Τεύχος 41

Στο έργο της Ρέας Γαλανάκη έχει διαπιστωθεί η σταθερή αναφορά της σε ζητήματα που άπτονται της ιστορίας. Πρόσωπα και γεγονότα ιστορικά αναπλάθονται μυθιστορηματικά και οι ήρωές της, αν και υπόκεινται σε ιστορικό υπόβαθρο, διαμορφώνονται μέσα από τη μυθοπλαστική τους δράση σε υποκείμενα με έντονη την αυτοσυνειδησία, τον προβληματισμό και τις ψυχολογικές επιπτώσεις των γεγονότων τα οποία βιώνουν. Οδηγοί τρεις μυθιστορηματικοί χαρακτήρες, ένας ήρωας και δυο ηρωίδες, από τρία μυθιστορήματά της. [ΤΒJ]

Ρέα Γαλανάκη, Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ Πασά, Καστανιώτη, Αθήνα 1989, τελευτ. έκδ. 2008, 231 σελ.

Ρέα Γαλανάκη, Ελένη ή ο Κανένας, Άγρα, Αθήνα 1998, τελευτ. έκδ. Καστανιώτη 2004, 282 σελ.

Ρέα Γαλανάκη, Φωτιές του Ιούδα, στάχτες του Οιδίποδα, Καστανιώτη, Αθήνα 2009, 270 σελ.

«Έτσι κι εγώ εξηγώ τα ανεξήγητα εκείνης της νύχτας, ότι κλείνοντας τους κύκλους της η μοίρα εκδικείται όποια γυναίκα προσπαθεί να δραπετεύσει από την προκαθορισμένη επανάληψή της».

 Ρέα Γαλανάκη, Ελένη ή ο Κανένας.

Μέσα στον ορυμαγδό εκδόσεων, εκπομπών, δηλώσεων και απίθανων ισχυρισμών για την οικονομική κρίση και για τις παθογένειες και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, υπάρχει μια φωνή που ξεχωρίζει. Αυτό είναι το βιβλίο του Αρίστου Δοξιάδη, Το Αόρατο Ρήγμα (εκδ. Ίκαρος, 2013). Η διάκριση γίνεται γιατί η ορθολογική νηφαλιότητα δεν χαρακτηρίζει τους περίεργους αυτούς καιρούς. Και το Αόρατο Ρήγμα κάνει ακριβώς αυτό. Δίχως πολεμικές κραυγές και ιδεολογικά φορτισμένους φανατισμούς εξηγεί τα πράγματα όπως ακριβώς έχουν. Και παραθέτει τις αιτίες για τις οποίες. αν συνεχίσουμε έτσι, δίχως δηλαδή να κοιταχθούμε στον καθρέπτη και να αλλάξουμε συνήθειες και νοοτροπίες, τίποτα δεν πρόκειται να γίνει. Η δυστυχία θα μας πνίξει και τα αδιέξοδα θα πολλαπλασιασθούν.

Η σημασία του νέου βιβλίου του Νίκου Αλιβιζάτου (Ποια δημοκρατία για την Ελλάδα μετά την κρίση; Για την αποκατάσταση των λέξεων και του νοήματός τους, Πόλις, Αθήνα 2013, 163 σελ. – μια κριτική ανάλυσή του έχει ήδη δημοσιευθεί στο Books’ Journal, τχ. 33, Ιούλιος 2013, υπογεγραμμένη από τον καθηγητή Παύλο Ελευθεριάδη, με τίτλο «Το σύνταγμα της δημοκρατικής ισότητας») είναι αντιστρόφως ανάλογη με το μικρό σχετικά μέγεθός του.

Το βιβλίο διαθέτει όλες τις αρετές του συγγραφέα του.  Είναι γραμμένο με τρόπο προσιτό, είναι ευσύνοπτο και χωρίς πάθη. Ταυτόχρονα είναι ευθύ, ειλικρινές και θαρραλέο. Αντιπαρατίθεται με ιδέες και όχι με προσωπικότητες. Είναι διαποτισμένο από τη νομική σοφία του συγγραφέα, μα ταυτόχρονα είναι ριζωμένο στη δύσκολη πραγματικότητα του καιρού μας. Είναι όπως και ο ίδιος ο Αλιβιζάτος αφοσιωμένο στη δημοκρατική ανάγκη. Όχι για να την εργαλειοποιήσει προς εξυπηρέτηση ειδικών συμφερόντων, αλλά για να την υπερασπιστεί  στην καθολικότητά της, σήμερα ειδικά που τίθεται σε αμφιβολία, από τα πράγματα και από τους ανθρώπους.

Η καινούργια έκδοση των ποιημάτων της Μαρίας Πολυδούρη (θα ακολουθήσει έκδοση των πεζών της) έχει όλες τις προϋποθέσεις για πάμε επιτέλους πέρα από το όριο του Καρυωτάκη και να δούμε την ποιήτρια όχι μόνο στο επίπεδο της δημόσιας αποκατάστασής της, που έχει έτσι κι αλλιώς επέλθει από καιρό, αλλά και στην προοπτική ενός καινούργιου, αυτόνομου  λογοτεχνικού πεδίου, ικανού να αποδεσμεύσει τη λησμονημένη ή παραμερισμένη (δεν κάνει μεγάλη διαφορά) δυναμική της.

Μαρία Πολυδούρη, Τα ποιήματα, φιλολογική επιμέλεια-επίμετρο: Χριστίνα Ντουνιά, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2014, 398 σελ.

