφθεί. Η Ελλάδα δεν γίνεται να παραβλέψει την αμφισβήτηση από την Τουρκία του καθεστώτος του Αιγαίου, μάλιστα με διάβημά της στον ΟΗΕ. Ούτε μπορεί να ξεχάσει την υβριδική επίθεση εναντίον της μέσω του μεταναστευτικού κύματος που ενθαρρύνθηκε να εισβάλλει στην Ελλάδα μέσω των βόρειων ελληνοτουρκικών συνόρων.

25 Οκτωβρίου 2021
Ο Μίκης Θεοδωράκης.

Ο Μίκης Θεοδωράκης (1925-2021) έζησε πολλές ζωές, όλες γύρω από τη μουσική του. Ανήσυχος αριστερός, ευτύχησε να ταυτιστεί με τη μετεμφυλιακή Αριστερά, ηττημένη μεν αλλά προσανατολισμένη στη δημιουργικότητα και ενταγμένη στο δημοκρατικό πλαίσιο. Ήταν τα δημιουργικά χρόνια που η Αριστερά δεν ήταν μόνο δύναμη διαμαρτυρίας ή συλλογικής διεκδίκησης. Τα χρόνια που η ατομικότητα ήταν εξίσου αυτονόητη με τη συλλογική προσπάθεια. Σε εκείνο το περιβάλλον, ο Θεοδωράκης ήταν εκπρόσωπος της λαϊκότητας, μάλιστα οι δημιουργικές του αναζητήσεις τον έφεραν σε επαφή με τη νεοελληνική ποίηση, την οποία και άρχισε να μελοποιεί. Ένα ρεύμα δεκαετιών, που έκανε την ποίηση τραγούδι, ξεκίνησε και ενισχύθηκε ουσιαστικά από τον Μίκη Θεοδωράκη.

Ο Θεοδωράκης στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ήταν το απόλυτο είδωλο – όχι μόνο της δημιουργικής Αριστεράς. Το λαϊκό ιδίωμα της μουσικής του είχε εισδύσει σε όλων των αποχρώσεων τα κοινά, ενώ ο ίδιος, έχοντας τραγουδήσει και τον Σωτήρη Πέτρουλα και τον Γρηγόρη Λαμπράκη, «μάρτυρες» μιας αριστερόστροφης –και πάντως χειραφετητικής– ανάγνωσης της ζωής, απολάμβανε το χρίσμα που του είχε δώσει η αριστερή νεολαία των Λαμπράκηδων. Για τους Έλληνες, ο Θεοδωράκης ήταν το απόλυτο ποπ είδωλο της νεότητάς του. Στο βιβλίο του Ερασιτέχνης επαναστάτης, εκτός των άλλων υποδειγματική περιγραφή της εποχής, ο Απόστολος Δοξιάδης περιγράφει τη συναυλία που δόθηκε στις 19 Απριλίου 1967 στο θέατρο Κεντρικόν, με το Άξιον εστί. Στο θέατρο όπου βρίσκονται πολλοί Λαμπράκηδες, αλλά ταυτόχρονα η συναυλία είναι και λίγο κοσμική εκδήλωση, δέλεαρ και για την καλή κοινωνία της πρωτεύουσας, «[…] όταν μπήκε ο Θεοδωράκης με τους τρεις ερμηνευτές έγινε πανηγύρι. Όλοι πετάχτηκαν όρθιοι και άρχισαν να χειροκροτούν λες και είχε εμφανιστεί ο πιο λαοφιλής πολιτικός σε πλήθος φανατικών οπαδών του».

Οι εξελίξεις στην Ελλάδα, και ιδίως η χούντα, ενίσχυσε αυτή τη στενή σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την πολιτική και, ιδίως, με τη μουσική που συνεγείρει τις μάζες. Το έκανε με διττό τρόπο. Αφενός, επειδή διώχθηκε, εξορίστηκε, και μαζί διώχθηκαν και εξορίστηκαν απολύτως και οι μουσικές του, έγινε δηλαδή θύμα και μάρτυρας για τις ιδέες του και την τέχνη του που υπηρετούσε τις ιδέες του. Αφετέρου, επειδή στην Ευρώπη διεύρυνε την αγωνιστική, την ηρωική μυθολογία του, την παγκόσμια πρόσληψη και της μουσικής του, και των ιδεών του, και του ιδίου υπό την επική διάστασή τους.

