The books' journal

Ποιοι έχασαν από τη συμφωνία Τσίπρα - Ιερώνυμου; Η Εκκλησία ως κοινότητα πιστών και το δημοκρατικό αίτημα νέας ρύθμισης των σχέσεων κράτους και Εκκλησίας. Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Τα Νέα (21/11/2018)

Ο Ισίδωρος Ντογιάκος, που χθες έγινε στόχος τρομοκρατών, δεν είναι τυχαία περίπτωση. Προσωπικώς, μου αρκεί ότι ήταν ο δικαστής που παρέπεμψε τη Χρυσή Αυγή. Οταν εξελέγη, πριν λίγους μήνες, αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ψηφίστηκε από τους 13 στους 15 αρεοπαγίτες του δεκαπενταμελούς ανωτάτου δικαστικού συμβουλίου που τον έκρινε. Στο συμβούλιο συμμετείχαν ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου Βασίλειος Πέππας και η εισαγγελέας Ξένια Δημητρίου, που φέρονται να είναι οι καταψηφίσαντες.

Μερικές παρεξηγήσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση - και οι απαντήσεις τους. Γιατί το ευρωπαϊκό πείραμα παραμένει ζωντανό - και στην αιχμή του είναι βαθύτατα δημοκρατικό. [ΤΒJ]

Από τον Μιχάλη Ροδόπουλο

Στην επικοινωνία υπάρχουν πράγματα που γίνονται και λέγονται και πράγματα που δεν γίνονται αλλά σου λένε «καλά τυφλός είσαι και δεν τα βλέπεις;», οπότε είναι σαν να γίνονται. Οι λέξεις - ιδέες έχουν τόσο βαρύ φορτίο που μεταβάλλουν την αντίληψή μας για τον κόσμο χωρίς να αναγκαστικά να αλλάζουν κάτι σε αυτόν. Μια επικοινωνιακή καταιγίδα είναι ικανή να προκαλέσει μαζικές ψευδαισθήσεις, χρήσιμες όπως μάθαμε στην πολιτική. Αρχή κάθε παραπλανήσεως η των ονομάτων διαστροφή.

Τέτοια είναι και εκστρατεία περί θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση. Το ακούς και φαντάζεσαι ότι κάποια σπουδαία τομή θα συντελεστεί στις σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους. Μετά διαβάζεις τις επιμέρους προτάσεις της κυβερνητικής πλειοψηφίας και συνειδητοποιείς ότι περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να επικρατήσει παγκόσμια ειρήνη αν φωτογραφηθούν γυμνοί καμιά δεκαπενταριά διάσημοι παρά να μετατραπεί η Ελλάδα σε λαϊκό κράτος.

Στην αιτιολογική έκθεση της Κυβερνητικής Πρότασης αναγράφεται ότι στον άξονα σχέσεων Εκκλησίας –Κράτους εντάσσονται δύο προτάσεις.

Η πρώτη λέει θα καθιερώσει τον πολιτικό όρκο. Είναι γνωστό ότι έχουμε κοντή μνήμη αλλά όχι τόσο κοντή που να μην θυμόμαστε ότι η πλειοψηφία των νυν υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να ορκιστεί με πολιτικό όρκο. Αντισυνταγματικώς ορκίστηκαν; Ασφαλώς και δεν ορκίστηκαν παράτυπα και αντισυνταγματικά. Ο πολιτικός όρκος για τους κρατικούς αξιωματούχους ισχύει ήδη εδώ και πολλά χρόνια. Όπως ισχύει και για τους πολίτες. Για παράδειγμα, σε ένα δικαστήριο μπορείς να ορκιστείς στην τιμή και στην συνείδησή σου και όχι στο Ευαγγέλιο ή το Κοράνι. Επομένως, τίποτα δεν καθιερώνει η εν λόγω πρόταση παρά φύκια και μεταξωτές κορδέλες για όσους αρέσκονται να διαβάζουν εκθέσεις ιδεών σε συνταγματικά κείμενα.