Η Μαρία Πολυδούρη έχει, παρά πάσα προσδοκία, κατορθώσει στις ημέρες μας να γλιτώσει από τη συντριβή του χρόνου. Στα βιβλιοπωλεία και στις υπαίθριες αγορές μπορεί κανείς να βρει πολλαπλές εκδόσεις των ποιητικών της συλλογών ή και των απάντων της, ακόμα κι αν πρόκειται για βιβλία κακοτυπωμένα και χωρίς καμιά φιλολογική επιμέλεια (δεν ξέρω αν εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα τα άπαντα που επιμελήθηκαν πρώτα η Λιλή Ζωγράφου το 1961 και, κατόπιν, ο Τάκης Μενδράκος το 1982).

David Sedaris, Ας συζητήσουμε για το Διαβήτη με Κουκουβάγιες, μετάφραση από τα αγγλικά: Μυρσίνη Γκανά, Μελάνι, Αθήνα 2014, 304 σελ.

Ένας συγγραφέας-performer που δρασκελίζει το χάσμα ανάμεσα στην αρθρογραφία και τη λογοτεχνία, αλλά σκαλίζει το χάσμα ανάμεσα στις οικογένειες των ονείρων και τις άλλες, τις πραγματικές.

Όταν ρωτήθηκε ο Χέμινγουεϊ ποια είναι η καλύτερη εκπαίδευση για έναν συγγραφέα, απάντησε: «μια δυστυχισμένη παιδική ηλικία». Ο Σεντάρις μπορεί, ή μπορεί και όχι, να είχε μια πραγματικά δυστυχισμένη παιδική ηλικία, αλλά είναι σίγουρο ότι στην οικογένειά του βασίζει το συγγραφικό του έργο. Το συγγραφικό του σύμπαν, για την ακρίβεια. Και στο τελευταίο του βιβλίο Ας συζητήσουμε για το Διαβήτη με Κουκουβάγιες, με την εξαίρεση έξι σύντομων μονολόγων σε πρώτο πρόσωπο όπου ο αφηγητής δεν είναι ο Σεντάρις (είναι τρεις γυναίκες, δυο άντρες κι ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι με ψεύτικη βρετανική προφορά), η οικογένειά του είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο κεντάει, και πάλι, τις ιστορίες του. Οι πιστοί αναγνώστες του γνωρίζουν πια αυτή την οικογένεια τόσο καλά, ώστε κάθε καινούργιο βιβλίο του είναι λίγο σαν συνέχεια της ίδιας ιστορίας.

FernandoPessoa, Υπόθεση Βάργκας, μετάφραση από τα πορτογαλικά-εισαγωγή: Μαρία Παπαδήμα, Νεφέλη, Αθήνα 2011, 210 σελ.

FernandoPessoa, Η κλεμμένη περγαμηνή, μετάφραση από τα πορτογαλικά: Μαρία Παπαδήμα, Νεφέλη, Αθήνα 2012, 190 σελ.,

Φερνάντο Πεσσόα, Αστυνομικές ιστορίες, μετάφραση-εισαγωγή από τα πορτογαλικά: Γιάννης Σουλιώτης, Σοκόλη, Αθήνα 2012, 192 σελ.

«Μια από τις ελάχιστες πνευματικές τέρψεις που απομένουν σε ότι πνευματικό απομένει ακόμα στην ανθρωπότητα είναι η ανάγνωση αστυνομικών μυθιστορημάτων. Ένα από  τα βιβλία αυτών των συγγραφέων (σ.σ Κόναν Ντόυλ, Άρθουρ Μόρρισον), ένα τσιγάρο των 45 σεντάβος το πακέτο, η ιδέα ενός φλιτζανιού καφέ –τριάδα αδιαίρετη που κλίνει για μένα την ευτυχία σε όλες τις πτώσεις– σε αυτό συνίσταται η ευτυχία μου».Αυτά υποστήριζε ο Φερνάντο Πεσσόα ο οποίος δεν είχε τη συνήθεια μόνο να διαβάζει αστυνομικά αλλά και να γράφει.

Τα νούμερα στους τάφους αταύτιστων μεταναστών, στο νεκροταφείο Μυτιλήνης

Ο Ν^o 4 γεννήθηκε στο Αφγανιστάν και πέθανε στην Ελλάδα το 2007. Ο Ν^o3 γεννήθηκε επίσης στο Αφγανιστάν και πέθανε στην Ελλάδα το 2008. Ο Ν^o11 πέθανε στην Ελλάδα το 2013, αλλά δεν ξέρουμε πού γεννήθηκε. Δεν ξέρουμε επίσης την οικογενειακή του κατάσταση, αν είχε σύζυγο, γονείς και παιδιά εν ζωή, αν η σύζυγος γνωρίζει ότι είναι χήρα, αν μπορεί, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία του τόπου διαμονής της, να ξαναπαντρευτεί, αν δικαιούται, αυτή και τα παιδιά της, επίδομα χηρείας ή άλλα οικονομικά βοηθήματα.

Philippe Druillet, David Alliot, Delirium. Autoportrait, Editions des Arènes, Παρίσι 2014, 273 σελ.

Ο Φιλίπ Ντρυγιέ, ένας από τους πρωταγωνιστές της ανανέωσης των γαλλικών κόμικς στη δεκαετία του 1970, αφηγείται την ιστορία της ζωής του. Με αφετηρία τη διόλου ένδοξη δράση του πατέρα του στα χρόνια του B’ Παγκόσμιου Πολέμου, ο πληθωρικός δημιουργός προσθέτει ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της τέχνης του.