Τη μεταπολίτευση, ο Μίκης Θεοδωράκης ήδη ήταν κάτι παραπάνω από ένας προβεβλημένος σκηνοθέτης: ήταν ένας θρύλος. Ως θρύλος, δεν μπορούσε να χωρέσει στα μέτρα των κομμάτων. Ήταν ο εθνικός Μίκης, η μουσική του ήταν ο κώδικας ένωσης του λαού, των πολιτών απέναντι στους αυταρχισμούς. Η λαϊκότητά του αφορούσε όλους τους Έλληνες, κι αυτούς που συμφώνησαν με τις ιδέες του και εκείνους που βρέθηκαν απέναντι. Αυτή η υπέρβαση, βαθμιαία, μπορούσε να μετατρέψει τον Μίκη Θεοδωράκη σε σύμβολο ενός χειραφετημένου ελληνισμού. Διότι, πλέον, σε συνθήκες κανονικότητας, δεν υπάρχει έδαφος για ηρωισμούς και εποποιίες.

Υπό τη νέα αυτή συνθήκη, ο συνθέτης προσπάθησε και το μύθο του να συντηρήσει και να υπηρετήσει την πραγματικότητα. Μουσικά, πήρε αποστάσεις, ιδίως με την κυκλοφορία κύκλων τραγουδιών σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη (Μπαλάντες) ή Τάσου Λειβαδίτη (Τα Λυρικά) –έργα που προσιδίαζαν στην αντίληψη για την τέχνη που του είχε ενσταλάξει ο επιδραστικός αδελφός του, στιχουργός σε μερικά υπέροχα πρώιμα λυρικά τραγούδια, όπως το «Χάθηκα»– ή με μια απόπειρα, ιδίως τη δεκαετία του 1990, να προβάλλει τη συμφωνική πλευρά του έργου του. Πολιτικά, επίσης. Η συμμετοχή του στην κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ήταν συνειδητή επιλογή με στόχο να πέσουν τα διαχωριστικά τείχη Δεξιάς - Αριστεράς, η χώρα να υπερβεί τη λογική του εμφυλίου. Η παρέμβασή του στην υπόθεση Οτσαλάν, απέναντι στους πρόωρα «αγανακτισμένους» καλλιτέχνες που θεωρούσαν ότι βρήκαν ευκαιρία να ανατρέψουν το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα και την ευρωπαϊκή προοπτική για την οποία εργαζόταν η κυβέρνηση Κώστα Σημίτη, επίσης, ήταν μια γενναία στάση, κόντρα ακόμα και στην ίδια του την ταυτότητα – μουσική, πολιτική, ιδιοσυγκρασιακή.

Το πέρασμα του χρόνου είναι μια σκληρή αλήθεια, πιο σκληρή κι από τις ιδεολογικές βεβαιότητες. Σε πολλές περιπτώσεις, η ορμή και τα πάθη υποκαθίστανται από μια στοχαστική ωριμότητα. Στη μεγάλη κρίση του 2010, μετά τη χρεοκοπία της χώρας, ο Μίκης προτίμησε να αναβιώσει τον νεανικό του μύθο, την εποποιία του. Στρατεύτηκε στο στρατόπεδο της άρνησης της πραγματικότητας και, μετά το πρώτο μνημόνιο, βρέθηκε, με την οργάνωση Σπίθα, να ενισχύει το αντιευρωπαϊκό και, δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις αντιδημοκρατικό μέτωπο. Τον συνήγειρε η εποποιία, πιθανόν να ονειρεύτηκε ξανά ανοιχτά γήπεδα, ζητωκραυγές και νέα έπη. Όπως όμως έλεγε ο Σταύρος Τσακυράκης, «από πού κι ώς πού όλοι οι αγώνες είναι δίκαιοι;». Οι εξελίξεις απέδειξαν, σε όσους καλοπροαίρετους δεν το έβλεπαν, ότι όντως οι αγώνες εκείνης της περιόδου οδηγούσαν τη χώρα στην καταστροφή. Την οποία αποφύγαμε όταν και οι ηγέτες προς αυτή τη διαδρομή κατανόησαν ότι δεν θα εξαιρεθούν ούτε οι ίδιοι από τις οδυνηρές συνέπειες των πράξεών τους.