Η δεύτερη πρόταση είναι η βαρυσήμαντη θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους. Όμως, στο άρθρο 3 του Συντάγματος, αμέσως μετά από αυτή την ηχηρή εξαγγελία, παραμένει η διάταξη που ορίζει ότι «επικρατούσα θρησκεία είναι η ορθόδοξη εκκλησία» (προφανώς εννοεί η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, προχειρότητα στη διατύπωση που καταδεικνύει γενικότερη έλλειψη επεξεργασίας των ζητημάτων). Παρότι στη συνταγματική θεωρία έχουν διατυπωθεί με ισχυρή επιχειρηματολογία απόψεις ότι η επικρατούσα θρησκεία δεν έχει κανονιστικές συνέπειες, η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι σταθερή, αναγνωρίζοντας ερμηνευτική επίδραση της επικρατούσας θρησκείας σε πλήθος πολιτειακών θεμάτων, με τελευταίο κριθέν, το περιεχόμενο του μαθήματος των θρησκευτικών.

Τι αλλάζει συνεπώς; Όχι πολλά. Είναι ικανή αυτή η κενή νοήματος, ασαφής εξαγγελία για θρησκευτική ουδετερότητα να συνταιριάξει με την ύπαρξη επικρατούσας θρησκείας; Προστίθεται μάλιστα, κατά την πρόταση, και ερμηνευτική δήλωση που δηλώνει κάτι που ισχύει παγίως άνευ αμφισβήτησης: ότι η επικρατούσα θρησκεία δεν επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στην απόλαυση άλλων θρησκειών. Ξεδιαλύνει τα απολύτως πεντακάθαρα δηλαδή, επιβαρύνοντας το συνταγματικό κείμενο με ψευδεπίγραφους τίτλους πατρότητας προοδευτισμού. Εξάλλου το άρθρο 16 του Συντάγματος παραμένει ατόφιο στο σημείο που υπαγορεύει την θρησκευτική συνείδηση ως συνιστώσα της κρατικής παιδείας.

Οι σχέσεις Εκκλησίας - Κράτους διαμορφώνονται σε τρία επίπεδα. Στο συνταγματικό, στο νομοθετικό και σε αυτό των πραγματικών πολιτικών σχέσεων. Η κυβερνητική πρόταση ξεκινάει από την κορυφή του παγόβουνου, χρωματίζοντας ξανά λευκό τον πάγο και αφήνει ανέγγιχτο το κυρίως μέρος. Νομοθετική ατολμία και πραγματικοί εναγκαλισμοί με την Εκκλησία για χάρη του Κυβερνητικού εταίρου, Πάνου Καμμένου, προσπαθούν να ξεχαστούν με ηρωικές εκφράσεις για δήθεν ουδετερότητα.

Η πρόταση κάθε άλλο παρά θρησκευτική ουδετερότητα καθιδρύει. Δεν γίνεται κάποιος όμορφος λέγοντας «γίνομαι όμορφος», δεν ισχύει εδώ η επιτελεστικότητα του λόγου. Είπα και έγινε χωρίς να αναληφθούν συγκεκριμένες δράσεις. Το κυβερνών κόμμα ήθελε να κάνει επικοινωνιακή επίθεση στον προοδευτικό χώρο χωρίς να σπάσει τις αγαστές σχέσεις που έχει με την Εκκλησία. Μια δημιουργική ασάφεια, όπως θα έλεγε και ο πρώην υπουργός Οικονομικών ή μια επικοινωνιακή φούσκα όπως κατάλαβαν όλοι λίγο αργότερα στα Εurogroup.

Παρά τις οιμωγές για τις εξελίξεις στη Βραζιλία, συχνά δεν γνωρίζουμε ακριβώς για τι μιλάμε - ούτε καν όσοι από τους εκπροσώπους της ενημέρωσης δεν αναπαράγουν απλώς πληροφορίες αλλά τις φιλτράρουν κιόλας. Η περίπτωση, πάντως, της εκλογής του Ζαϊρ Μπολσονάρο δεν είναι, απλώς, μια παράδοση της χώρας στην Ακροδεξιά. Αντίθετα, σηματοδοτεί μια επελπισμένη λύση, μετά τα αδιέξοδα από τις αριστερές διακυβερνήσεις και τα εκτεταμένα σκάνδαλα διαφθοράς. Ακούει κανείς; [ΤΒj]

Από τον Μιχάλη Ροδόπουλο

Το 1952 ο Arne Trankell διεξήγαγε ένα ελεγχόμενο πείραμα σε αίθουσα πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ για να μετρήσει την αξιοπιστία αυτοπτών μαρτύρων. Ενώ το μάθημα βρισκόταν σε εξέλιξη, εισήλθε άγνωστος (συμμέτοχος στο πείραμα) και διαπληκτίστηκε με τον καθηγητή ο οποίος στη συνέχεια απώθησε τον εισβολέα στο διάδρομο. Οι μαθητές που κλήθηκαν να περιγράψουν τι συνέβη έδωσαν λανθασμένη περιγραφή σε ποσοστό 33%, όπως σημειώνει ο ερευνητής. Παρόμοια πειράματα εμπειρικής στατιστικής έδωσαν ανάλογα αποτελέσματα.

