The books' journal

Η Μαρία Καστρισιανάκη-Guiton, πολύπειρη και σημαντική δημοσιογράφος που εργαζόταν ως ανταποκρίτρια από το Λονδίνο της DeutscheWelle και, μεταξύ πολλών άλλων δραστηριοτήτων, πολύτιμη συνεργάτρια του Books’ Journal, πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 2021, έπειτα από μακρά πάλη με τον καρκίνο.

Κυκλοφόρησε στην Αμερική, στις 5 Ιανουαρίου 2021,  το βιβλίο του στενού συνεργάτη μας Μισέλ Φάις με τίτλο Mechanisms of Loss, σε μετάφραση του βραβευμένου μεταφραστή David Connolly από το Yale University Press.

Μαρία Στεφανοπούλου, Άθος, ο Δασονόμος. Μυθιστόρημα, Το Ροδακιό, Αθήνα 2014, 279 σελ.

Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στα Καλάβρυτα, συλλαμβάνουν όλους τους άντρες και, αφού λεηλατήσουν τις περιουσίες και καταστρέψουν το χωριό, το απόγευμα εκτελούν όσους έχουν συλλάβει. Η θηριωδία των δυνάμεων κατοχής αλλά, κυρίως, τα πάθη των επιζησάντων είναι το θέμα ενός πολλαπλά συζητημένου μυθιστορήματος, που πάντα κινεί το ενδιαφέρον όσων μελετούν τη λογοτεχνία που εμπνέεται από την ιστορία. [ΤΒJ]

Τι ακριβώς είναι ο ελληνικός «γουρουνολαός», κατά τον χαρακτηρισμό του εκδότη τηςΑκροπόλεως, Βλάση Γαβριηλίδη; Και πώς περιέγραφε την ταυτότητα των Ελλήνων ο Παύλος Νιρβάνας, που με δυο χρονογραφήματά του στο Νέον Άστυ, στις 17 Αυγούστου 1909 και στις 15 Σεπτεμβρίου 1909; Γιατί είναι ακριβής η αναφορά του δημοφιλούς χρονογράφου στις ψυχικές λαϊκές αναστολές του Έλληνα ως προς την κατανόηση της συλλογικής κακοδαιμονίας μέσω μιας αέναης μετάθεσης ευθυνών, στη συντηρητική αντι-ενθουσιαστική ειρωνεία του και στην απογοήτευσή του για το ασάλευτο, το ανακυκλούμενο νεοελληνικό παρόν; Εν τέλει, τι είναι η νεοελληνική αγονία;

Η πρόοδος δεν είναι πλέον κάτι το αυτονόητο, η ιδέα της προόδου σκοτείνιασε εξαιτίας της επίκλησής της από ενθουσιώδεις οπαδούς της και γιατί εργαλειοποιήθηκε από δημαγωγούς. Στο εξής, η αναφορά στην πρόοδο περισσότερο διαιρεί παρά ενώνει. Αν η μαγική λέξη «πρόοδος» παραμένει κινητοποιητική, είναι γιατί παραδόξως παράγει σύγκρουση μεταξύ όσων εκθειάζουν και όσων κατηγορούν τον «προοδευτισμό» ως κοσμική θρησκεία.

Όλα τα ανθρώπινα όντα είναι εφοδιασμένα με ίση αξιοπρέπεια, αλλά κάθε άτομο έχει δικαίωμα και σε μια ταυτότητα, αυτή που κρίνει κεντρική, ή σε ένα μοναδικό πλέγμα ταυτοτικών εντάξεων, που εμπερικλείουν πολιτισμικές κληρονομιές ή παραδόσεις. Πράγμα που ισοδυναμεί με μια αποκατάσταση της παράδοσης, στον δρόμο που ανιχνεύθηκε από μια ορισμένη φιλοσοφική ερμηνευτική, η οποία αναδείχθηκε από τους Γκάνταμερ και Ρικέρ.

Ποια ήταν δηλαδή η "πανουργία της ιστορίας" που μετέτρεψε σε εχθρό της ανθρώπινης ελευθερίας το μεγαλύτερο ανθρωπιστικό κίνημα των τελευταίων αιώνων (έτσι το αποκαλεί ο Κ. Πόππερ), το οποίο διεκδίκησε το "βασίλειο της ελευθερίας", αλλά και της δικαιοσύνης και γι' αυτό συγκίνησε πλήθη ευαίσθητων ανθρώπων; «Μοίρα»; «Πρόνοια»; «Σύμπτωση»; Ή η «Ετερογονία των σκοπών», που όμως απλώς περιγράφει αλλά δεν εξηγεί; Μήπως τελικά η υποκατάσταση του «ταπεινού» ανθρώπινου σχεδίου για τις συλλογικές ανθρώπινες πράξεις από μία «εξωτική προφητεία» για το μέλλον, οδηγεί πάντα σε τερατογενέσεις;

Η παρουσίαση, στις 7 Νοεμβρίου 2020, του πολύ πρόσφατου βιβλίου του Στέλιου Ράμφου «Η Ελλάδα των ονείρων. Σπουδή στο συλλογικό μας φαντασιακό» (εκδ. Αρμός), που έγινε από τον ίδιο τον συγγραφέα διαδικτυακά, για όσους την παρακολούθησαν, ήταν μια εντυπωσιακή απεικόνιση της νεοελληνικής διχοστασίας, της διχασμένης ελληνικής ταυτότητας, σημαδεμένης, ακριβώς, από την αδυναμία αναγνώρισης από το «υποκείμενο» της πραγματικότητας του εξωτερικού κόσμου.

JoeΚubert, Φαξ από το Σαράγεβο. Μια ιστορία επιβίωσης, μετάφραση από τα αγγλικά: Γαβριήλ Τομπαλίδης, Μικρός Ήρως, Αθήνα 2020, 210 σελ.

O Τζο Κιούμπερτ (1926-2012) υπήρξε θρύλος των αμερικανικών κόμικς. Το κομψό, γεμάτο λεπτομέρειες σχέδιό του πρωταγωνιστούσε στα περιπετειώδη και υπερηρωικά κόμικς που σχεδίασε – κι ανάμεσά τους περιπέτειες του Flash, του Batman, του Sgt. Rock και του Hawkman–, στις πολεμικές αφηγήσεις του (όπως οι Ιστορίες των Πράσινων Μπερέ) και στα πιο αγαπημένα κόμικς με ήρωα τον Ταρζάν και τον κόσμο της ζούγκλας. Αλλά το 1996 έδωσε στη δημοσιότητα ένα διαφορετικό κόμικς: τη ρεαλιστική αναπαράσταση της πολιορκίας του Σαράγεβο από τους Σέρβους. Στηριγμένο στα φαξ που του έστελνε από την πολιορκημένη πόλη ένας συνεργάτης και φίλος του, ο Κιούμπερτ υπέγραψε ένα ρεαλιστικό αριστούργημα, ωμό και αληθινό όσο και ο πόλεμος που περιγράφει.

Ενώ, ας πούμε, στην περίπτωση ενός ακροδεξιού εγκληματία κινητοποιείται αυτομάτως και φυσικά δίχως δομικές αναλύσεις το συναίσθημα του αριστερού, δεν συμβαίνει κάτι παρόμοιο όταν έχουμε ισλαμιστές δολοφόνους. Γιατί άραγε; Κάποιες σκέψεις.