Η σωτηρία της χώρας και η συνέχιση της κανονικότητας, της μόνης ώριμης στάσης ζωής στη συγκυρία, συνοδεύτηκε από διάθεση λήθης της τελευταίας περιόδου του Μίκη Θεοδωράκη. Για τους πολίτες ήταν και συνέχισε να είναι δημιουργικός εκπρόσωπος της πορείας τους προς την πρόοδο και την εξωστρέφεια. Ένας αγωνιστής για μια δίκαιη, ειρηνική και ελεύθερη κοινωνία. Έτσι θα καταγραφεί – ακόμα κι αν ο ίδιος επέλεξε να εκπροσωπηθεί στην κηδεία του από τη δογματική υστεροβουλία ενός κόμματος και μιας περιθωριοποιημένης αυταρχικής ιδεολογίας, υπενθυμίζοντας την παρωχημένη και αχρείαστη σήμερα ιδέα του εμφυλίου. Ακόμα, δηλαδή, κι αν ο ίδιος παρέδωσε τη μνήμη του σε όσους επιβιώνουν πολιτικά περιφέροντας το οστεοφυλάκιο της κομμένης στα δύο Ελλάδας.

Ευτυχώς για τον Μίκη Θεοδωράκη και για όλους μας, ο μύθος του δεν εξαρτάται από τους διαχειριστές του το τελευταίο διάστημα της ζωής του. 

15 Σεπτεμβρίου 2021
20 Ιανουαρίου 2021. O αμερικανός πρόεδρος Τσο Μπάιντεν τη μέρα της ορκωμοσίας του.

Το 2016, πριν ο Μπαράκ Ομπάμα παραδώσει την εξουσία στον Ντόναλντ Τράμπ, γνωρίζοντας τι θα επακολουθήσει, προσπάθησε να μεταφέρει στους Ευρωπαίους (ιδιαίτερα στην γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ) την ευθύνη για τη συνοχή του δυτικού κόσμου. Ακολούθησε η λαίλαπα του Τραμπ: φιλο-πουτινική,  αντιΝΑΤΟϊκή και αντιευρωπαϊκή πολιτική,  απόσυρση και απομονωτισμός των ΗΠΑ, πιρουέτες με τον Κιμ Γιονγκ Ουν, εγκατάλειψη συμμάχων (Κούρδων) στο έλεος των αντιπάλων τους, ευνοϊκή διπλωματία τηλεφωνημάτων με τον Ερντογάν, υπόγειες και ιδιοτελείς οικονομικές διακρατικές σχέσεις, κ.λπ.

15 Ιουλίου 2021
Λεπτομέρεια από τη φωτογραφία που χρησιμοποιεί το Πανεπιστήμιο του Princeton στην ιστοσελίδα του όπου περιγράφονται τα προγράμματα ελληνικών σπουδών.

Το Πανεπιστήμιο του Princeton, στο Νιου Τζέρσεϊ, ανακοίνωσε την κατάργηση της υποχρεωτικότητας στην εκμάθηση αρχαίων ελληνικών και λατινικών, στο πρόγραμμα κλασικών σπουδών. Για ποιο λόγο; Επισήμως, το Πανεπιστήμιο δίνει τη δυνατότητα σε φοιτητές που δεν έμαθαν αρχαία ελληνικά και λατινικά σε καλά δημόσια σχολεία ή σε πανάκριβα ιδιωτικά λύκεια να ξεκινήσουν σπουδές κλασικής φιλολογίας χωρίς προηγούμενη προετοιμασία. Επίσης, το Πανεπιστήμιο δίνει τη δυνατότητα σε όσους δεν θέλουν απαραίτητα να σπουδάσουν φιλολογία να ακολουθήσουν την κατεύθυνση του κλασικού πολιτισμού, διαβάζοντας κείμενα σε μετάφραση. Μια υπόκωφη βοή, όμως, θέλει το Πανεπιστήμιο να υποκύπτει στο ρεύμα της πολιτικής ορθότητας.

03 Ιουλίου 2021
Η απρόσκοπτη ροή των εμβολίων, που φαίνεται ότι τις τελευταίες μέρες έχει επιτευχθεί, πρέπει να διατηρηθεί και να ενταθεί. Ο στόχος της συλλογικής ανοσίας βασισμένης στην ανοσοποίηση ενός μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού, στο τέλος του Ιουνίου όχι μόνο πρέπει να κατακτηθεί, αλλά να  συντομευθεί και να επιταθεί.