Όμως, και στην αληθινή ζωή τα πράγματα δεν διαφοροποιούνται. Τον Οκτώβριο του 1946, ο Καρλ Πόπερ προσκλήθηκε στη φημισμένη λέσχη του Κέιμπριτζ να δώσει διάλεξη σχετικά με την ουσία των φιλοσοφικών προβλημάτων. Ο Λούντβιχ Βιντγκενστάιν, διάσημος για το φιλοσοφικό του έργο και τον οξύθυμο χαρακτήρα του, ήταν παρών ως πρόεδρος. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διάλεξης κρατούσε και κουνούσε μια πυράγρα, μια τσιμπίδα για τα κάρβουνα στο τζάκι. Όταν τα πνεύματα οξύνθηκαν και ο Βιτγκενστάιν ζήτησε μάλλον ειρωνικά από τον Πόπερ να κατονομάσει έναν ηθικό κανόνα, ο Πόπερ γνωστός κι αυτός για την τάση του να προβοκάρει το ακροατήριό του, απάντησε με στόμφο ότι ένας ηθικός κανόνας είναι να μην απειλείς τους καλεσμένους σου με ένα μπαστούνι. Η διένεξη των δύο σπουδαίων φιλοσόφων καταγράφηκε στο βιβλίο των δημοσιογράφων του BBC, David Edmonds και John Eidinow, Wittgenstein's Poker: The Story of a Ten-Minute Argument Between Two Great Philosophers, οι οποίοι το παρουσιάζουν με γλαφυρότητα μέσα από τις μαρτυρίες των αυτοπτών μαρτύρων. Τόσοι σπουδαίοι φιλόσοφοι παρόντες και δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν αν ο Βιτγκενστάιν πράγματι κινήθηκε απειλητικά εναντίον του καλεσμένου του ή αν χρησιμοποιούσε το μπαστούνι εν είδει δείκτη, ως χάρακα, για έμφαση στα λεγόμενά του.

Φανταστείτε τώρα πιο σύνθετα βιοτικά συμβάντα όπως ένας θάνατος μετά από συμπλοκή. Το ζήσαμε πρόσφατα με τον Ζακ Κωστόπουλο, όπου οι καταθέσεις ήταν εντελώς διαφορετικές, ανάλογα με την ιδεολογική οπτική του κάθε μάρτυρα. Ακόμα και χθες στα τραγικά συμβάντα στην Αλβανία παρουσιάστηκε πλήθος σεναρίων για το τι πραγματικά συνέβη. Μια μαρτυρία μπορεί να είναι ηθελημένα ψευδής. Μπορεί όμως να είναι αθέλητα ανακριβής εξαιτίας πλήθους παραγόντων που επηρεάζουν την αντίληψη. Για παράδειγμα, η έντονη συγκινησιακή φόρτιση είναι κρίσιμος παράγων που υπονομεύει την αξίωση για ψυχρή καταγραφή των δεδομένων. Ο Altavillaπαρατηρεί προσφυώς ότι ο συναισθηματικός μας κόσμος είναι το γυαλί που χρωματίζει ποικιλότροπα τον κόσμο και αυτό δεν πρέπει να λησμονείται όταν αξιολογούμε μαρτυρίες.