Ίσως ακούγεται κοινοτοπία η πολυχρησιμοποιημένη φράση: βρισκόμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Αλλά για άλλη μια φορά αυτό συμβαίνει.

15 Μαϊος 2021
2 Μαρτίου 2021, Αθήνα. Διαδηλωτές υπέρ του Δημήτρη Κουφοντίνα, μια κινητοποίηση που επαναλήφθηκε πολλές φορές, ώσπου να διακόψει την απεργία πείνας ο δολοφόνος τρομοκράτης της 17 Νοέμβρη. Στο μεταξύ, τα κρούσματα Covid-19 αυξάνονταν συνεχώς.

Πριν από μερικές μέρες, περί τους χίλιους νέους συγκεντρώθηκαν σε χώρο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σε ένα μεγάλο πάρτι που κράτησε ώρες. Το υπαγόρευε η νεότητα, αλλά και η επανάσταση στον νόμο Κεραμέως.

11 Απριλίου 2021
Eugène Delacroix, Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου, λάδι σε καμβά, 208 × 147 εκ. (1826).

«Η Ιστορία φέρνει τις συσσωρευμένες σφαίρες σε δραματικές συγκρούσεις και σε ξεσπάσματα κεραυνών. Πάντα δημιουργική. Σε παρόμοιες μικρογραφικές στιγμές σα μια μοναδική στη μεγαλοφυΐα της καλλιτέχνις. Γιατί, αν τον κόσμο μας κινητοποιούν δεκάδες δυναμικότητες ενέργειας, πάντα τη δραματική μορφή θα τη δώσουν εκείνες οι λίγες εκρηκτικές στιγμές», λέει ο Στέφαν Τσβάιχ  στον πρόλογο του βιβλίου του, Οι μεγάλες ώρες της ανθρωπότητας.[1]  

Τον Μάιο του 1823, υπήρξε μια τέτοια εκρηκτική στιγμή, κατά την οποία όλο το δράμα της Ελληνικής Επανάστασης συμπυκνώθηκε στο ποίημα του Διονυσίου Σολωμού, Ύμνος εις την Ελευθερίαν. Δράμα, που το χαρακτήριζαν η καταπόνηση, οι σφαγές, οι δηώσεις, οι σκλαβιές, αλλά και η ελπίδα, η προοπτική και οι θυσίες για την αποτίναξη του πολύχρονου ζυγού, η ελευθερία και η αναγέννηση του έθνους.

Εκεί στη Ζάκυνθο ο Σολωμός, ακούγοντας τους κρότους και βλέποντας τις λάμψεις από τα κανόνια του Μεσολογγιού, έφτιαξε το ποίημα σε μια από τις σπάνιες στιγμές που θαρρείς όλα προετοιμάζονται μυστικά και αθόρυβα, χρόνια και χρόνια: η πολυποίκιλη λογοτεχνική πορεία του ποιητή, η πνευματική πορεία του έθνους, το όνειρο της ελευθερίας των Ελλήνων και οι διαδρομές  της ελληνικής ποίησης από τον Όμηρο μέχρι τα δημοτικά τραγούδια. Όλη αυτή η μακρόσυρτη και σκοτεινή πορεία ξέσπασε στον Ύμνο εις την Ελευθερίαν. Έργο συμβολικό της μεγάλης στιγμής του ελληνισμού, της Επανάστασης του 1821, που παρά τις αρχικές αντιθέσεις μερικών λογίων για την ποιότητά του, αναγνωρίζεται από όλους τους Έλληνες καθολικά και διαχρονικά ως ο Εθνικός μας Ύμνος. Αυτή η καθολική αποδοχή ίσως εδράζεται στο ότι δεν υμνεί συγκυριακές νίκες, αρχηγούς, βασιλιάδες, και στην υπέρβαση της συγκυρίας υμνώντας πέρα από την συγκεκριμένη επανάσταση την Ελευθερία.

Την πνευματική πορεία του Σολωμού προς τον Ύμνο εκφράζει ιδανικά ο Σεφέρης στις Δοκιμές, στο κείμενο για τον Ερωτόκριτο:

«Ο Σολωμός οδηγημένος από τα κρητικά ποιήματα κι από τα δημοτικά τραγούδια, συνέχισε τον δρόμο του, αφήνοντάς μας τα λαμπρά συντρίμμια του έργου που ονειρεύτηκε. […] αντικρύζει την γλώσσα με μια συνείδηση τόσο κοφτερή, που μόνο αργότερα –στον  Baudelaire ή στον Mallarme– θα συναντήσουμε κάτι παρόμοιο στην Ευρώπη. Είναι ο Έλληνας ποιητής που ανήκει καθολικά στην ευρωπαϊκή ποιητική παράδοση, και σαν ίσος προς ίσους. […] Λένε πως ο Διονύσιος, κόμης Σολωμός, όταν γύρισε από την Ιταλία στη Ζάκυνθο, στολισμένος με όλα τα αγαθά της σοφίας και με όλα τα πλούτη, περνώντας μια νύχτα έξω από μια ταβέρνα, άκουσε τον τυφλό ζητιάνο Νικόλα Κοκονδρή να τραγουδά:

Ο Άγιος Τάφος του Χριστού, εκείνος δεν εκάη·

εκεί που βγαίνει τ’ άγιο φως άλλη φωτιά δεν πάει.

Ο Σολωμός, μας λένε, συγκινήθηκε τόσο, που όρμησε μέσα στο καπηλειό και πρόσταξε να τους κεράσουν όλους. Αυτοί οι στίχοι με συγκινούν κι εμένα, όχι μόνο γιατί είναι ωραίοι, αλλά γιατί τους βλέπω σαν ένα σύμβολο αυτής της ποιητικής παράδοσης, που κρατάει ολόκληρους αιώνες μέσα στο σκοτάδι ο λαός για να την αποθέσει στα χέρια του άρχοντα της ελληνικής ποίησης, ντυμένος το σχήμα ενός τυφλού ζητιάνου»[2].

Ως γνωστόν, ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν καθιερώνεται επισήμως από το ελληνικό κράτος, ως Εθνικός ΄Ύμνος, το 1865, αφού προηγουμένως είχε ευτυχήσει να μελοποιηθεί το 1828 από τον Νικόλαο Μάντζαρο. Σήμερα αποτελεί ακατάλυτο έμβλημα της ελληνικής ταυτότητας. Είναι παντού σε γιορτές, σε νίκες, σε κάθε είδους αγώνες, σε προσπάθειες, σε χαρές και γιορτές, διαχρονικό και καθολικό σύμβολο όλων των Ελλήνων, είτε εντός της χώρας είτε στην Κύπρο είτε στη Διασπορά· αλλά και σε στιγμές του καθενός μας. καθώς το σιγομουρμουρίζουμε για να μετάσχουμε σ’ ένα γεγονός.

Σημαντικό στοιχείο που κάνει το ποίημα πέρα από εθνικό και μεγάλο ποίημα είναι η συνομιλία του ποιητή με τη θηλυκού γένους προσωποποιημένη εικόνα του πνεύματος της Ελευθερίας, βγαλμένης από τα κόκαλα των Ελλήνων τα ιερά. Προσωποποίηση που μας έδωσε τη δυνατότητα να φανταστούμε συλλογικά και να εικονογραφήσουμε την Ελευθερία σαν μια ωραία γυναίκα που βαστάει το σπαθί του κάθε καταπιεσμένου, το σπαθί του αγώνα για την ελευθερία, έχοντας μια ευγενική γαλήνια και οικουμενική μορφή.

Το τεύχος αυτό του BooksJournal γιορτάζει την επέτειο των 200 χρόνων του 1821, αφιερωμένο στον Εθνικό Ύμνο και τον δημιουργό του, Διονύσιο Σολωμό.

 

 

[1] Stefan Zweig, Οι μεγάλες, ώρες της ανθρωπότητας, πρόλογος, Ίκαρος, χ.χ., σελ. 155

[2] Γιώργος Σεφέρης, Δοκιμές, τόμ. Α, σελ. 301 και 319.

12 Μαρτίου 2021
29 Οκτωβρίου 2020. Ο πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου υποχρεώνεται από κουκουλοφόρους να φωτογραφηθεί φορώντας την εξευτελιστική πινακίδα που του κρέμασαν.

Το editorial του νέου τεύχους, #116, του Books' Journal που κυκλοφορεί, είναι αφιερωμένο στο νόμο για την εκπαίδευση, που ήδη ψηφίστηκε.

13 Φεβρουαρίου 2021
Σελίδα 3 από 9