Η υπουργός Πολιτισμού, Μυρσίνη Ζορμπά, φαίνεται ότι βιάστηκε να τουιτάρει την κατάθεσή της, γιατί η μαρτυρία της δεν συνάδει με την αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών. Συνηθισμένη η πολυγλωσσία στην κυβέρνηση, πράγμα που ξεπερνάει τις διαπιστώσεις της δικαστικής ψυχολογίας των μαρτύρων και απολήγει στην πολιτική βαβέλ ως εμπεδωμένη τεχνική διακυβέρνησης.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπαράγονται με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα οι μαρτυρίες που εξυπηρετούν το αφήγημα της ιδεολογικής τοποθέτησης του εκάστοτε χρήστη. Έτσι μπορεί κανείς να διαλέξει το σενάριο που υπηρετεί καλύτερα την πολιτική του ταυτότητα. Εν ψυχρώ δολοφονία, υπέρμετρη αστυνομική βία ή απολύτως αναγκαία απάντηση της αστυνομίας έρχονται απλά να κουμπώσουν με τις προκαταλήψεις κατά φαντασίαν αυτοπτών μαρτύρων. Ο κοινωνικός μηχανισμός διαμόρφωσης της επιθυμητής κατάστασης δίνει σχήμα στην αφήγηση της εμπειρίας.

Η αληθής ανάπλαση των συμβάντων απαιτεί ιδιαίτερη ψυχραιμία και ικανότητα. Ψυχραιμία που ασφαλώς δεν επιδεικνύουν οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων, αλλά η κρισιμότητα των διεθνών σχέσεων υπαγορεύει μετ’ επιτάσεως στο πολιτικό προσωπικό να επιδείξει. Δύσκολα τα πράγματα. 

Από τον Μιχάλη Ροδόπουλο

Η ιστορία που θα αφηγηθώ, χωρίς διάθεση υπερβολών και δραματοποίησης είναι αληθινή και τα γεγονότα ακριβή. Η Μαρία θα μετακόμιζε Αθήνα για επαγγελματικούς λόγους στις αρχές του φθινοπώρου. Προνόησε λοιπόν, να ζητήσει να μεταφερθεί η τηλεφωνική της σύνδεση πριν έρθει να εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα. Υπέβαλε αίτημα φορητότητας στον πάροχό της, στον οποίο έχει και το κινητό της τηλέφωνο και δεν ασχολήθηκε περαιτέρω. Η διαδικασία ήταν απλή, δουλειές ως συνήθως. Λίγες μέρες αργότερα όμως η εταιρεία της την ενημέρωσε ότι δεν υπάρχει γραμμή, δεν υπάρχει διαθέσιμο δίκτυο στην περιοχή. Και τώρα;

Η Μαρία ενημερώθηκε ότι θα πρέπει να περιμένει. Υπομονετική η Μαρία εξοπλίστηκε με usbsticks φορητού ίντερνετ για να κάνει την δουλειά της. Δουλειά στην οποία το ίντερνετ είναι απολύτως απαραίτητο και η διαρκής προμήθεια φορητών δεδομένων αρκετά κοστοβόρα. Αυτό συνέβη αρχές Σεπτεμβρίου. Οι μέρες κυλούσαν, έγινε η ΔΕΘ, οραματιστήκαμε τη νέα Ελλάδα, αλλά η Μαρία ίντερνετ γιοκ. Μίλησε λοιπόν απευθείας στον διαχειριστή του δικτύου, την Cosmote. Η Μαρία δεν έκανε λόγο για ίντερνετ, το θεώρησε αυτονόητο. Αμ δε, τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Η υπάλληλος ενημέρωσε ότι βλέπει διαθέσιμη γραμμή! Χαράς Ευαγγέλια. Ακύρωσε το αίτημα φορητότητας στην προηγούμενη εταιρεία της, ζήτησε νέα σύνδεση απευθείας από την Cosmote (που σημαίνει ότι άλλαξε αναγκαστικά και αριθμό!), παρέλαβε το rooter της και περίμενε. Είχε φτάσει Οκτώβριος. Έφτασε λοιπόν ο τεχνικός, μετά από δύο εβδομάδες και βλέπει ότι δυστυχώς δεν υπάρχει διαθέσιμη σύνδεση για ίντερνετ. Η διαθεσιμότητα ήταν μόνο για τηλεφωνική γραμμή. Έτος 2018 πρέπει να διευκρινίσεις ότι θέλεις το συνολικό πακέτο, είσαι δηλαδή πλεονέκτης και θες και να σερφάρεις στο youtube.

Ο τεχνικός ενημέρωσε ότι αυτό συμβαίνει πολύ συχνά. Ενάμιση μήνα χωρίς ίντερνετ η Μαρία. Η Μαρία μένει στους Αμπελόκηπους, δυο βήματα από την Κηφισίας, δεν μένει σε καμιά κορυφή βουνού. Απευθύνθηκε λοιπόν στην Εθνική Υπηρεσία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων μπας και βγάλει άκρη. Η ΕΕΤΤ της είπε ότι ο πάροχος έχει υποχρέωση να την ενημερώσει πότε θα λυθεί το θέμα της αλλά δεν έχει υποχρέωση να την συνδέσει στο δίκτυο, αν το δίκτυο είναι φίσκα. Δεν έχει υποχρέωση επέκτασης του δικτύου. Έστειλε λοιπόν επιστολή στον πάροχο να ξαναμαναδιαμαρτυρηθεί. Ο πάροχος δεν της είπε πότε ακριβώς θα λυθεί το θέμα της αλλά ότι είναι πρώτη στη λίστα αναμονής. Πρώτη από τους 35! «35 οικογένειες είναι στο Κέντρο της Αθήνας χωρίς ίντερνετ;», απόρησε η Μαρία. «Πλέον το δίκτυο είναι πολύ παλιό και αρκετά φορτωμένο, συμβαίνει σχεδόν καθημερινά», ήταν η αρμόδια πλην αποστομωτική απάντηση. Συνεπώς η Μαρία περιμένει να ανοίξει θέση ίντερνετ. Δύο μήνες και έχει ο Θεός. Η Μαρία που είναι δεύτερη στη λίστα θα περιμένει μάλλον περισσότερη, ενώ η 35η στη λίστα Μαρία καλύτερα να το ξεχάσει.

Η Μαρία λοιπόν (και πολλές ακόμα Μαρίες) κοντραρίζεται με τους αδιόριστους του ΑΣΕΠ. Αναμένει να βρει θέση στη γη της επαγγελίας. Να βρει ίντερνετ στο απαρχαιωμένο δίκτυο των Αθηνών. Στην Ελλάδα της καινοτομίας που σχεδιάζει να απογειωθεί στο Διάστημα έχουμε καβάντζα και το telex για ώρα ανάγκης.

Την ίδια ώρα αν ανατρέξετε στην επίσημη σελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον βεβαίως έχετε το προνόμιο να έχετε ίντερνετ, θα δείτε να γράφει τα εξής. «Οπουδήποτε κι αν βρίσκεστε στην ΕΕ πρέπει να μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών καλής ποιότητας και σε προσιτές τιμές - συμπεριλαμβανομένης της βασικής πρόσβασης στο διαδίκτυο. Πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένας πάροχος διαδικτύου που να μπορεί να σας παρέχει αυτή την υπηρεσία. Πρόκειται για την «αρχή της καθολικής υπηρεσίας». [βλ. σχετικό σύνδεσμο https://europa.eu/youreurope/citizens/consumers/internet-telecoms/internet-access/index_el.htm ].

Στην ίδια σελίδα βλέπουμε πόσο βελτίωσε η ευρωπαϊκή νομοθεσία τη ζωή των πολιτών. Αναφέρεται εκεί μια άλλη ιστορία, η ιστορία του Τζακ. «O Τζακ μετακόμισε σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Σκωτίας και ήθελε να έχει στη νέα του κατοικία σύνδεση με το διαδίκτυο. Αφού διάφοροι πάροχοι του είπαν ότι το δίκτυό τους δεν κάλυπτε την περιοχή του, βρήκε τελικά ποιος ήταν ο πάροχος καθολικής υπηρεσίας στη Σκωτία. Ήλθε σε επαφή με τη συγκεκριμένη εταιρεία, η οποία τον συνέδεσε με το διαδίκτυο». Απίστευτα πράγματα, ο Τζακ είχε πρόβλημα, επικαλέστηκε τα δικαιώματά του και το πρόβλημα λύθηκε.

«Μα η ευρωπαίκή νομοθεσία δεν ισχύει στην Ελλάδα;», θα αντιτείνει κάποιος. Η Οδηγία 2002/22 ορίζει στο άρθρο 4 παρ. 2 ότι «Η παρεχόμενη σύνδεση πρέπει να επιτρέπει στους τελικούς χρήστες να πραγματοποιούν και να δέχονται τοπικές, εθνικές και διεθνείς τηλεφωνικές κλήσεις, τηλεομοιοτυπικές επικοινωνίες και επικοινωνίες δεδομένων, με ρυθμούς δεδομένων που είναι επαρκείς προκειμένου να επιτρέπουν τη λειτουργική πρόσβαση στο Διαδίκτυο, λαμβάνοντας υπόψη τις επικρατούσες τεχνολογίες που χρησιμοποιεί η πλειοψηφία των συνδρομητών και την τεχνολογική σκοπιμότητα». Τα εθνικά μέτρα μεταφοράς της οδηγίας στην Ελλάδα στάθηκαν πιο πολύ μάλλον «στις επικρατούσες τεχνολογίες» και δεν αναγνωρίζουν διαρκές δικαίωμα πρόσβασης στο διαδίκτυο. Μόνο υποχρέωση αόριστης ενημέρωσης ότι βρίσκεστε σε προτεραιότητα. Ας αφήσουμε το νομικό σκέλος αν αυτό συνιστά ορθή μεταφορά της Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο γιατί ο πολίτης δεν μπορεί να είναι μια ζωή «με την καραμπίνα» για τα αυτονόητα. Ο απλός πολίτης δεν μπορεί να είναι μόνιμα ο ρωμαλέος διεκδικητής των δικαιωμάτων του σε δικαστικές αίθουσες.

Η Μαρία θα μπορούσε να είναι μια startup εταιρεία και να περιμένει ίντερνετ. Θα περιμένει η Μαρία, θα περιμένουμε και εμείς την ανάπτυξη. Στο μεταξύ θα πρέπει να διορθωθεί η σελίδα της ΕΕ. Μπορείτε να έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο οπουδήποτε και αν βρίσκεστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πλην Ελλάδος. Αυτή η εξαιρετικότητα της τεχνολογικής μας καθυστέρησης που εμποδίζει τον Τζακ και τη Μαρία να επικοινωνήσουν σε ισότιμη βάση. Πόσο ηρωικοί καταντήσαμε.

Τι ακριβώς εκφράζει το κίνημα των vegan; Ποιους συγκεντρώνει στους κόλπους του; Τι σκέπτονται οι εκπρόσωποί του; Τι λένε οι θεωρητικοί του; Μια πλήρης προσέγγιση ενός νεοπαγούς κινήματος στην Ελλάδα με αφορμή ένα σχετικό φεστιβάλ, στις εκδηλώσεις του οποίου συμμετείχε ο Γιώργος Καρπούζας, που καταθέτει τις εντυπώσεις του. [ΤΒJ]

Από τον Μιχάλη Ροδόπουλο

Η Κίρα Νάιτλυ, η διάσημη βρετανίδα ηθοποιός, πριν από λίγες μέρες έδωσε συνέντευξη σε ένα δημοφιλές talk show, όπου ξεκίνησε να έχει μια αναθεωρητική ματιά… στα παραμύθια του Ντίσνεϋ. Ορθά κοφτά, ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει στην τρίχρονη κόρη της να μολυνθεί ιδεολογικά με την πατριαρχική προπαγάνδα της Σταχτοπούτας. Με δόση ακτιβισμού, μαχόμενη για τα δικαιώματα της γυναίκας, προφανώς για να αλλάξει αυτόν τον κόσμο, αναφώνησε ότι η Σταχτοπούτα ξεροσταλιάζει, περιμένοντας να τη σώσει κάποιος πλούσιος. “Εσύ μην περιμένεις! Σώσε τον εαυτό σου!” είπε γράφοντας το όνομά της στη λίστα όσων ματώνουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Την ίδια ώρα, η επίσης διάσημη αμερικανίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια Κρίστεν Μπελ συγκινήθηκε από τις παραινέσεις, σηκώθηκε από τη βολή του καναπέ της και επαναστάτησε κατά της Κοκκινοσκουφίτσας και της Χιονάτης. Τα παιδιά δεν πρέπει να τρώνε μήλα από ξένους, εξήγησε με πλήρη, σαφή και εμπεριστατωμένη αιτιολογία γιατί είναι επονείδιστη η Κοκκινοσκουφίτσα. “Δεν σου φαίνεται περίεργο ένας πρίγκιπας να μοιράζει φιλούρες στην Χιονάτη χωρίς τη συναίνεσή της;” αναρωτήθηκε. Αναρωτήθηκε για να μας βάλει να σκεφτούμε, να μη δώσει μασημένη τροφή, να ενεργοποιηθούμε από μόνοι μας. Παρακάτω, για τους διανοητικά αδρανείς το λέει ευθέως: “Δεν μπορείς να φιλάς κάποιον όταν κοιμάται!” Hello?

Η συζήτηση περιστράφηκε και γύρω από άλλα παραμύθια όπως η Μικρή Γοργόνα αλλά δεν άντεξα να ακούσω. Είχα ήδη κατανοήσει το μέγεθος της μπούρδας, κάτι που πιο κομψά αποκαλούμε “first world problems”. Ο όρος εισήχθη το 1979 από τον G.K. Payne, αλλά γνώρισε απήχηση την εποχή του διαδικτύου, αναγκάζοντας το Λεξικό της Οξφόρδης να τον συμπεριλάβει στην έκδοση του 2012. Προβλήματα του πρώτου κόσμου θα λέγαμε ότι είναι μικροενοχλήσεις της καθημερινότητας, εντελώς ασήμαντες, για τις οποίες καταναλώνεται φαιά ουσία, προκαλούνται συζητήσεις και συναισθήματα εκ του μη όντος. Συγκρινόμενα με τα προβλήματα που μαστίζουν χώρες του τρίτου κόσμου, η λέξη αχαριστία αυθόρμητα σχηματίζεται στην σκέψη μας.

H Πατρίσια Μπαλόνγκο είναι μια από τις περίπου 60 με 100 χιλιάδες Κενυάτισσες που αφήνουν κάθε χρόνο την πατρίδα τους για να ταξιδέψουν σε πλούσιες χώρες της Μέσης Ανατολής και να εργαστούν ως εσωτερικές σε σπίτια. Καμία σχέση με την εδώ γκουβερνάντα. Οι γυναίκες αυτές οργανώνονται από πρακτορεία, παίρνουν βίζα, άδεια και έπειτα ξεκινάει μια κόλαση. Χιλιάδες μαρτυρίες για βιασμούς, κακοποιήσεις, βασανιστήρια όπως κάψιμο με σίδερο, κακοποίηση σεξουαλικά ακόμα και από ζώα. Φυσικά δεν πληρώνονται. Ένα οργανωμένο ρεύμα σύγχρονης δουλείας. Περίπου 10.000 καταφέρνουν να δραπετεύσουν και να επιστρέψουν στη χώρα τους. Αρκετές σκοτώνονται υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Σε ένα ντοκιμαντέρ του BBC για το θέμα, μια γυναίκα από τα βασανιστήρια, αδυνατούσε να μιλήσει, γύρισε με αφωνία. Η Κένυα, υπό το βάρος των καταγγελιών και των αγώνων που κάνουν με κίνδυνο της ζωής τους ορισμένοι πραγματικοί ακτιβιστές, είχε επιβάλει απαγόρευση έκδοσης βίζας για εσωτερικές σε σπίτια προς τη Σαουδική Αραβία. Η απαγόρευση ήρθη πέρυσι, όταν υπογράφτηκε μια ευρύτερη οικονομική συμφωνία και το θέμα διευθετήθηκε με την αόριστη υπόσχεση ότι ΘΑ ληφθούν μέτρα. Η Πατρίσια δήλωνε σε εφημερίδα της χώρας της ότι θα προτιμούσε να πεθάνει φτωχή παρά να γυρίσει πίσω.

Γυναίκες φτωχές, αγράμματες, χωρίς κανένα απολύτως δικαίωμα στον πλανήτη Γη. Και κάποιοι, μερικά χιλιόμετρα δυτικότερα, να συνάπτουν οικονομικές συνεργασίες γιατί το χρήμα κάνει τον κόσμο να γυρίζει. Ο Τζαμάλ Κασόγκι βρήκε φριχτό θάνατο καταγγέλλοντας αυτό το μεσαιωνικό καθεστώς. Οι εμπορικές σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία όμως θα συνεχιστούν.

Μπορούμε να γυρίσουμε το κεφάλι μας από την άλλη πλευρά, μπορούμε να αναθεωρήσουμε τα παραμύθια του Ντίσνεϋ, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται δυστυχώς δεν καταφέρνουμε να αναθεωρήσουμε την βιωτή ζωή ζωντανών ανθρώπων.

Από τον Μιχάλη Ροδόπουλο

Έρχεται η στιγμή λέει ο ποιητής, που θυμίζει τα λόγια άλλου ποιητή, που πρέπει να αποφασίσεις με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις. Έτσι μας αποχαιρέτησε ο Νίκος Κοτζιάς από το υπουργείο Εξωτερικών. Συγκινητικό ασφαλώς, σχεδόν κοντεύει να δακρύσει κανείς στην ιδέα ότι ο Κοτζιάς διάλεξε να μας αφήσει.

Διάλεξε όμως; Αν διάλεξε, διάλεξε πολύ αργά. Επί τέσσερα σχεδόν χρόνια, αριθμητικώς 4,  ήταν στα ίδια έδρανα με τον Πάνο Καμμένο. Ο Κοτζιάς, ένας αριστερός με ποιητικές ευαισθησίες,  λεζάντα στο κάδρο με τις γουστόζικες γραβάτες του Καμμένου. Είναι αργά για δάκρυα Στέλλα που λέει ένας άλλος ποιητής.

Διάλεξε όμως; Πώς διάλεξε; Ουσιαστικά τον απέπεμψε ο Καμμένος. Του έδειξε την πόρτα της εξόδου. Τον κατηγόρησε για κάτι μυστικά κονδύλια, ο Κοτζιάς πληγωμένος αναζήτησε πολιτική στήριξη στον Τσίπρα και ο Τζανακόπουλος από τηλεοράσεως του είπε ότι δεν έχει λόγο να νιώθει θιγμένος. Πάνος Καμμένος – Νίκος Κοτζιάς 10-0 και  ο Τζανακόπουλος να φωνάζει στον Νίκο, «έλα σήκω μπορείς να συνεχίσεις».

Όμως κάποιος άλλος ποιητής έγραφε σχετικά στην Σονάτα του Σεληνόφωτος

κ' ἡ αρκούδα κουρασμένη πορεύεται μες στη σοφία της μοναξιάς της,
μην ξέροντας για πού και γιατί —
έχει βαρύνει, δεν μπορεί πια να χορεύει στα πισινά της πόδια
δεν μπορεί να φοράει τη δαντελένια σκουφίτσα της, να διασκεδάζει τα
παιδιά, τους αργόσχολους, τους απαιτητικούς…

Έτσι κι ο Κοτζιάς, δεν θα διασκεδάζει πια τον Νίμιτς τραγουδώντας του happy birthdayμε την αγέρωχη φωνή του που θυμίζει ασταθή συχνότητα ραδιοφώνου στα βραχέα. Έδειξε λοιπόν κι’ αυτός σαν την αρκούδα του Ρίτσου, «την τρομερή του δύναμη για παραίτηση».

Αυτός ο τόπος ήταν μικρός, με Χάρβαρντ και Οξφόρδη προίκα στο βιογραφικό του, λογικά θα σταδιοδρομήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με τα ροδαλά μαγουλά του, το γεμάτο σοφία παιχνιδιάρικο βλέμμα του, το επιβλητικό καουμπόικο καπέλο του, «θα αποχαιρετήσει την Αλεξάνδρεια» που του στέρησε ο Καμμένος. Πιθανά, κάπου στο Τέξας θα καταλύσει, να αναπολεί τη μαρξιστική, αγαθή, αριστερή του νιότη, τότε που το Νάτο δεν ήθελε να το βλέπει. Στερνή γνώση.

Όμως είναι μακρύς ο δρόμος για τη δόξα και έτσι θα ξαποστάσει λίγο στα βουλευτικά έδρανα. Από υπουργός παραιτήθηκε άλλωστε, όχι από βουλευτής. Η αξιοπρέπειά του τον εμπόδιζε να κάθεται δίπλα στον Πάνο. Απέναντί του δεν έχει κανένα πρόβλημα να κάθεται, στηρίζοντάς τον με την ψήφο εμπιστοσύνης του. Ο Πάνος ψηλά, στα υπουργικά, ο Νίκος χαμηλά να ακούει και να συλλογάται. Βέβαια ο Πάνος Καμμένος δεν θα του προσφέρει το αναλγητικό της ποίησης, το πολύ πολύ να του ψάλει κανά λαϊκό όπως εκείνο της Μαρινέλλας που πάει κάπως έτσι:

όταν σε κοιτώ στα μάτια

δεν μπορείς να μου κρυφτείς,

κάτι σε έκανε να κλάψεις

και να πικραθείς.